Gian bếp phía sau ngôi nhà gỗ gia đình Già làng Điểu Trang (người dân quen gọi với cái tên gần gũi là "già Điểu Trang") ở bon Bù Bir, xã Quảng Tín, huyện Đắk R’lấp được xây dựng theo lối không gian xưa.
Bếp thường xuyên đỏ lửa. Quanh gian bếp là nơi trưng bày, lưu giữ các vật dụng truyền thống như ché cổ, dụng cụ lao động đã gắn bó với ông từ thời niên thiếu đến nay.
Già Điểu Trang, người dân tộc M'nông, ở bon Bù Bir, xã Quảng Tín, huyện Đắk R'lấp (Đắk Nông) người am hiểu về đàn đá và những câu chuyện ở bon làng.
Bên bếp lửa, già Điểu Trang kể cho tôi nghe những câu chuyện về việc tìm thấy những bộ đàn đá trên dòng suối Đắk Ka.
Già Điểu Trang khẳng định: "Đàn đá trong tiếng M'nông gọi là goong lú. Đàn đá Đắk Ka là báu vật của bon làng Bù Bir".
Theo già Điểu Trang, người M’nông truyền tai nhau rằng, hơn nửa thế kỷ trước, trong một lần đào đất, dựng lều rẫy cạnh suối Đắk Ka, một gia đình trong bon đã phát hiện 3 thanh đá.
Khi gõ thử vào, những thanh đá phát ra âm thanh lạ lẫm nên họ mang về giao cho già làng. Từ đó, những thanh đá trở thành nhạc cụ diễn tấu trong các lễ hội lớn của bon.
"Tiếc là chiến tranh loạn lạc, bộ đá đó bị thất lạc", già Điểu Trang tiếc nuối.
Đàn đá được phát hiện trên dòng suối Đắk Ka năm 1985
Già Điểu Trang kể tiếp, năm 1985, khi đi giăng lưới bắt cá ở suối Đắk Ka, ông Điểu Bang, người dân trong bon, đã vô tình phát hiện 3 thanh đá.
Các thanh đá này có bề ngoài đẹp, khi đánh vào phát ra âm thanh vui tai. Đến năm 1993, các nhà nghiên cứu cùng ông Điểu Bang và người dân trong bon Bù Bir làm lễ cúng bên suối Đắk Ka và mang 3 thanh đá về nghiên cứu.
Sau những câu chuyện tìm thấy đàn đá trên dòng suối Đắk Ka, người M'nông nơi đây còn kể về những yếu tố thần linh khi buổi đầu sử dụng đàn đá.
Già Điểu Trang cho biết, khi ông còn nhỏ, trong bon có 1 bộ đàn đá 3 thanh. Bộ đàn đá này thường thường được sử dụng trong các buổi lễ lớn của bon làng như: Lễ cúng thần linh; lễ mừng mùa màng bội thu; lễ cầu mưa...
Tiếng đàn đá được kết hợp cùng với tiếng chiêng, trống và điệu múa truyền thống để tạo ra không khí của các lễ hội. "Người M’nông tin rằng, âm thanh từ đàn đá là tiếng nói của tổ tiên, là cầu nối giữa quá khứ và hiện tại", già Điểu Trang cho hay.
Trong quá trình lên nương rẫy, đánh bắt cá, lao động sản xuất dọc suối Đắk Ka, người dân bon Bù Bir đã tìm thấy nhiều thanh đá và khi kết hợp lại với nhau tạo thành bộ đàn đá có giá trị về âm nhạc.
Anh Phạm Văn Phương, người dân trong bon Bu Bir cho biết, sau khi nghe câu chuyện về đàn đá được tìm thấy ở suối Đắk Ka, anh đã nhiều lần đi dọc bờ suối vào mùa khô để tìm.
"Tôi đã tìm được 27 thanh đá có âm thanh và được các nghệ nhân trong bon đánh giá có thể sử dụng làm nhạc cụ đàn đá", anh Phương cho biết.
