Tham dự và phát biểu tại Diễn đàn Phát triển hệ sinh thái thanh toán điện tử 2019: "Chuyển đổi cùng công nghệ chip" do Vụ Thanh toán Ngân hàng Nhà nước đã phối hợp cùng Công ty Cổ phần thanh toán quốc gia (Napas) và Thời báo Kinh tế Việt Nam tổ chức sáng 10/12, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam khẳng định, Bộ Chính trị đã có Nghị quyết về Cách mạng 4.0, Chính phủ cũng có nhiều Nghị quyết, Chiến lược, Chỉ thị, Quyết định của Thủ tướng làm sao tận dụng tốt thời cơ của Cách mạng 4.0, để Việt Nam không bị bỏ lỡ nhưng phải bằng hành động cụ thể.

Tận dụng cách mạng 4.0 bằng các hành động cụ thể

Phó thủ tướng nhấn mạnh, việc đẩy mạnh thanh toán không tiền mặt không còn đơn thuần như trước đây là nhằm tăng sự luân chuyển đồng vốn trong toàn xã hội, không để đồng tiền bị chết, không chỉ là vấn đề minh bạch chống rửa tiền tham nhũng mà nếu làm tốt thì sẽ thúc đẩy nền kinh tế Internet lên.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam

Nền kinh tế khu vực Đông Nam Á rất năng động, kinh tế Internet quy mô 100 tỷ USD, dự kiến 5 năm tới tăng gấp 3 lần. Vậy Việt Nam đang ở đâu? Phó Thủ tướng đặt câu hỏi.

"Cách đây 30 năm ngành bưu điện có 2 việc đáng nhớ: Lúc đó, cả thế giới có công nghệ GSM, công nghệ số, những nước trong khu vực như Thái Lan dùng công nghệ tương tự này và sẵn sàng chuyển giao không mất tiền cho Việt Nam. Nhưng Việt Nam đã từ chối để đi thẳng vào Công nghệ GSM 2G. Việt Nam là một trong những nước tiên phong và có kết quả.

Ngày đó công dân Hà Nội và Tp.HCM còn nhớ các bốt điện thoại, 1 dạng màu vàng, và dùng thẻ từ, và màu xanh, Đức Pháp hợp tác dùng thẻ chip. Lúc đó có ý kiến ví von, điện thoại dùng thẻ từ lúc đó tương tự như đánh máy ra rồi photo rồi gửi thư qua bưu điện, còn điện thoại dùng thẻ chip đánh máy dùng máy fax chuyển đi khắp nơi. Phải chăng bây giờ chúng ta cũng tương tự như vậy?".

Phó Thủ tướng gợi nhắc lại và nhấn mạnh: Chúng ta có thể bàn về công nghệ nhưng chắc chắn nếu mạnh dạn tiến thẳng lên 1 bước thì sẽ không bị lỡ.

"Để làm việc này cần sự đồng lòng kêu gọi không chỉ cơ quan nhà nước mà chúng ta cần bàn sâu sát với doanh nghiệp, đây cũng là phần trách nhiệm của doanh nghiệp với đất nước với xã hội. Chúng ta phải thay đổi cả hạ tầng, sẽ là sự tốn kém nhưng nếu cần thiết cho đất nước phát triển thì sự tốn kém ấy về lâu dài bù đắp lại kinh tế xứng đáng. Quan trọng cả đó cũng là trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp, của ngân hàng", Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Phó thủ tướng nói thêm: Chính phủ điện tử suy cho cùng là ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý nhà nước, giúp minh bạch hơn. Tôi phỏng vấn 100 người thì 99 người sau khi gợi ý đều nói vậy, nhưng có vài người nói rằng ứng dụng công nghệ thông tin không chỉ giúp quản lý điều hành tốt hơn mà còn huy động người dân tham gia vào công việc quản lý xã hội nhiều hơn.

Vì thế, đẩy mạnh thanh toán điện tử, tận dụng thời cơ kinh tế số, chúng ta thúc đẩy và phải làm sao mọi người dân thấy lợi tham gia vào.

Ứng dụng và tính năng vượt trội của công nghệ chip, thẻ chip hoàn toàn cho phép chúng ta có những giải pháp phù hợp và hiệu quả để giải các bài toán tích hợp, đồng bộ và chia sẻ dữ liệu phục vụ phát triển kinh tế và xã hội. Vấn đề còn lại là con người, là tổ chức, là các bên liên quan, cùng bắt tay hợp tác thực hiện và vận hành.

Đề cập tới vấn đề này, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Kim Anh nhấn mạnh, thúc đẩy thanh toán điện tử hướng tới xã hội không tiền mặt là xu hướng phát triển tất yếu trong bối cảnh của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, tạo ra tác động kép vừa thúc đẩy tăng trưởng kinh tế vừa hỗ trợ thực hiện chiến lược tài chính toàn diện thông qua phổ cập dịch vụ ngân hàng - tài chính.

Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Kim Anh

Một trong những mệnh đề tốt để giải bài toán thanh toán không dùng tiền mặt chính là nhìn nhận cụ thể hiệu quả mang lại từ ứng dụng công nghệ chip phục vụ các ngành kinh tế phát triển và nhu cầu thiết yếu hàng ngày của cuộc sống con người.

"Ứng dụng thẻ chíp giúp các ngân hàng phát hành thẻ nội địa Việt Nam có tiềm năng mở rộng hệ sinh thái thanh toán sang các ngành dịch vụ khác như y tế, giáo dục, giao thông, bảo hiểm…, đem lại lợi ích thiết thực và trải nghiệm giao dịch vượt trội cho người dân sử dụng dịch vụ.", Phó Thống đốc nhấn mạnh.

