Phim không bản quyền tràn lan trên mạng

Theo số liệu thống kê của Cục Điện ảnh, hiện nay có tới hơn 400 website tiếng Việt đang công khai chiếu các bộ phim điện ảnh/ truyền hình trên mạng Internet. Cùng với sự phát triển của các loại hình dịch vụ Internet, tình trạng vi phạm bản quyền phim diễn ra trên diện rộng, ngày càng gia tăng với nhiều phương thức tinh vi, gây ảnh hưởng không nhỏ tới hoạt động và doanh thu nhà sản xuất và những đơn vị mua bản quyền. 

Mặc dù cơ quan chức năng đã nhiều lần có biện pháp mạnh tay với một số trang Web vi phạm bản quyền phim nhưng ngay sau đó, chủ các Web này lại nhanh chóng cho ra đời các trang Web khác. Rõ ràng tình trạng vi phạm bản quyền phim và các chương trình truyền hình trên Internet đang có những diễn biến phức tạp, có xu hướng ngày càng gia tăng.

Mới đây, Công an TP.HCM thông tin đã khởi tố vụ án "Xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan" theo quyết định khởi tố vụ án hình sự liên quan đến website: www.phimmoi.net, xảy ra tại TPHCM.

Cụ thể, trong quá trình điều tra, Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về kinh tế, tham nhũng, buôn lậu (PC03, Công an TPHCM) xác định, từ năm 2014, một cá nhân tên Nguyễn Tuấn Tú (ngụ tỉnh Lâm Đồng), có kế hoạch xây dựng phát triển website chiếu phim trực tuyến miễn phí trên mạng Internet.

Triển khai kế hoạch này, Tú đã thuê hai cá nhân có trình độ kỹ thuật cao về công nghệ thông tin là Cao Thanh Lai và Cao Duy Anh (ngụ Đồng Nai) để thực hiện lập trình, quản trị, vận hành website: www.phimmoi.net.

Bên cạnh đó, nhóm này còn sao chép, khai thác, sử dụng, trình chiếu, truyền đạt... các tác phẩm điện ảnh ra công chúng không được phép của chủ thể quyền và kinh doanh quảng cáo sản phẩm, dịch vụ trái phép trên các bộ phim có bản quyền, nhằm thu lợi bất chính với số tiền đặc biệt lớn.

Theo trang web thống kê lượng truy cập Alexa, tính đến 27/7/2018, Phimmoi có thứ hạng 15 tại Việt Nam và 2.182 trên toàn cầu. Trang web này ước tính có khoảng 50 triệu khách truy cập hàng tháng.

Đến năm 2020, sau hàng loạt chính sách chặn truy cập của nhà mạng, vị trí của Phimmoi.net là 832 trên toàn thế giới, và đứng vị trí thứ 27 trong toàn bộ website trong ngành công nghiệp giải trí toàn cầu.

Nhờ lượng truy cập lớn, phimmoi.net kiếm được khoảng 58.290 USD mỗi tháng từ doanh thu quảng cáo. Ngoài ra, nguồn doanh thu còn được bổ sung bởi các trang web lưu trữ. Nguồn phim đến từ việc trang web sẽ trả cho người tải lên một khoản tiền nhất định trên 10.000 lượt xem.

Điều đáng nói ở đây là mặc dù cơ quan chức năng đã nhiều lần có biện pháp mạnh tay với một số trang web vi phạm bản quyền phim nhưng ngay sau đó, chủ các web này lại nhanh chóng cho ra đời các trang web khác. 

Sau thời gian ngắn bị xử phạt, một website phim lậu với tên miền phimmoiizz.net bất ngờ hoạt động trở lại. Đây được cho là tên miền mới do phimmoi.net đổi sang để 'qua mặt' cơ quan chức năng. Trang web phim lậu này đều sử dụng tên miền quốc tế, có giá thành rất rẻ, chỉ khoảng vài trăm nghìn đồng/năm. Do đó, mỗi khi một trang web bị đóng, sẽ ngay lập tức xuất hiện một website khác thay thế.

Trước Phimmoi.net, nhiều website như: bilutv.com, hdonline.vn, hdviet.com, phimbathu.com, vclip.vn... cũng đã từng bị gọi tên do vi phạm bản quyền trên mạng internet. Trong số những trang web kể trên, một số trang như: hdonline.vn, hdviet.com, vclip.vn đã được cấp giấy phép hoạt động mạng xã hội để người dùng chia sẻ các video, hình ảnh, nhưng trên thực tế thì các trang này đã cung cấp hàng nghìn bộ phim khi chưa được sự cho phép của chủ sở hữu quyền. 

