Xử lý phụ phẩm nông nghiệp nhờ công nghệ khí hóa sinh khối

Những năm gần đây, công nghệ khí hóa sinh khối đang là giải pháp được nhiều mô hình ứng dụng để tận dụng phụ phẩm trong sản xuất nông, lâm nghiệp, tạo thành năng lượng phục vụ sản xuất.

Theo ông Nguyễn Hồng Long, chuyên gia về công nghệ VCBG, Trung tâm Nghiên cứu, tư vấn sáng tạo và phát triển bền vững CCS, công nghệ này có thể chuyển hóa rác sinh khối thành gas, giúp thay thế các nhiên liệu như xăng, gas, điện, có thể dùng trong bất cứ nhu cầu nhiệt nào.

Tận dụng nguồn nguyên liệu dồi dào sẵn có như rơm rạ, bã mía, vỏ trấu… công nghệ này có thể giúp giảm một nửa chi phí chất đốt, giảm lượng khí thải gây ô nhiễm môi trường.

Được tiếp cận với công nghệ khí hóa sinh khối qua dự án BEST, ông Trần Tường, Chủ tịch HĐQT, Giám đốc HTX Cựu chiến binh xã Hán Đà (huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái) đã giảm được một nửa chi phí mua nguyên liệu so với đốt củi trực tiếp.

Cơ sở sản xuất của ông Tường chuyên thu mua, sơ chế, chế biến chè tươi thành chè khô thành phẩm. Hiện cơ sở của ông Tường có 1 lò điện và 1 lò đốt khí hóa, có thể chế biến hàng tấn chè búp tươi/năm.

Ông Tường cho biết: Xã Hán Đà chúng tôi phát triển nông, lâm nghiệp nên có rất nhiều phụ phẩm tạo ra trong quá trình canh tác, sản xuất, chế biến sản phẩm.

Các phụ phẩm này thông thường phải tiêu hủy qua cách đốt truyền thống, gây mùi, khói bụi, tính ứng dụng không cao.

Trong khi đó, để chế biến chè tươi, người dân vẫn phải mua củi đốt, than đá, chi phí không nhỏ.

“Với lò khí hóa sinh khối tôi có thể biến phụ phẩm này thành nguyên liệu giá rẻ.

Khi vận hành, thân lò sinh khối được làm nóng với mực nhiệt hàng trăm độ C. Nhờ vậy, nguyên liệu cháy kiệt, hạn chế khói bụi so với đốt củi bình thường, tạo than sinh học thay vì than tro.

Hơn nữa, dù tên gọi "khí hóa sinh khối" có vẻ phức tạp nhưng khi sử dụng lại đơn giản. Tôi thấy cũng như mình dùng bếp ga bình thường. Tôi chỉ cần băm nhỏ củi khoảng 2 phân, thậm chí cây cỏ dại, rác thải hữu cơ cho vào lò đốt là có thể tạo nhiệt để sao chè”, ông Tường cho biết thêm.

Nâng tầm hương vị chè Hán Đà nhờ ứng dụng công nghệ mới

Theo ông Trần Tường, Chủ tịch HĐQT, Giám đốc HTX Cựu chiến binh xã Hán Đà (huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái), xã Hán Đà có nhiều lợi thế để phát triển cây chè.

Xã nằm ở vùng thấp, khí hậu mát mẻ, nhiều sương, có nguồn nước từ hồ thủy điện Thác Bà. Người dân đã có kinh nghiệm trồng và chế biến chè nhiều năm, bước đầu xây dựng thương hiệu trên thị trường.

Hiện nay trên địa bàn xã Hán Đà có gần 200ha diện tích trồng chè. Chè được thu mua, sơ chế, chế biến tại gia. Có khoảng 400 máy sấy chè đang hoạt động, chủ yếu ở dạng lò đốt truyền thống bằng củi.

Chè được sao bằng lò đốt truyền thống tuy vẫn có sắc xanh, mùi thơm, uống rõ vị nhưng nếu tinh miệng vẫn thấy mùi khói ám.

Ông Tường lý giải: Lò đốt truyền thống tạo khói nhiều mà không có bộ lọc hay kỹ thuật xử lý thì rất dễ bị quẩn vào chè lúc chế biến. Chỉ có nhà nào tinh nghề, chọn củi khô cháy tốt mới hạn chế được mùi khói. Nhưng phải cải thiện được chi tiết này thì mới nâng cao được chất lượng chè Hán Đà, từ đó, nâng tầm thương hiệu.

Sau khi sao chè bằng lò sấy tích hợp lò khí hóa sinh khối, ông Tường nhận thấy chè thành phẩm dùng công nghệ này khi hãm nước có màu xanh hơn, thơm hơn do không còn ám mùi khói, vị đậm hơn.

Ông Thành bảo: “Nhiều HTX tại Thái Nguyên đã đưa công nghệ này vào quy trình sản xuất, không chỉ giúp chè thơm ngon hơn mà còn gia tăng hiệu suất chế biến chè thành phẩm. Để cạnh tranh được với những thương hiệu như chè Thái Nguyên, HTX Cựu chiến binh xã Hán Đà đã đầu tư, hiện có 8 lò khí hóa sinh khối đã tích hợp với máy sấy chè.”

Sản phẩm chè Hán Đà của HTX Cựu chiến binh xã Hán Đà (huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái) đã được chứng nhận sản phẩm OCOP 3 sao. Để thương hiệu chè Hán Đà vươn xa trên thị trường, ông Tường cho biết sẽ tiếp tục cải tiến, hoàn thiện quy trình canh tác, chế biến chè tươi.

“Chúng tôi rất mong nhận được sự hỗ trợ của chính quyền, các đoàn thể, tổ chức để đầu tư thêm hệ thống tưới nước tự động và công nghệ khí hóa sinh khối, nâng cao chất lượng chè Hán Đà”, ông Thành chia sẻ.

Công nghệ khí hóa sinh khối đang được triển khai tại 4 tỉnh Thái Nguyên, Lào Cai, Tuyên Quang và Yên Bái từ năm 2020 – 2024, nằm trong dự án "Công nghệ khí hóa sinh khối - Giải pháp năng lượng bền vững cho chế biến nông sản và quản lý chất thải ở nông thôn Việt Nam" (BEST), do Oxfam tại Việt Nam quản lý và phối hợp thực hiện cùng Trung tâm Nghiên cứu, Tư vấn Sáng tạo và Phát triển Bền vững (CCS), với sự tài trợ của Liên minh châu Âu.

Dự án nhằm tận dụng phụ phẩm trong sản xuất nông lâm nghiệp để tạo thành năng lượng phục vụ sản xuất.

Thông qua việc thúc đẩy công nghệ khí hóa sinh khối ở quy mô nhỏ phù hợp với khả năng tài chính và công nghệ của doanh nghiệp, và phát triển hệ thống dịch vụ hỗ trợ tại địa phương; góp phần giảm việc sử dụng khí ga và than, đồng thời tận dụng được các nguồn phụ phẩm hiện có.

Không chỉ tiết kiệm, hiệu quả về chi phí, giải pháp này còn góp phần tăng chất lượng sản phẩm, đem lại hiệu quả kinh tế và môi trường.

×