PGS.TS Trần Đắc Phu là chuyên gia Trung tâm Cố vấn cao cấp Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam. Ông đã đưa ra những đánh giá tổng quan về dịch Covid-19 hiện nay với hai ổ dịch lớn ở Hải Dương và Bắc Ninh. 

Ông cũng hy vọng chúng ta sẽ hoàn thành mục tiêu mà Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam - Trưởng Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng chống dịch Covid-19 đặt ra: "Không chế dịch trong vòng 10 ngày, để người dân đón Tết Nguyên đán Tân Sửu an lành". 

Dịch Covid-19 khá phức tạp

Hiện dịch Covid-19 đã từ ổ dịch Hải Dương, Quảng Ninh lan ra 7 tỉnh, thành phố khác. Ông nhận định thế nào về mức độ nghiêm trọng của dịch hiện nay?

PGS Trần Đắc Phu: Có thế nói, tình hình dịch Covid-19 hiện nay ở Việt Nam khá phức tạp. Tại Hải Dương, chúng ta đã xác định chủng virus biến thể có nguồn gốc từ Anh đang gây ra dịch Covid-19 ở đây. Theo nhiều nghiên cứu trên thế giới thì đây là chủng biến thể có khả năng lây lan nhanh, trên 70% so với chủng cũ. Còn ở Quảng Ninh thì đang thực hiện giải mã trình tự gene.

Sự lây lan của biến thể virus có nguồn gốc ở Anh là khá nhanh, với tỷ lệ mắc cao với các ca tiếp xúc gần F1. Tại Hà Nội đã có chùm ca bệnh 1 người đi Hải Dương về và lây bệnh cho 5/6 người khác trong gia đình. Đã có sự lây lan bệnh ra cả F2 (tiếp xúc với F1, người tiếp xúc gần với ca bệnh F0).

Hiện dịch cũng đã lây lan ra 7 tỉnh, thành phố khác như Hà Nội, Bắc Ninh, Gia Lai, TP HCM, Bình Dương, Hòa Bình. Các ca Covid-19 ở 7 tỉnh thành này đều liên quan đến ổ dịch ở Công ty POYUN (TP Chí Linh, Hải Dương) và Cảng hàng không Vân Đồn (Quảng Ninh).

So với các đợt bùng phát dịch lần trước, lần này dịch Covid-19 có những điểm gì cần cảnh giác hơn, thưa ông?

- Dịch lần này lây lan mạnh và diễn ra quá nhanh, nhanh hơn những đợt dịch lần trước. Dù các nghiên cứu chưa chỉ ra biến chủng virus này gia tăng độc lực, làm bệnh Covid-19 nặng hơn. Tuy nhiên đánh giá về nguy cơ, điều này có thể làm gia tăng số ca tử vong. Bởi vì, nếu như số ca mắc tăng, tỷ lệ tử vong không thay đổi thì số ca tử vong tuyệt đối cũng sẽ gia tăng. 

Ngoài ra, số ca mắc tăng mạnh trong thời ngắn, lây ra diện rộng, khó quản lý, kiểm soát dịch bệnh, khó có điều kiện cấp cứu các ca nặng thì các ca này có nguy cơ tử vong cao hơn. Đặc biệt, nếu biến chủng này mà lây vào bệnh viện thì sẽ gây ra mối nguy lớn vì sẽ dễ lây lan sang bệnh nhân, những người có sẵn bệnh nền, sức khỏe yếu, chắc chắn số ca tử vong sẽ tăng cao.

Như ở 1 số nước hiện nay, số ca mắc quá cao, không kiểm soát được dịch, thì hiện tượng vỡ trận, quá tải bệnh viện có thể diễn ra và dẫn đến số tử vong nhiều thêm.