Đàn đá Đắk Ka
“
Trải qua hàng thế kỷ, đàn đátrở thành phương tiện giải trí gắn liền với đời sống tâm linh, phong tục và lễ nghi của người M'nông.
Anh Phạm Văn Phương, bon Bù Bir, xã Quảng Tín, huyện Đắk R’lấp (Đắk Nông)
Để tìm được những phiến đá hoàn hảo, anh Phương phải dành rất nhiều thời gian đi dọc dòng suối Đắk Ka, gõ thử từng viên đá và lắng nghe âm thanh.
Những thanh đá tốt nhất phải có độ dày và độ nặng vừa phải, có thể phát ra âm thanh sắc nét, trong trẻo nhưng cũng phải đủ bền để không bị vỡ khi gõ.
"Sau khi tìm được, tôi mang những viên đá về làng, cẩn thận lựa chọn để tạo ra các bộ đàn đá với số lượng thanh đá khác nhau", anh Phương cho biết.
Bà Trần Thị Kiều Vân, Phó Giám đốc Bảo tàng tỉnh Đắk Nông cho biết, suối Đắk Ka có rất nhiều thanh đá là nhạc cụ của người cổ xưa.
Hiện nay, đàn đá Đắk Ka có giá trị rất lớn về mặt âm nhạc, văn hóa của người M'nông và là hiện vật rất có giá trị về mặt khảo cổ học.
“
Phương thức thức gia công đàn đá là ghè đẽo, chế tác. Người tiền sử đã tạo ra đàn đá gồm 3 thanh với ý nghĩa là: thanh t’ru (cha), thanh t’rơ (mẹ), thanh tê (con).
Cũng theo bà Vân, kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học, đàn đá Đắk Ka có niên đại khoảng 2.500 - 3.000 năm, được làm từ chất liệu đá sừng.
"Đàn đá Đắk Ka bổ sung vào bộ sưu tập nhạc cụ nhóm đá sừng. Nó đóng góp mới cho việc nghiên cứu khoa học về các nền văn hóa nghệ thuật cổ xưa, đặc biệt là các dân tộc ở Tây Nguyên", bà Vân chia sẻ.
Suối Ðắk Ka không chỉ cung cấp nguồn nước cho đời sống sinh hoạt của người dân mà còn là nguồn cảm hứng cho âm nhạc truyền thống
Việc giải mã đàn đá Đắk Ka của các nhà nghiên cứu đã tái hiện dòng lịch sử Tây Nguyên thời cổ đại. Đàn đá Đắk Ka góp phần cung cấp cho thế hệ đương đại một góc nhìn toàn cảnh về di sản văn hóa độc đáo mà người tiền sử trên vùng đất Tây Nguyên đại ngàn đã sáng tạo, lưu truyền đến ngày nay.
“
Đàn đá tiếng M'nông gọi là goong lú và được nhắc đến trong nhiều sử thi M'nông cổ xưa. Các câu chuyện của người M'nông về phát hiện và sử dụng đàn đá khẳng định nguồn gốc goong lú là của người M'nông.
Các nhà nghiên cứu đánh giá
Ông Bùi Thanh Long, Trưởng Phòng Văn hóa, Thông tin huyện Đắk R'lấp (Đắk Nông) cho biết, vùng đất Đắk Ka cùng với đàn đá và các câu chuyện về đời sống người dân M'nông sẽ là sản phẩm du lịch trong tương lai.
Hiện nay, địa phương rất quan tâm tới việc vùng đất có những "thanh đá kêu" này sẽ được khảo sát, đánh giá để kết hợp phát triển du lịch.
Đàn đá Đắk Ka đang được trưng bày ngay gian đầu tiên của Nhà Triển lãm âm thanh tỉnh Đắk Nông. Đến đây, người dân, du khách có thể đến tận mắt nhìn và nghe giới thiệu về đàn đá Đắk Ka.
