Đăng nhập/ Đăng ký
| 
Bình luận
0
Năm Hồng Đức thứ 2 (1471), vua Lê Thánh Tông ra dụ thành lập đạo thứ 13, tức Thừa tuyên Quảng Nam đạo - từ đây chính thức ra đời danh xưng Quảng Nam thuộc lãnh thổ Đại Việt.
Về phương diện ngữ nghĩa học, Quảng Nam nghĩa là mở rộng về phía Nam như một sự chọn lựa có tầm nhìn xa trông rộng, một sự định hướng lâu dài mang tính chiến lược và bền vững, quyết định sự phát triển của quốc gia Đại Việt trên vị trí địa lý vùng Trung Trung bộ.
Lúc mới hình thành, đạo Thừa Tuyên Quảng Nam có 3 phủ, 9 huyện là Phủ Thăng Hoa gồm 3 huyện: Huyện Lệ Giang (đến triều Nguyễn được đổi tên là huyện Lễ Dương, rồi về sau được nhập vào các huyện Duy Xuyên, Quế Sơn, Thăng Bình); huyện Hy Giang (đến năm Giáp Thìn, triều Gia Long được đổi thành huyện Duy Xuyên); huyện Hà Đông (nay là Tam Kỳ, Phú Ninh, Núi Thành, Tiên Phước).
Phủ Tư Nghĩa (phần đất cắt từ Thạch Tân - Bến Đá đến sông Trà Khúc nhập vào với châu Tư, châu Nghĩa) gồm 3 huyện: Nghĩa Sơn, Bình Sơn và Mộ Hoa. Phủ Hoài Nhân (phần đất từ Bến Đá đến Thạch Bi Sơn) gồm 3 huyện: Bồng Sơn, Phù Ly và Tuy Viễn
Như vậy, trong đạo Thừa Tuyên Quảng Nam thời ấy, phần địa giới hành chính thuộc Quảng Nam ngày nay gồm các huyện Duy Xuyên, Quế Sơn, Tiên Phước, Thăng Bình; còn Điện Bàn, Đại Lộc (kể cả huyện Hoà Vang của TP Đà Nẵng) thuộc phía nam phủ Triệu Phong trong đạo Thừa Tuyên Thuận Hóa.
Đến năm Hồng Đức thứ 21 (1490) vua Lê Thánh Tông đổi đạo thành xứ, đạo Thừa tuyên Quảng Nam trở thành xứ Quảng Nam gồm 3 phủ, 9 huyện. Riêng phủ Thăng Hoa gồm 3 huyện, 25 tổng, 177 xã. Đến đời Lê Tương Dực lại đổi xứ thành trấn, xứ Quảng Nam trở thành trấn Quảng Nam.
Năm Chính trị nguyên niên (1558), Đoan quận công Nguyễn Hoàng, được vua Lê Anh Tông cho vào trấn thủ Thuận Hóa.
Vào giai đoạn cuối Lê đầu Mạc, Thuận Hóa không được yên ổn, luôn có loạn thổ hào không quy thuận triều đình, như trong biểu dâng vua Lê của Trịnh Kiểm (anh rể Nguyễn Hoàng) xin cho Nguyễn Hoàng vào trấn lãnh Thuận Hóa: “... nay lòng dân hãy còn phản trắc, nhiều kẻ vượt bể đi theo họ Mạc, sự hoặc có dẫn giặc về cướp, nếu không được tướng giỏi trấn giữ …”.
Chúa Tiên Nguyễn Hoàng (ảnh minh họa). Tháng 7 năm Nhâm Dần (1602), Nguyễn Hoàng lập dinh trấn tại xã Cần Húc huyện Duy Xuyên, tức thôn Thanh Chiêm, thị xã Điện Bàn (tỉnh Quảng Nam) ngày nay.
Đến năm 1570, sau khi ra Thanh Hóa yết kiến vua Lê trở về, Chúa Tiên Nguyễn Hoàng mới được cho kiêm lãnh trấn Quảng Nam và đến tháng 7 năm Nhâm Dần (1602), Nguyễn Hoàng mới lập dinh trấn tại xã Cần Húc huyện Duy Xuyên, tức thôn Thanh Chiêm, Điện Bàn ngày nay.
Lập xong dinh trấn Quảng Nam, 2 năm sau - năm Hoàng Định thứ 2 (1604), Nguyễn Hoàng cho cải đặt và đổi tên các khu vực hành chính 2 xứ Thuận Hóa, Quảng Nam. Huyện Điện Bàn vốn thuộc phủ Triệu Phong được tách ra khỏi trấn Thuận Hóa, nâng lên thành phủ, quản 3 huyện Tân Phước, An Nông, Hòa Vang và cho thuộc vào Quảng Nam dinh.
