Cao lương, mỹ vị không bằng canh mướp

Ngó giàn mướp, nhớ nồi canh ngoại nấu là biết ngày Tết đã đến rồi. Nhìn thằng cháu sì sụp húp chén canh mướp nấu tép rong mồ hôi nhễ nhại, ngoại cười móm mém rồi mắng yêu: "Tội nghiệp cháu tao, ở phố chợ ăn gì cũng sợ thuốc này, thuốc nọ, về quê ăn uống đạm bạc mà nó làm hết chén này đến chén khác. Từ từ đừng mắc nghẹn nghen con".

Gió từ sông Cái thổi rạc vào chái nhà mát lạnh. Xa xa, sắc vàng, sắc xanh từ giàn mướp ngoại trồng dội vào lòng rõ mồn một cả tiếng gió, tiếng bướm, tiếng ong.

Ông bà ngoài cái tuổi gần đất xa trời, suốt cuộc đời sống lam lũ với mảnh vườn, ruộng lúa, con cháu về là mừng lắm. Nhưng mỗi lần gợi ý đưa về nơi đô thị là cả hai đều lắc đầu thẳng thừng. "Tao sống bao nhiêu năm nữa, cuối tuần tụi bây gom về đây là vui lắm rồi", bà ngoại xoa đầu thằng cháu rồi nói.

Trong bàn ăn, ông bà ngoại chỉ ngồi cho vui chứ rất ít dùng món. Bà chậm rãi kể, giống như họ dây leo khác, mướp dễ trồng mà mau ăn đáo để. Đợi mưa vài đám cho đất ngậm nước là chông hột giống xuống là coi như xong. Thân mướp mong manh hiền lành nên ngoại dành cho mướp khoảng trời riêng đó là cái mương dọc sau hè. Khi mướp ra dây, ngọn có mấy sợi râu dài là lúc ngoại bắt cho nó cái giàn mà ngoại hay nói vui là nhà của mướp.

Trưa hè tụi con nít hay ra giàn mướp ngoại ngồi học bài rồi tám chuyện trên trời dưới đất. Có khi cao hứng chúng ngân nga hát hò nào là bông bí vàng công em trồng anh không hái, rồi giàn thiên tím rịm chiều hoang, nào ở bầu thì tròn ở ống thì dài…. Bao nhiêu ca từ đẹp nên thơ ca ngợi họ dây leo mà mướp thì… mãi chưa vào trang thơ nên mới mượn miệng trẻ con miền quê gửi gắm.

Ngoại thích mướp xào với mắm còng, nghe qua có vẻ lạ nhưng ai đã một lần nếm thử đảm bảo sẽ ghiền. Giống như canh rau tập tàng nêm chút mắm cá linh cá sặc, nồi nước lèo cá kèm thêm chút mắm bò-hóc vậy. Mướp về già lấy hột làm giống, lấy xơ làm vật dụng cọ rửa lau chùi.

Nhớ ngoại con cháu đủ mặt ngày xuân

Người quê trồng hoa màu chủ yếu để ăn. Nhiều khi ăn không hết ngoại hái vào để trước sân nhà, hàng xóm muốn ăn thì mang về dùng chứ ngoại không bán. Tình làng nghĩa xóm là vậy. "Người ta ăn còn, mình ăn hết", ngoại luôn dạy con cháu cách đối nhân xử thế từ những điều nhỏ nhặt trong đời sống thường ngày… Mới hay mới hiểu mới thấm thía câu "Bán bà con xa mua láng giềng gần" mà ông bà xa xưa truyền dạy.

Mướp ra trái quanh năm nhưng sai nhất vẫn vào mùa mưa và giáp Tết. Tết về quê ngắm giàn mướp ngoại trồng sẽ thấy lòng thanh thản nhẹ nhàng. Nhớ làm sao, thèm làm sao tô canh mướp xanh điểm chút hoa vàng ngút khói, đĩa cá đồng kho từ tay ngoại nâng niu chăm chút cho con cho cháu. 

Có những thứ bụi thời gian khỏa lấp, nhưng vẫn có nhiều điều cứ đọng mãi trong tim người dù có trải qua năm tháng cuộc đời. Giàn mướp của ngoại, giàn mướp của yêu thương là nơi con nhớ là nơi con về mỗi khi con chồn chân mỏi gối chốn phồn hoa đô hội.

Mùa xuân đã đến, anh em tôi quyết định sẽ trú ngụ lâu hơn mùa xuân trước để nhớ nơi chôn nhau, cắt rốn, nơi vùng đất hiền hòa lượn quanh con sông Vàm Cỏ Đông thuộc ấp 1A, xã Hựu Thạnh, huyện Đức Hòa (Long An).

Tết năm nay vẫn không khí đầm ấm ấy, song nỗi buồn trào lên khóe mắt mỗi khi nhìn lên di ảnh trên bàn thờ. Cách nay vài tháng, ông bà ngoại vĩnh viễn rời xa thế giới này do tuổi cao, sức yếu.

Giàn mướp ngày nào ngoại trồng ra đầy trái, dây xanh tươi, còn bóng ngoại đã khuất xa ở miền đất lạ. "Con đang húp chén canh mướp của ngoại đây, ngoại ơi".

×