Chị Nguyễn Thị Vân đến từ Đắk Mil cho biết, tôi rất bất ngờ với hiện vật đàn đá Đắk Ka, vì nó được tìm thấy tại Đắk Nông, mang theo nó là câu chuyện thú vị về người M'nông xưa với văn hóa, lối sống độc đáo.
Một nhóm nghệ sĩ người Pháp đã kết hợp giữa đàn đá Đắk Ka với ứng dụng công nghệ tiên tiến để tạo nên một bộ đàn đá hiện đại, với âm thanh của đá rất huyền bí và đầy tính khám phá
Tại Nhà Triển lãm âm thanh tỉnh Đắk Nông, ngoài nghe thuyết trình, du khách có những trải nghiệm thú vị với sản phẩm được lấy cảm hứng, sáng tạo từ đàn đá Đắk Ka.
Năm 2019, trong quá trình xây dựng và đưa vào sử dụng Nhà Triển lãm âm thanh tỉnh Đắk Nông, một nhóm nghệ sĩ người Pháp đã lấy cảm hứng từ những âm thanh của đá.
Các nghệ sĩ đã kết hợp giữa đàn đá Đắk Ka với ứng dụng công nghệ tiên tiến để tạo nên một bộ đàn đá hiện đại với âm thanh của đá rất huyền bí và đầy tính khám phá.
Bộ đàn đá hiện đại Nhà Triển lãm âm thanh tỉnh Đắk Nông được tạo nên bởi 5 thanh đá, dựa trên 5 yếu tố của tự nhiên (ngũ hành) gồm: kim - mộc - thủy - hỏa - thổ.
Khi tác động, bộ đàn đá này phát ra âm thanh dựa trên nguyên tắc cảm ứng từ bàn tay con người, không cần dụng cụ gõ. Chỉ cần đặt nhẹ tay hoặc vuốt lên bề mặt của từng thanh đá thì sẽ phát ra âm thanh.
Trải nghiệm đàn đá ứng dụng công nghệ tiên tiến với âm thanh của đá rất huyền bí và đầy tính khám phá
Du khách có thể trải nghiệm bằng cách tương tác trực quan đầy tính nhạc. Mỗi người khi dùng tay xoa nhẹ vào mỗi thanh đá sẽ tạo ra âm thanh tuy nhiên điều thú vị là những âm thanh này không giống nhau trong mỗi lần chạm.
Bộ đàn đá Đắk Ka cũng là biểu tượng của “Xứ sở của những âm điệu” - Điểm di sản số 32 trong tổng số 41 điểm di sản thuộc Công viên Địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông.
Trên đường đi làm ruộng, ông Hà Văn T., trú tại thôn Dạ (xã Thượng Bằng La, tỉnh Lào Cai) bị ngã xuống suối nước chảy xiết và tử vong. Thi thể ông T. được phát hiện cách vị trí ngã khoảng 3,5km.
Đà Nẵng - “thành phố đáng sống bậc nhất Việt Nam” đang bước vào một giai đoạn phát triển mới với những chính sách quy hoạch mang tính đột phá, tạo thành đòn bẩy mạnh mẽ cho thị trường bất động sản. Trong bức tranh sôi động ấy, tổ hợp căn hộ cao cấp Newtown Diamond sở hữu những giá trị vượt trội, mang đến cơ hội hấp dẫn các nhà đầu tư và những người tìm kiếm không gian sống đẳng cấp.
Toa lạc tại ngay mặt đường Đỗ Mười, cách hồ Hoàn Kiếm chỉ 15 phút di chuyển, Galia Hanoi sở hữu vị trí đắt giá, thụ hưởng toàn bộ quy hoạch hạ tầng đồng bộ, hiện đại của khu Nam Hà Nội.
