Phát triển nhà ở xã hội tại TP.HCM còn nhiều khó khăn

Thời gian qua, phân khúc nhà ở xã hội đang vắng bóng dần trong khi nhu cầu an cư của công nhân, người lao động có thu thập thấp là rất lớn. Bộ Xây dựng cho biết, trong khoảng 400 dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân đang triển khai đầu tư trên cả nước.

Việc phát triển, cải thiện nguồn cung nhà ở xã hội được xem là mục tiêu trọng yếu. Theo đó, Bộ Xây dựng đã trình Chính phủ đề án đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2030. Riêng tại TP.HCM, Sở Xây dựng thành phố cho biết, trong chương trình phát triển nhà ở giai đoạn 2021 - 2030, địa phương đặt mục tiêu phát triển 1 triệu căn nhà, trong đó có 100.000 căn nhà ở xã hội.

Tuy nhiên, việc phát triển nhà ở xã hội hiện nay vẫn còn nhiều khó khăn. Tại hội thảo Cơ chế chính sách nhà ở xã hội trên địa bàn TP.HCM theo quan điểm liên kết vùng ngày 2/12 vừa qua, ông Phạm Bình An - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển thành phố, cho biết trong 20 năm qua, việc phát triển nhà ở xã hội tại TP.HCM vẫn còn những khó khăn, vướng mắc trong bối cảnh quỹ đất phát triển nhà ở tại đô thị ngày càng khan hiếm.

Ông An cho rằng, với lợi thế là hạt nhân trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, TP.HCM có nhiều cơ hội trong việc phát triển nhà ở dựa trên mối quan hệ liên kết vùng với các tỉnh, thành lân cận, tạo động lực để phát triển cho toàn vùng. Đồng thời, việc này cũng giải quyết được các vấn đề căn cơ trong phát triển nhà ở xã hội của thành phố.

Trong khi đó, Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) Bùi Xuân Dũng cho biết trong giai đoạn 2016 - 2020, vốn ngân sách để phát triển nhà ở xã hội bố trí cho Ngân hàng Chính sách xã hội đạt thấp, khoảng 2.163 tỷ đồng/9.000 tỷ đồng theo đề xuất của Ngân hàng Nhà nước, chỉ đáp ứng khoảng 24% nhu cầu. Trong khi đó, nguồn vốn để cấp bù lãi suất cho 4 ngân hàng thương mại được chỉ định cho vay thực hiện chính sách nhà ở xã hội theo kế hoạch vốn đến năm 2020 (nhu cầu vốn 248,63 tỷ đồng) vẫn chưa bố trí được.

Nhiều các chuyên gia nhận định nhu cầu nhà ở xã hội hiện nay là rất lớn nhưng thực tế đáp ứng còn rất khiêm tốn. Trong khi đó, quỹ đất ở dành cho việc nhà ở xã hội ngày càng khan hiếm.

Vì vậy, để giải quyết bài toán về nhà ở xã hội trong tương lai, TP.HCM hướng đến các tỉnh thành lân cận như Bình Dương, Đồng Nai, Long An, Tây Ninh… Bởi so với TP.HCM thì các khu vực này hiện vẫn còn nhiều quỹ đất để phát triển loại hình nhà ở này.

Đầu tư nhà ở xã hội dọc theo công trình trọng điểm

GS.TS Lưu Đức Cường - Viện trưởng Viện Quy hoạch đô thị và nông thôn quốc gia (Bộ Xây dựng), cho rằng, cần đưa danh mục phát triển nhà ở công nhân khu công nghiệp vào danh mục đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025. Bổ sung gói tín dụng cho các chủ đầu tư loại hình nhà ở này. Đồng thời, khi phát triển các khu công nghiệp trong quy hoạch tỉnh, phải tính đến việc bố trí nhà ở cho công nhân và các thiết chế xã hội liên quan...

Khi quy hoạch các khu đô thị mới, khu công nghiệp mới, mạng lưới các cơ sở đào tạo nhất thiết phải kèm theo quy hoạch nhà ở xã hội, nhà ở công nhân. Bố trí nguồn lực hợp lý để đầu tư kết cấu hạ tầng thiết yếu như trường học, nhà trẻ, cơ sở khám chữa bệnh, sinh hoạt cộng đồng, văn hóa, thể thao... trong và ngoài các dự án nhà ở xã hội.

Theo các chuyên gia, một trong những định hướng quan trọng đó là phát triển nhà ở xã hội xung quanh khu vực dọc theo điểm kết nối giao thông công cộng trọng điểm như metro số 1, metro số 2, metro 3A.

Cụ thể, Sở Xây dựng đề xuất tăng hệ số sử dụng đất quanh khu vực metro bằng cách phát triển loại hình chung cư, tận dụng cơ sở hạ tầng của tuyến giao thông này để thu hút người dân, đồng thời cũng là đáp ứng nhu cầu cho đối tượng được mua, thuê mua nhà ở xã hội. Mô hình phát triển nhà ở xã hội dọc theo tuyến metro TP.HCM có thể nhân rộng cho các tỉnh thành khác, đặc biệt là vùng đô thị TP.HCM.

Tương tự, khi tuyến Vành đai 3 hoàn thiện sẽ hình thành các khu đô thị vệ tinh như: Nhơn Trạch (Đồng Nai), khu đô thị Tây Bắc Củ Chi (TP.HCM), khu đô thị Đức Hòa, Đức Huệ (Long An), thành phố Thuận An (Bình Dương). Việc phát triển nhà ở nói chung dọc theo đường Vành đai 3 là cơ hội tăng quỹ đất cho nhà ở xã hội.

Đường Vành đai 4 với mục tiêu là kết nối khu vực Tây Nam bộ với khu vực miền Đông Nam bộ với khu cảng Hiệp Phước, cảng Long An. Ngoài việc tạo điều kiện phát triển dịch vụ cảng, còn góp phần gia tăng giá trị bất động sản các địa phương nơi có tuyến đường giao thông này chạy qua.

Thực tế thì việc bất động sản "ăn theo" đường Vành đai 4 đã và đang diễn ra, chỉ là về dự án cụ thể cho nhà ở xã hội vẫn chưa rõ. Như vậy, tương tự Vành đai 3, Vành đai 4 cũng có tiềm năng lớn trong việc dành ra quỹ đất để xây dựng và phát triển các dự án nhà ở xã hội.

Theo tính toán của nhóm tác giả Trung tâm mô phỏng và Dự báo kinh tế - xã hội thuộc Viện Nghiên cứu phát triển thành phố thì khoảng tám năm nữa (2030), nhu cầu nhà ở xã hội của thành phố sẽ đạt gần 58.000 căn hộ.

Thời điểm đó, các dự án đường vành đai 3, 4 kết nối giữa TP.HCM và các tỉnh miền Đông và miền Tây sẽ thúc đẩy các dự án nhà ở xã hội phát triển ở các tỉnh trong vùng. Vấn đề về khoảng cách di chuyển giữa các tỉnh và TP.HCM sẽ được thu hẹp. Các chuyên gia cho rằng, yếu tố liên kết vùng sẽ được đặt vào vị thế quan trọng, hàng đầu trong việc giải quyết nhu cầu về nhà ở xã hội cho người dân đang làm việc tại TP.HCM trong thời gian tới đây.

×