Bộ Tài chính đã ra quyết định về việc tạm đình chỉ chức vụ người đại diện phần vốn nhà nước tại Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) đối với ông Đào Nam Hải, người đại diện phần vốn nhà nước, Thành viên Hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc Petrolimex cho đến khi có kết luận của cơ quan có thẩm quyền.

Đồng thời, tạm giao phần vốn nhà nước do ông Đào Nam Hải đang nắm giữ theo Quyết định số 45/QĐ - UBQLV ngày 28/01/2022 của Uỷ ban quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp cho ông Phạm Văn Thanh, người đại diện phụ trách chung nhóm người đại diện, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam. Quyết định có hiệu lực kể từ ngày ký 6/5.

Sinh năm 1974, ông Đào Nam Hải có bằng Thạc sĩ Luật Kinh tế, Cử nhân Quản trị Kinh doanh Đại học Kinh tế Quốc dân và Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh Đại học Quốc gia Hà Nội.

Trước khi công tác tại Petrolimex, ông Đào Nam Hải đã kinh qua nhiều vị trí tại Tổng CTCP Bảo hiểm Petrolimex (PJICO; HoSE: PGI) trong suốt 2 thập kỷ. Đến tháng 3/2013, ông trở thành Bí thư Đảng ủy, Ủy viên HĐQT, Tổng giám đốc PJICO.

Từ tháng 10/2017 đến tháng 8/2020, ông kiêm nhiệm thêm một số chức vụ ở Petrolimex như Phó Tổng giám đốc (tháng 10/2017 -28/2/2022) và Ủy viên Ban Thường vụ tháng 8/2020).

Đến tháng 3/2022, ông thôi hết các chức vụ tại PJICO và chỉ nắm vai trò Tổng giám đốc Petrolimex (từ ngày 1/3/2022).

Ít lâu sau khi được bổ nhiệm làm CEO Petrolimex, ông Đào Nam Hải tiếp tục được giao trọng trách kiêm nhiệm vị trí Thành viên HĐQT Tập đoàn.

Petrolimex kinh doanh ra sao trong suốt hơn 1 thập kỉ qua?

Dữ liệu thống kê của PV Dân Việt giai đoạn 2010 - 2024 cho thấy, kết quả kinh doanh của Petrolimex khá trồi sụt.

Cụ thể, giai đoạn 2010 - 2016, xét về lợi nhuận trước thuế, Petrolimex ghi nhận 3 năm lãi (trong đó có 1 năm báo lỗ) và 3 năm tăng trưởng. Trong đó, năm 2016 là đỉnh điểm về lợi nhuận của doanh nghiệp trong giai đoạn này với lợi nhuận trước thuế đạt 6.300 tỷ đồng, tăng 68% so với năm liền kề. Đây cũng là đỉnh cao lợi nhuận của Petrolimex trong suốt 14 năm qua.

Cho đến năm 2017 - năm đầu ông Đào Nam Hải đảm nhiệm vị trí Phó Tổng Giám đốc tại Petrolimex, doanh nghiệp này báo lãi 4.785 tỷ đồng, giảm 24% so với năm trước đó.

Tuy nhiên, hai năm sau đó kết quả kinh doanh đều tăng trưởng. Năm 2018, doanh thu thuần của Petrolimex tăng trưởng 24% so với năm trước, đạt 189.693 tỷ đồng nhưng lợi nhuận trước thuế chỉ tăng khiêm tốn hơn 5,3% lên 5.042 tỷ đồng.

Báo cáo tài chính hợp nhất kiểm toán năm 2019, Petrolimex ghi nhận lãi trước thuế 5.648 tỷ đồng, tăng 12% so với năm 2018.

Dù vậy, năm 2020, Petrolimex ghi nhận lợi nhuận trước thuế "bốc hơi" 75%, giảm còn 1.409 tỷ đồng. Đây cũng là năm có lợi nhuận thấp nhấp trong giai đoạn PV Dân Việt thống kê.

Giải trình về kết quả kinh doanh kém sắc, Petrolimex cho biết, ngoài ảnh hưởng của đại dịch Covid khiến khuynh đảo thị trường năng lượng toàn cầu, kéo theo sự biến động hết sức dị biệt của giá dầu thế giới, một số công ty con kinh doanh trong các lĩnh vực vận tải, nhiên liệu bay, xuất nhập khẩu của Petrolimex cũng giảm sút so với cùng kỳ.

Sang đến năm 2021, Petrolimex ghi nhận doanh thu thuẩn đạt 169.008 tỷ đồng, lãi trước thuế tăng đột biến 168,9% lên 3.789 tỷ đồng. Ngoài những ảnh hưởng từ giá dầu thế giới, lợi thế chuỗi kinh doanh xăng dầu từ khâu tạo nguồn tại công ty mẹ đến hệ thống phân phối tại các công ty con kinh doanh xăng dầu trên toàn quốc, lợi nhuận của Petrolimex kỳ này được đóng góp 146 tỷ đồng nhờ phát sinh khoản lãi thanh lý tài sản cố định.

Nhưng ngay sau đó, "điệp khúc" trồi sụt lại trở lại. Năm 2022, Petrolimex lãi trước thuế giảm 40% còn 2.270 tỷ đồng. Năm 2023, Petrolimex báo lãi 3.947 tỷ đồng, tăng gần 74% so với năm liền kề. Trong năm tài chính 2024, Petrolimex báo lãi 3,972 tỷ đồng, tăng nhẹ so với năm 2023.

Báo cáo tài chính quý I/2025 của "đại gia ngành xăng dầu" cho thấy tình hình kinh doanh không mấy khởi sắc. Dữ liệu BCTC cho thấy, doanh thu thuần trong kỳ giảm 10% còn 67.861 tỷ đồng cùng với loạt chi phí tăng "chóng mặt" khiến lợi nhuận trước thuế của Petrolimex sụt giảm 75% còn 358,4 tỷ đồng.