Tạp chí The Asian Banking and Finance (ABF) vinh danh Sacombank là “Ngân hàng cung cấp giải pháp thanh toán tốt nhất dành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa” tại Việt Nam trong năm 2025 (SME Payment Solutions of the Year – Vietnam 2025). Danh hiệu này thuộc hệ thống giải thưởng ABF Retail Banking Awards được triển khai thường niên nhằm vinh danh các ngân hàng, tổ chức tài chính trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương đạt thành tựu nổi bật.
Giá thép cây tương lai trên sàn giao dịch tương lai Thượng Hải (SHFE) tăng 20 Nhân dân tệ, lên mức 3.258 Nhân dân tệ/tấn, lên mức cao nhất kể từ tháng 3 tới nay.
1.300 bông hồng Huntington, 4 tiếng để hoàn thành - một nàng thơ (ở Hải Phòng) đã biến góc cầu thang nhà mình thành vườn hồng đẹp như một giấc mộng ngọt ngào.
Sáng 25/7, nhân dịp kỷ niệm 78 năm ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947 - 27/7/2025), để tưởng nhớ công lao của các anh hùng liệt sĩ đã hi sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc, Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQVN tỉnh An Giang và các lực lượng vũ trang tỉnh tổ chức Lễ viếng Nghĩa trang Liệt sĩ tỉnh tại phường Rạch Giá.
Chỉ sau một đêm mưa lũ, vùng đất trù phú bên dòng Nậm Nơn – xã Mỹ Lý (huyện Kỳ Sơn, Nghệ An) bỗng chốc hóa tan hoang. Những ngôi nhà sàn khang trang bị cuốn trôi chỉ còn trơ nền móng. Nhiều người dân khóc nghẹn giữa bùn đất, tài sản tích góp cả đời phút chốc bị lũ dữ cuốn sạch.
Chiều ngày 23/7, đồng chí Nguyễn Quang Hưng, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh chủ trì cuộc họp UBND tỉnh để nghe báo cáo tiến độ thực hiện Dự án nhà máy điện khí LNG và tiến độ triển khai thực hiện các dự án trọng điểm phát triển nhà ở thương mại và dự án nhà ở xã hội (khu vực thành phố Thái Bình cũ). Dự họp có lãnh đạo một số sở, ngành, địa phương liên quan.
Tại khu vực phía Tây tỉnh Gia Lai sau sáp nhập tỉnh Bình Định (tỉnh Gia Lai cũ), một số cá nhân, doanh nghiệp xúc tiến việc cung cấp dịch vụ chăm sóc vườn cà phê trọn gói. Mô hình này đảm bảo 2 bên cùng có lợi.
Chiến lược gia Peter Cklamovski đã chính thức lên tiếng đáp trả những lùm xùm xoay quanh các cầu thủ nhập tịch của ĐT Malaysia trước thềm Vòng loại Asian Cup 2027.
Cuộc họp của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc về căng thẳng leo thang giữa Thái Lan và Campuchia dự kiến diễn ra vào khoảng 19h giờ ngày 25/7 (theo giờ Hà Nội), RIA Novosti đã xác nhận thông tin này từ phái đoàn Pakistan tại Tổ chức, nước hiện đang giữ chức Chủ tịch Hội đồng Bảo an vào tháng 7.
Phó Chủ tịch UBND xã Thu Cúc (tỉnh Phú Thọ mới, sau sáp nhập Hòa Bình, Phú Thọ, Vĩnh Phúc) Hà Thị Tố Nguyệt cho biết thêm: Xã có gần 30 cán bộ, công chức là cán bộ của huyện Tân Sơn cũ và các xã lân cận được điều động đến làm việc. Tuy khoảng cách từ nhà đến xã gần 20km nhưng các cán bộ đều nỗ lực làm viêc, có những hôm làm xong việc đã 23 giờ đêm mới về nhà, nhưng sáng hôm sau đã có mặt sớm tại trụ sở làm việc.
