Phó Chánh án Thường trực TAND Tối cao: "Tòa án giúp dân chính là mang lại công bằng cho người dân"

Ngày 27/1 - ngày làm việc thứ ba của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII Đảng Cộng sản Việt Nam, đại hội làm việc tại hội trường, thảo luận các văn kiện đại hội.

TS. Lê Hồng Quang Ủy viên Ban chấp hành Trung ương Đảng, Phó Bí thư Ban cán sự đảng, Bí thư Đảng ủy Phó Chánh án Thường trực TAND Tối cao thay mặt Ban cán sự đảng TAND Tối cao, trình bày tham luận chủ đề "Phát huy phương châm "gần dân, hiểu dân, giúp dân, học dân", thực hiện hiệu quả cải cách tư pháp, xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân". 

TS Lê Hồng Quang cho biết: Xây dựng đất nước hùng cường gắn với xây dựng nền tư pháp văn minh, hiện đại là nội dung quan trọng của công cuộc đổi mới. Thời gian qua, chúng ta thấy rõ sự đổi thay về cơ cấu, tổ chức, hoạt động của hệ thống tư pháp nói chung và TAND nói riêng. Khối lượng công việc mà Tòa án phải giải quyết năm sau cao hơn năm trước từ 8-10%. Riêng năm 2020 Tòa án giải quyết hơn 600.000 vụ việc các loại, tăng gấp 3 lần so với năm 2005 và hơn 2 lần so với năm 2010. Trong khi đó, số lượng biên chế của Tòa án 10 năm gần đây không thay đổi. Có được kết quả trên xuất phát từ nỗ lực của quá trình cải cách tư pháp trong hệ thống Tòa án.

"Trước đây, chúng ta coi việc giúp dân là làm thay cho dân. Nhưng với tư duy đổi mới, Tòa án giúp dân chính là mang lại công bằng cho người dân. Do đó, các phán quyết của Tòa án không chỉ căn cứ vào chứng cứ có trong hồ sơ, mà còn dựa trên kết quả tranh tụng tại phiên tòa. Trong xét xử hình sự, bản án của Tòa án không những áp dụng chế tài trừng trị, răn đe người phạm tội, mà còn có tác dụng cảnh tỉnh, giáo dục và phòng ngừa chung", TS Lê Hồng Quang nhấn mạnh. 

Vẫn theo TS Quang, đối với giải quyết, xét xử các tranh chấp dân sự, kinh doanh thương mại, hành chính, lao động, Tòa án giờ đây giữ vai trò trọng tài, hướng dẫn, giúp người dân thực hiện quyền, nghĩa vụ tố tụng theo luật định. Tòa án tạo điều kiện thuận lợi để đương sự bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của họ, nhưng vẫn tuân thủ nghiêm pháp chế, đồng thời đảm bảo được công lý, công bằng xã hội.

"Qua cải cách, Tòa án thể hiện sự "gần dân" ở việc đơn giản hóa thủ tục hành chính - tư pháp; minh bạch trong ban hành, công bố bản án, quyết định và phát triển án lệ; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin… để người dân tiếp cận hoạt động tố tụng từ xa.

Ngày nay, với sự giúp sức của internet và ảnh hưởng của cuộc cách mạng công nghệ 4.0, khoảng cách gần dân về địa lý, về thể chất dần thay thế bằng việc phục vụ người dân ngay trên môi trường mạng; Tòa án tương tác với người dân ở bất cứ đâu và bất kỳ khi nào mà không cần phải đến trụ sở Tòa án.

Bên cạnh đó, Tòa án giải quyết, xét xử các tranh chấp trong dân trên nền tảng pháp luật, nhưng không tách rời đời sống hàng ngày nên cần phải "hiểu dân" tường tận.

Thẩm phán giờ đây không những tinh thông nghiệp vụ, giỏi kỹ năng xét xử mà cần phải am tường về thực tiễn xã hội, thấu hiểu tâm tư, tình cảm, những khó khăn của người dân ở nhiều góc độ để có phương pháp giải quyết phù hợp. Từ đó, đưa ra được phán quyết công tâm, có sức thuyết phục", TS Lê Hồng Quang cho biết. 

Theo Phó Chánh án Thường trực TAND Tối cao, qua việc "gần dân, hiểu dân, giúp dân" tạo nên sự tương tác đa chiều trong "học dân". Thẩm phán trau dồi kiến thức, kỹ năng xét xử từ việc tham khảo tiền lệ pháp, tập quán pháp tốt đẹp trong dân; đối chiếu với thực định pháp để đưa ra phán quyết thấu tình, đạt lý; đồng thời làm phong phú thêm kinh nghiệm xét xử, hình thành án lệ, bổ sung cho những khoảng trống mà pháp luật chưa điều chỉnh.

"Thực hiện lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh và hiện thực hóa mục tiêu của Chiến lược cải cách tư pháp theo Nghị quyết 49, thời gian qua, các hoạt động của Tòa án đổi mới rõ rệt theo hướng phục vụ người dân tốt hơn.

Hệ thống pháp luật được hoàn thiện hơn nhằm tăng cường tranh tụng, đảm bảo độc lập tư pháp, áp dụng thủ tục rút gọn đối với một số vụ việc đơn giản; đẩy mạnh hòa giải, đối thoại khi giải quyết các tranh chấp; hiệu chỉnh quy trình xử lý công việc để người dân tiếp cận tòa án nhanh chóng, thuận tiện… Những kết quả đó góp phần quan trọng trong việc thực hiện mục tiêu xây dựng nền tư pháp phục vụ nhân dân như Nghị quyết số 49 của Bộ Chính trị đề ra", Phó Chánh án Thường trực TAND Tối cao cho biết.

×