Về quy mô của dịch hiện nay, hầu hết tập trung tại Hải Dương (tính đến ngày 31/1 là 188 ca- PV) và Quảng Ninh (25 ca). Trong làm dịch tễ thì chúng tôi có chú ý rằng, nếu như ổ dịch có số mắc cao nhưng tập trung 1 chỗ, gói gọn được thì không đáng sợ bằng việc dịch lan rộng, phát tán khắp nơi kiểu "xôi đỗ", khó kiểm soát.

Rất mừng là đến giờ phút này Covid-19 chưa tấn công vào các bệnh viện, nhất là các khoa phòng có bệnh nhân nặng như dịch ở Đà Nẵng hồi tháng 7/2020. Kể cả các bệnh nhân hiện nay cũng không có ca nào quá nặng.

Chúng ta chống dịch Covid-19 với năng lực, kinh nghiệm vượt trội hơn

Ông đánh giá thế nào về những khó khăn trong khoanh vùng, dập dịch hiện nay ở các địa phương?

- Như tôi đã phân tích, đợt dịch lần này diễn ra mạnh và quá nhanh. Nếu như chúng ta không truy vết thành công, không biết ca nhiễm ở chỗ nào, không biết F1, F2 là ai thì chúng ta không thể tiếp cận để đưa đi xét nghiệm, cách ly, khoanh vùng dập dịch được. 

Nguyên tắc là "muốn đánh địch thì phải biết địch ở đâu". Nếu không sớm đưa F0, F1 đi cách ly thì F1 sẽ nhanh chóng thành F0, F2 thành F1, F0... Các ca bệnh sẽ nhanh chóng lây lan thì càng khó khống chế hơn.

Vấn đề thứ 2, dịch ở Cảng hàng không Vân Đồn thì chúng ta xác định dịch lây lan từ người nhập cảnh, còn ổ dịch ở Công ty POYUN thì chúng ta không xác định được nguồn lây ở đâu, có liên quan gì đến ổ dịch ở Vân Đồn hay không. Nhưng tôi mong rằng đó là ổ dịch tại chỗ, như thế chúng ta sẽ khống chế hơn.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đã đặt ra mục tiêu là trong 10 ngày (tính từ 27/1) chúng ta sẽ khống chế được các ổ dịch. Theo ông, đến thời điểm này, liệu chúng ta có hoàn thành mục tiêu?

- Đến nay, hai ổ dịch lớn tại Công ty POYUN và Cảng hàng không Vân Đồn đã được khoanh vùng, phong tỏa. Những ổ dịch nhỏ hơn cũng được phong tỏa và kiểm soát rất nghiêm ngặt, hạn chế tối đa việc lây lan trên diện rộng. Các F1, F2 đều được cách ly,  lấy mẫu xét nghiệm để lọc ra ca bệnh.

Ngoài ra, chúng ta cũng đã mở rộng xét nghiệm cho người dân toàn TP Chí Linh và đến ngày 31/1 là xét nghiệm cho người dân thị xã Kinh Môn và nhiều ổ dịch khác. Quy mô xét nghiệm mở rộng rất nhiều so với các đợt dịch trước. Thậm chí, ở Quảng Ninh đã xét nghiệm tới F4.

Việc truy vết cũng đang tiến hành thần tốc với đông đảo lực lượng. Hơn nữa, năng lực phòng dịch của chúng ta hiện nay đã tốt hơn trước, kể cả đội ngũ dịch tễ, truy vết, phong tỏa ổ dịch đến công tác xét nghiệm, điều trị...

Tại ổ dịch Hải Dương, Bộ Y tế đã tăng cường hỗ trợ rất lớn, còn lớn hơn cả ổ dịch ở Đà Nẵng hồi tháng 7/2020 vừa qua.

Với các biện pháp phòng chống dịch quyết liệt, thần tốc như vài ngày vừa qua, tôi hy vọng là sau 10 ngày, chúng ta sẽ không chế được dịch, kịp thời cho người dân đón một cái Tết Nguyên đán Tân Sửu an lành. 

Xin chân thành cảm ơn ông!

×