Cụ thể hdonline.vn được cấp giấy phép mạng xã hội số 572/GP-BTTTT ngày 15/12/2016, hdviet.com được cấp giấy phép mạng xã hội số 568/GP-BTTTT ngày 14/12/2016. Vclip cũng hoạt động bằng giấy phép mạng xã hội được cấp cho Công ty cổ phần Bạch Minh (Vega). Tuy nhiên, các trang web này đã cố tình lách luật bằng việc phát tán nhiều bộ phim, chương trình không được cấp phép nhằm thu lợi bất chính.

Mức xử phạt đã đủ sức răn đe?

Với hành vi khai thác, sao chép, sử dụng, trình chiếu, truyền đạt các tác phẩm điện ảnh ra công chúng không được phép của chủ thể quyền và kinh doanh quảng cáo sản phẩm, dịch vụ trái phép trên các bộ phim có bản quyền, nhằm thu lợi bất chính với số tiền đặc biệt lớn như phimmoi.net, người thực hiện hành vi có thể bị xử lý về "Tội xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan" theo quy định tại Điều 225 BLHS với khung hình phạt cao nhất có thể lên đến 1 tỷ đồng hoặc bị phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm. 

Đồng thời, người phạm tội còn có thể bị áp dụng hình phạt bổ sung là phạt tiền từ 20 triệu đồng đến 200 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm. "Bên cạnh đó, chủ thể thực hiện hành vi phạm tội vẫn có thể phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong trường hợp chủ sở hữu quyền khởi kiện yêu cầu bồi thường theo thủ tục tố tụng dân sự đối với những hành vi vi phạm pháp luật của mình gây nên.

Trước Phimmoi.net, mạng xã hội hdonline.vn đã bị Cục Phát thanh truyền hình và Thông tin điện tử xử phạt 30 triệu đồng về các hành vi: Thực hiện không đúng giấy phép thiết lập mạng xã hội và vi phạm bản quyền phim của hãng TVB (Hồng Kông). Tuy nhiên, sau khi bị xử phạt hdonline.vn hiện đã đổi sang hoạt động bằng tên miền hdo.tv vẫn bằng giấy phép hoạt động mạng xã hội được cấp từ tháng 12/2016.

Một nguyên nhân khiến tình trạng phim lậu tràn lan như hiện nay đó là hiện pháp luật Việt Nam vẫn chưa có cơ chế xác định người dùng cuối cùng (hay trong trường hợp này là người xem phim lậu) là chủ thể thực hiện hành vi xâm hại quyền tác giả, quyền liên quan theo quy định tại Điều 28 và Điều 35 Luật SHTT. Do đó, người dùng cuối cùng không phải đối diện với rủi ro pháp lý nào. Đây cũng được xem là một nguyên nhân khiến các bộ phim vi phạm bản quyền được chia sẻ tràn lan trên mạng internet.

Chia sẻ với PV Dân Việt, chị Ngô Thị Bích Hạnh, nhà đồng sáng lập của BHD chia sẻ: "Sự xuất hiện và hoạt động của các website chia sẻ phim không bản quyền gây ảnh hưởng lớn đến hoạt động sản xuất điện ảnh chân chính. Cụ thể là nguồn doanh thu của không ít bộ phim bị sụt giảm nghiêm trọng. 

Các nhà sản xuất sẽ bị thất thoát một nguồn thu lớn khi các bộ phim của mình sản xuất bị mất bản quyền. Các bộ phim được công chiếu trái phép sẽ có chất lượng hình ảnh, âm thanh kém hơn nên dễ khiến tên tuổi, hình ảnh gốc của nhiều bộ phim bị ảnh hưởng. Việc thất thoát nguồn thu do sự phát sóng của bản lậu cũng khiến các nhà sản xuất khó thu hồi vốn và không thể sản xuất thêm các sản phẩm chất lượng khác".

Trong khi đó, nhà sản xuất phim Nguyễn Hoàng Điệp cho rằng: "Đây là điều nên làm sớm và dứt điểm. Hiện nay các hạ tầng OTT quá phổ biến để khán giả dễ dàng tiếp cận điện ảnh chứ không chỉ còn là duy nhất cửa sổ rạp chiếu phim như trước. 

Thực chất, các website như "phimmoi" đang cạnh tranh và gây thiệt hại cho không chỉ nhà sản xuất phim mà là cho các hạ tầng OTT khác nữa. Khán giả cũng cố gắng bình tĩnh để có cái nhìn công tâm, tránh rơi vào tranh cãi kiểu lấy phim của người giàu chia sẻ cho người nghèo, và đặt vị trí rằng khán giả luôn có lợi".

×