Các nhà bán lẻ ghi nhận sức mua smartphone 5G tăng rõ rệt nhờ giá tốt và hạ tầng phủ sóng rộng. Viettel đang đóng vai trò dẫn dắt khi liên tục đầu tư 5G và phối hợp cùng các hãng lớn như Samsung, Oppo để phổ cập thiết bị tới người dùng.
Liên quan đến vụ tai nạn khiến 9 người tử vong trên QL 1A ở Hà Tĩnh, theo thông tin kiểm tra dữ liệu trên hệ thống của Cục Đăng kiểm Việt Nam, chiếc xe ô tô BKS 43F-007.76 trong vụ tai nạn, được đăng ký ngày 8/6/2023.
Một bé trai 5 tuổi (cháu A) đã bị đa chấn thương, gãy xương đùi và chấn thương vùng đầu sau khi ngã từ tầng 2 của khách sạn Cúc Phương Mebi (tỉnh Ninh Bình) xuống đất. Vụ việc xảy ra trong đêm mất điện do mưa bão, khi gia đình mở cửa sổ cho thoáng khí, nhưng cửa sổ lại không có song chắn và bên ngoài không có lan can bảo vệ.
Từ 1/7/2025, các Trung tâm Y tế trực thuộc UBND cấp huyện sẽ được chuyển về Sở Y tế quản lý để tổ chức cung ứng dịch vụ theo khu vực liên xã, phường. Trạm Y tế xã cũng được sắp xếp lại theo đơn vị hành xã chính mới, để bảo đảm tiếp tục phục vụ nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người dân.
Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, sáng sớm nay (25/7) bão số 4 (bão Cỏ may) đã đổ bộ vào khu vực phía Tây đảo Lu Dông (Philippines). Tuy bão số 4 không đổ bộ vào đất liền nước ta song gây mưa lớn ở nhiều địa phương trên cả nước.
Lần đầu tại Việt Nam, một ca động kinh kháng trị ở trẻ em được điều trị thành công bằng công nghệ robot định vị AutoGuide. Ca phẫu thuật do Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park (TP.HCM) thực hiện đánh dấu bước đột phá trong điều trị bệnh lý thần kinh phức tạp, mở ra hy vọng cho hàng ngàn bệnh nhân động kinh tại Việt Nam.
Tình trạng ôtô dừng đỗ dàn hàng 2, hàng 3, chiếm dụng cả lòng đường lẫn vỉa hè phía trước khu đô thị Kim Văn - Kim Lũ (phường Định Công, Hà Nội) khá nghiêm trọng, gây cản trở giao thông và bức xúc cho rất nhiều người dân tham gia giao thông.
Cả nước có 74.248 cán bộ, công chức nghỉ hưu, nghỉ thôi việc từ chủ trương sắp xếp bộ máy được nhận tiền hoặc được trình phê duyệt để nhận tiền trợ cấp.
VFF ra quyết định, Trường Tươi Bình Phước hết hy vọng lên V.League; M.U sẵn sàng chi đậm để mua Sesko; Rafael Leao muốn đầu quân cho Bayern Munich; Los Angeles FC theo đuổi Son Heung-min; Vì sao vợ Cunha sớm sinh con thứ hai?
Từ niềm đam mê hoa hồng, chị Hà Thị Nhâm ở thôn Tổng Tàng, xã Tân Kỳ, tỉnh Thái Nguyên đã nghiên cứu, chế biến thành công nhiều sản phẩm làm đẹp và chăm sóc sức khỏe từ loài hoa này. Không chỉ làm giàu cho bản thân, chị còn giúp nhiều hộ dân trong thôn thoát nghèo bằng cách hướng dẫn trồng và chế biến sâu hoa hồng theo hướng hàng hóa.
Quân đội Nga đang bao vây thành công Krasnoarmeysk, vì vậy khả năng hệ thống phòng thủ của thành phố này sẽ sụp đổ trong vòng vài tuần tới, chuyên gia quân sự và nhà phân tích chính trị người Anh Alexander Mercuris nhận định trên YouTube.
Bình luận
0
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Đức Hùng 