Kết quả, Petrolimex lãi ròng vỏn vẹn 133 tỷ đồng trong quý I/2025, "rơi tự do" 88% so với cùng kỳ năm 2024. So với kế hoạch được cổ đông giao tại Đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2025 giao là 3.200 tỷ đồng lãi trước thuế, Petrolimex đạt 11% kế hoạch đại hội giao.

Xét chung cả giai đoạn 2010-2024, dữ liệu thống kê cho thấy dù kết quả kinh doanh có phần trồi sụt theo từng năm nhưng rõ ràng giai đoạn 2017-2024, Petrolimex kinh doanh có sự ổn định về lợi nhuận, không có năm nào rơi vào cảnh thua lỗ.

Tổng tài sản tăng vọt, đối mặt rủi to thanh khoản khi nợ ngắn hạn "phình to"

Tính đến ngày 31/3/2025, tổng tài sản của Petrolimex ở mức 80.035 tỷ đồng, tăng 18.266 tỷ đồng, tương ứng hơn 29% so với cuối năm 2017. Trong đó, cấu trúc tài sản thể hiện sự tập trung lớn vào các tài sản ngắn hạn, chiếm 73,7% tổng tài sản.

Còn đối chiếu với thời điểm 2010, tổng tài sản của doanh nghiệp này đã tăng hơn 53%, tương ứng 27.886 tỷ đồng.

Petrolimex được biết đến là "đại gia ngành xăng dầu" khi luôn sở hữu lượng tiền "nhàn rỗi" ở mức cao. Báo cáo tài chính cho thấy, trữ tiền của Petrolimex ghi nhận hơn 30.460 tỷ đồng, tương ứng tăng hơn 400 tỷ đồng sau 3 tháng và chiếm 38% tổng tài sản.

Theo đó, khoản tiền gửi ngân hàng và đầu tư ngắn hạn có tổng cộng 23.544 tỷ đồng, bao gồm tiền gửi ngắn hạn và các khoản đầu tư tài chính ngắn hạn. Đây là con số tương đối lớn khi đặt lên "bàn cân" với tổng nợ vay ngắn và dài hạn 20.519 tỷ đồng.

Điều này cho thấy Petrolimex có khả năng tự tài trợ thanh khoản và quản trị tốt cân đối giữa tài sản thanh khoản và nghĩa vụ trả nợ. Dù việc duy trì lượng tiền gửi và đầu tư lớn hơn tổng nghĩa vụ nợ vay cho phép Petrolimex giảm rủi ro thanh khoản. Tuy nhiên, chiến lược này cũng hàm ý Petrolimex đang sử dụng đòn bẩy tài chính để tối ưu hóa lợi suất trên vốn chủ sở hữu (ROE) thông qua các chênh lệch lãi suất giữa gửi tiền dài hạn và vay nợ ngắn hạn.

Đặc biệt, dữ liệu thống kê cho thấy, ngoài việc cơ cấu nợ vay của Petrolimex "phình to" qua từng năm kể từ sau năm 2017 - thời điểm ông Hải gia nhập Petrolimex. Đồng thời, cơ cấu nợ vay của Petrolimex cũng có sự chuyển động.

Trước đó, trong giai đoạn 2010-2016, có thời điểm nợ vay lên tới 24.767 tỷ đồng vào năm 2012 (đây cũng là số nợ lớn nhất tính trong cả giai đoạn 2010-2024), nhưng sau đó số nợ này đã giảm dần.

Tại thời điểm năm 2016, tổng nợ vay của Petrolimex ở mức 9.890 tỷ đồng, tương ứng giảm 14.877 tỷ đồng so với đỉnh điểm năm 2012. Nhưng những năm sau đó, nợ vay có dấu hiệu "phình to".

Cụ thể, tại thời điểm cuối năm 2017, nợ vay của doanh nghiệp ở mức 16.151 tỷ đồng, trong đó: nợ vay ngắn hạn là 13.745 tỷ đồng, tương ứng 85% tổng nợ tài chính.

Đến cuối quý I/2025, nợ vay của Petrolimex ghi nhận 20.519 tỷ đồng, tương ứng tăng 27% so với năm 2017 và tăng 15% so với hồi đầu năm nay. Tại thời điểm này, nợ vay ngắn hạn ở mức 20.055 tỷ đồng, gần như toàn bộ dư nợ tài chính. Tỷ trọng nợ vay/vốn chủ sở hữu tại thời điểm cuối quý I/2025 là 70%.

Ngoài những điểm trên, một rủi ro lớn mà Petrolimex nhiều khả năng phải đối mặt là chỉ tiêu hàng tồn kho của Petrolimex hiện ở mức 16.012 tỷ đồng, tương ứng 20% tổng tài sản.

"Với những quy định hiện nay yêu cầu thương nhân đầu mối dự trữ tối thiểu 20 ngày và chu kỳ điều hành giá trong 7 ngày, khi biến động giá dầu thế giới lên tới 20% chỉ trong vài ngày thì tác động đối với tập đoàn rất ghê gớm.

Ngay trong kỳ điều hành ngày 10/4, doanh thu của tập đoàn mất luôn 1.000 tỷ đồng. Ngoài ra, với lượng tồn kho chưa bán hết, được tiêu thụ trong chu kỳ điều hành giá ngày 17/4, tập đoàn tiếp tục thiệt hại thêm 300 tỷ đồng nữa", đại diện doanh nghiệp cho biết. Theo đó, khi giá bán giảm sâu trong bối cảnh giá vốn hàng hoá đã mua trước đó vẫn giá cao.

×