Huyện Lệ Giang thuộc phủ Thăng Hoa (nay là Thăng Bình) được cải thành huyện Lễ Dương; huyện Hy Giang được đổi thành huyện Duy Xuyên. Cũng trong năm này, phủ Hoài Nhân được đổi thành phủ Quy Nhơn cũng thuộc Quảng Nam dinh.
Như vậy, Quảng Nam lúc bấy giờ gồm 4 phủ: Điện Bàn, Thăng Hoa, Tư Nghĩa và Quy Nhơn. Đến đời Chúa Sãi Nguyễn Phước Nguyên, dinh Quảng Nam vẫn giữ nguyên 4 phủ (phủ Điện Bàn có 5 huyện: Tân Phước, An Nông, Hòa Vang, Diên Khánh và Phú Châu. Phủ Thăng Hoa có 3 huyện: Duy Xuyên, Lễ Dương và Hà Đông - thuộc địa giới Quảng Nam ngày nay).
Sự hình thành dinh trấn Quảng Nam vào thời kỳ này có vai trò chiến lược rất quan trọng. Đây là vùng giàu tài nguyên và đất đai phì nhiêu, dân cư trù mật, đem lại nhiều nguồn lợi cho Đàng Trong dưới thời các chúa Nguyễn.
Dinh trấn Quảng Nam hay Thanh Chiêm (thương nhân nước ngoài gọi là Ca-ciam hay Dinh Ciam) được thiết lập trên sông Sài Giang hay Sài Thị Giang (sông Củi hay sông Chợ Củi) - một nhánh sông Thu Bồn, vì thế có vị trí thuận lợi để tàu buôn ra vào tấp nập.
Dinh trấn lại cách Hội An có 6 dặm (khoảng 9km) nên rất thuận tiện cho việc tiếp xúc giao thương giữa chính quyền với thương nhân nước ngoài đến trao đổi, mua bán.
Dinh trấn Thanh Chiêm đóng vai trò là kinh đô thứ hai ở Đàng Trong ngoài kinh đô chính tại Thuận Hóa. Dinh trấn Quảng Nam có vai trò quan trọng về chính trị, hành chính cũng như quân sự để bảo vệ và tạo bàn đạp để mở mang đất nước về phía Nam nói chung, “vùng đất phên dậu” Quảng Nam nói riêng.
Chính vì vậy, chức vụ trấn thủ thường được dành cho các công tử con chúa để tập sự nối ngôi sau này, như trấn thủ đầu tiên từ năm 1602 đến 1613 là Chúa Sãi Nguyễn Phước Nguyên, sau đó trao lại cho con trưởng là Nguyễn Phước Kỳ.
Trong thời kỳ này, sự hình thành thương cảng Hội An (Faifo, Hải phố) đã thúc đẩy sự giao thương kinh tế và phát triển công nghệ ở Quảng Nam. Các sản vật, hàng hóa ở các phủ Điện Bàn, Thăng Hoa, Tư Nghĩa, Quy Nhơn và cả Nha Trang đều đi đường thủy tập hợp về Hội An để bán sang châu Âu, Trung Quốc, Nhật Bản...
Do đặc thù của vùng đất và các chính sách thông thoáng, hợp lòng dân của các chúa Nguyễn, có thể nói Quảng Nam dinh (dinh trấn Thanh Chiêm) vào thế kỷ XVI - XVIII có vai trò rất quan trọng trên các mặt.
Về chính trị, Quảng Nam là nơi tập trung tiềm lực để mở mang đất nước. Dưới thời Nguyễn Phước Nguyên (1613 - 1635), vùng đất phía Nam đến đèo Cù Mông, sông Đà Rằng (Nha Trang), tiếp đến thời Nguyễn Phước Lan (1635 - 1648), Quảng Nam tiếp tục là nơi cung cấp nhân lực, tài lực - là bàn đạp mở cõi về phía Nam.
Năm 1653, vùng đất Phan Rang thuộc về chúa Nguyễn. Năm 1698, Lễ Thành Hầu Nguyễn Hữu Cảnh theo lệnh chúa Nguyễn thành lập Xứ Đồng Nai, hình thành Trấn Biên.
Tiếp đến năm 1706, địa giới Đàng Trong đã đến sông Tiền Giang sau khi Chân Lạp bị chúa Nguyễn chinh phục. Năm 1714, vùng đất cực Nam lại thuộc về chúa Nguyễn khi cử Mạc Cửu, rồi đến Mạc Thiên Tích, Mạc Thiên Tứ cai quản làm đô đốc Trấn Hà Tiên.