Phó Thống đốc Nguyễn Kim Anh cho biết thêm, hiện tại, thẻ ngân hàng đã và đang trở thành phương tiện thanh toán được người dân Việt Nam sử dụng phổ biến, được các ngân hàng thương mại chú trọng phát triển, tăng cường tính năng, tiện ích sử dụng và đạt tốc độ tăng trưởng cao (trong 9 tháng đầu năm 2019, giá trị giao dịch qua POS tăng 36,5% so với cùng kỳ năm 2018).

Tính đến cuối tháng 9/2019, số lượng thẻ lưu hành trên cả nước đạt trên 96,4 triệu thẻ, với 56 tổ chức phát hành với rất nhiều thương hiệu thẻ khác nhau, trong đó thẻ ghi nợ nội địa vẫn chiếm tỷ lệ áp đảo trên 90% tổng lượng thẻ lưu hành; Cơ sở hạ tầng phục vụ thanh toán thẻ được các ngân hàng thương mại chú trọng đầu tư, mở rộng, với trên 18.900 ATM và trên 275.600 thiết bị chấp nhận thẻ (POS) được lắp đặt.

Hạ tầng và dịch vụ thẻ phát triển mạnh mẽ làm gia tăng đáng kể số lượng khách hàng, số lượng tài khoản ngân hàng và làm cơ sở để thúc đẩy các dịch vụ, phương tiện thanh toán điện tử mới, hiện đại, ứng dụng công nghệ cao đi kèm như: Ví điện tử, MobileBanking, InternetBanking,…; đáp ứng được nhu cầu thanh toán ngày càng cao của khách hàng, góp phần thúc đẩy thương mại điện tử phát triển và phù hợp với xu thế thanh toán trong khu vực và trên thế giới. 

Chỉ riêng ngân hàng thì không làm được

Bàn luận về giải pháp thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt, các chuyên gia trong lĩnh vực tài chính cho rằng, để thúc đẩy thanh toán không tiền mặt phải diễn ra từ hai phía, ngân hàng phát hành thẻ và nơi cửa hàng bán lẻ, phương tiện thanh toán công cộng, nơi chấp nhận thẻ thì hệ sinh thái mới hoàn chỉnh.

Đưa ra cách ví von hình ảnh, ông Phạm Tiến Dũng, Vụ trưởng Vụ Thanh toán, Ngân hàng Nhà nước khẳng định, ngân hàng không thể phát triển nếu chúng ta không có hệ sinh thái. Ở đây, hệ sinh thái như cái bắt tay, ngân hàng chìa bàn tay thì bên kia cũng phải chìa bàn tay ra thì mới khớp được với nhau. Chẳng hạn như, các nhà mạng cũng phải sửa hệ thống thông tin của mình.

Từ góc nhìn thực tế, ông Nguyễn Đình Thắng, Chủ tịch HĐQT Ngân hàng LienvietPostbank cho biết, chi phí đầu tư cho công nghệ là rất lớn, khi áp dụng thẻ chip, hệ thống về công nghệ phải thay đổi, hệ thống đầu cuối, cây ATM, hệ thống POS phải thay đổi….

Đồng quan điểm, theo ông Trần Công Quỳnh Lân, Phó tổng giám đốc Vietinbank, khi chuyển sang thẻ chip, ngân hàng phải thay đổi một loạt máy móc, chi phí phát hành thẻ chip cũng cao hơn thẻ từ rất nhiều. Tuy nhiên, các ngân hàng đều nhận thấy rằng cần thiết phải chuyển đổi và quyết tâm chuyển thẻ từ sang thẻ chip, biến thách thức thành cơ hội. Làm sao để thẻ chip có thể tích hợp, đồng bộ thanh toán được nhiều chi phí như giáo dục, y tế, bảo hiểm chứ không chỉ đơn thuần từ giữ tài khoản ATM.

Các diễn giả tham gia tọa đàm

Nhìn nhận tích cực hơn, ông Nguyễn Quang Hưng, Tổng Giám đốc công ty Cổ phần Thanh toán Quốc gia Việt Nam (Napas) lại cho rằng, phía ngân hàng đã có chuyển động mạnh mẽ.  Bằng chứng là, đầu năm có lễ ra mắt thẻ chip, khi đó chỉ có 7 ngân hàng nhưng giờ Napas đã cùng hơn 20 ngân hàng sẵn sàng công nghệ chuyển đổi thẻ chip.

Đến quý 1/2020 không chỉ dừng lại 20 ngân hàng và 6 tổ chức cung cấp thẻ chip nữa mà sẽ lên tới 26 ngân hàng 10 công ty cung cấp thẻ chip. "Những điều này, chứng tỏ, ngân hàng vào cuộc rất tích cực", ông Hưng đánh giá.

Từ thực tiễn này, bên cạnh giải pháp từ phía ngân hàng phải đảm bảo an toàn, đại diện các ngân hàng thương mại cho rằng còn một giải pháp khác nữa là cần có sự áp đặt. Ví dụ, Chính phủ yêu cầu thanh toán không tiền mặt thì mọi người phải dùng. Hệ sinh thái chúng ta đã xây dựng thì các cửa hàng phải thay đổi, nếu không thì không cấp giấy phép kinh doanh. "Đó là chính sách, cần có sự quyết liệt từ Nhà nước", ông Nguyễn Đình Thắng kiến nghị.

×