Từ video tố cáo đến hành động khẩn cấp

Vào tháng 3/2024, các đoạn video do nhóm thám hiểm hang động đăng lên nền tảng Douyin đã ghi lại cảnh rác thải sinh hoạt và thùng hóa chất nằm ngổn ngang trong lòng các hang động tại huyện Từ Lợi, thuộc thành phố Trương Gia Giới, tỉnh Hồ Nam. Trong video được đăng ngày 29/5, người quay mô tả rác chất cao tương đương bảy đến tám tầng lầu, phủ kín cả mặt nước và vách đá bên trong hang.

Những hình ảnh này nhanh chóng lan truyền, gây phẫn nộ mạnh mẽ trên mạng xã hội Trung Quốc. Nhiều người dùng mạng yêu cầu điều tra trách nhiệm các cơ quan và cá nhân liên quan. Phản ứng trước làn sóng dư luận, chính quyền huyện Từ Lợi đã huy động lực lượng tiến hành dọn rác quy mô lớn từ đầu tháng 6. Tính đến ngày 9/6, lực lượng chức năng đã thu gom được 51 tấn rác từ hai hang động lớn nhất.

Theo báo cáo từ địa phương, phần lớn rác thải được đổ xuống hang trong giai đoạn từ năm 2010 đến năm 2015, khi chính quyền cấm đốt rác nhưng chưa có giải pháp xử lý thay thế. Một số thôn, xã đã dùng xe tải thu gom rác sinh hoạt rồi đổ trực tiếp xuống các hang karst như một cách xử lý "tiện lợi". Một cư dân sống gần hang cho biết gia đình ông từng vứt rác xuống đó trong nhiều năm vì lý do khoảng cách và không có phương án thu gom.

Ngoài rác sinh hoạt, các đoạn video khác còn cho thấy sự hiện diện của phân gia súc, trong đó có chất thải chảy từ trần hang tạo thành các vũng bùn và làm đen các nhũ đá. Tỉnh Hồ Nam hiện có sản lượng chăn nuôi heo lớn, riêng huyện Từ Lợi nuôi khoảng 700.000 con mỗi năm. Chính quyền địa phương đã điều tra 12 trại chăn nuôi bị nghi xả thải trái phép.

Hậu quả môi trường kéo dài và thách thức phục hồi

Kết quả khảo sát của chính quyền cho thấy trong số 206 hang karst được kiểm tra tại khu vực, có tới hai phần ba bị ô nhiễm ở nhiều mức độ khác nhau. Chiến dịch dọn rác cũng phải tạm dừng từ ngày 9/6 đến 12/6 do phát hiện khí độc trong lòng hang, gây nguy hiểm cho lực lượng công nhân.

Ông Soái Hoàn, Phó giám đốc Trung tâm Khảo sát Địa chất Môi trường tỉnh Hồ Nam, cảnh báo việc phục hồi là rất khó vì các chất ô nhiễm đã thấm sâu vào tầng nước ngầm. Theo ông, nếu để lan xuống các nguồn nước mặt ở hạ lưu, ô nhiễm sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng nước sinh hoạt và hệ sinh thái thủy sinh.

Trong khi đó, cách huyện Từ Lợi chỉ vài chục kilômét, khu du lịch Vườn rừng Trương Gia Giới vẫn đón lượng lớn khách tham quan. Trong kỳ nghỉ từ ngày 31/05 đến 02/06, khu vực này thu hút gần 400.000 lượt khách, tăng gần 10% so với cùng kỳ năm trước. Vườn rừng Trương Gia Giới nằm trong quần thể danh thắng Vũ Lăng Nguyên, di sản thế giới UNESCO, nổi tiếng với các trụ đá cao ngất và từng được lấy cảm hứng cho bộ phim “Avatar”.

Nơi đây còn sở hữu các công trình thu hút như thang máy kính Bách Long cao 326 mét và cây cầu kính Đại Hiệp Cốc. Công trình mới nhất là "Thiên Ti" – chiếc thang dây dài 168 mét nối hai vách đá ở độ cao 1,5km.

Trước tình trạng ô nhiễm, nhiều ý kiến cho rằng chính quyền cần đồng bộ hóa chiến lược phát triển du lịch và bảo vệ môi trường. Một số chuyên gia đề xuất đóng cửa tạm thời các hang bị ô nhiễm nặng để hạn chế phát tán ô nhiễm. Một số người dùng mạng xã hội bình luận rằng: “Không có hệ thống quản lý rác thải hoàn chỉnh, vài năm nữa mọi chuyện sẽ lại lặp lại".

×