Về kinh tế, Quảng Nam là nơi thử nghiệm thành công các chính sách kinh tế, khẩn hoang lập ấp có từ thời Lê sơ của Đại Việt, việc mở mang lãnh thổ về phương Nam phụ thuộc vào công cuộc tổ chức khẩn hoang, khai thác tiềm năng trù phú của vùng đất này.
Đồng thời đó cũng là vùng phát triển công, thương, kinh tế để chấn hưng đất nước, khai thác nhân lực, đối nội, đối ngoại dưới thời các chúa Nguyễn.
Về sau, những kinh nghiệm khai khẩn cùng các đợt di dân của người Quảng Nam vào Nam đã được các chúa Nguyễn áp dụng trong cuộc Nam tiến kéo dài từ 1611 đến 1757, là năm vùng Nam bộ thuộc Đàng Trong.
Về văn hóa, Quảng Nam hồi thế kỷ XVI - XVIII đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc giao lưu, hội nhập văn hóa (cả văn hóa vật thể và phi vật thể) khi các giáo sĩ đến vùng đất này để giảng đạo, nhà truyền giáo Francisco de Pina là người đầu tiên và sau này nối tiếp là Alexandre de Rhodes sáng tạo ra chữ quốc ngữ, từ điển “Việt - Bồ - La” là thành quả nổi bật về văn hóa của nước ta cho đến ngày nay. Có thể nói Quảng Nam là một trong những trung tâm văn hóa lớn thời bấy giờ của quốc gia Đại Việt.
Về quân sự, Quảng Nam là nơi tập trung tiềm lực quân sự của quân bộ, lẫn quân thủy. Các chúa Nguyễn cho quan lại chiêu mộ dân lưu tán vào khai khẩn và sử dụng họ như một thứ binh đồn trú, sẵn sàng lúc cần huy động.
Trong đó dinh trấn Thanh Chiêm là một trung tâm căn cứ quân sự thủy lục quân vững mạnh không kém Quảng Bình (lũy Tường Dực) và hơn cả Thuận Hóa (thành Ái Tử).
Về ngoại giao, dinh trấn Quảng Nam còn giữ một vai trò quan trọng khác mà không nơi nào thay thế được - kể cả Thuận Hóa.
Đó là Quảng Nam được coi như một vùng đất “mở”, giao tiếp với ngoại quốc, kiểm soát nguồn thuế xuất nhập khẩu và ngoại thương qua các cảng biển Đà Nẵng, Đại Chiêm, Đại Áp rất phồn thịnh, làm nên con đường tơ lụa trên biển với các nước Á Đông như Nhật Bản, Trung Hoa và Tây phương như Bồ Đào Nha, Hà Lan, Y Pha Nho...
Như vậy, khi xét về tổng thể hành trình xuyên suốt lịch sử dân tộc, Quảng Nam vào thời kỳ các chúa Nguyễn (thế kỷ XVI - XVIII) là một vùng đất cực thịnh và cũng là vùng đất quan trọng bậc nhất, có vai trò là đầu tàu trên nhiều phương diện phát triển của quốc gia cả về ý nghĩa lẫn bài học kinh nghiệm và thực tiễn mà Quảng Nam đã đóng góp lúc bấy giờ. Đây cũng là truyền thống nối tiếp cho các thế hệ về sau...
Dù bị bệnh thận mạn giai đoạn cuối, cứ cách 1 ngày phải đi chạy thận 1 lần nhưng anh Liễu Quý Ngân (SN 1985, ngụ ở ấp Hòa Mỹ, thị trấn Mỹ Xuyên, huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng) vẫn tố cáo Công ty Cổ Phần Chăn Nuôi C.P. Việt Nam sai phạm khi cho bán heo bệnh, gà bệnh ra thị trường.
Nếu có thể quay lại, tôi sẽ không làm những việc đó. Nhưng tiếc là không thể.
Chia sẻ
Hoàng đế Gia Khánh của Trung Quốc được nhắc đến với khá nhiều câu chuyện kỳ quặc. Ông không bị coi là hôn quân nhưng bị mưu sát đến 4 lần, trong đó có lần bị một đầu bếp thất nghiệp mưu sát.
Chia sẻ
Quân nhà Thanh do Đa Đạc cầm binh xông vào thành, giết tất cả những người họ nhìn thấy, thậm chí cả người dân vô tội ở thành Dương Châu, xác chết ngổn ngang đầy mặt đất, máu chảy thành sông, tạo ra cuộc Thảm sát Dương Châu 10 ngày thảm khốc. Người ta tính rằng trên 800.000 người dân bị giết...
Chia sẻ
Người sinh ngày Âm lịch này được sao may mắn phù hộ, phúc đức của họ càng rõ ràng hơn khi có con cháu vây quanh, gia đình hòa thuận, cuộc sống sung túc.
Chia sẻ
Nếu HAGL của bầu Đức đánh bại SLNA trong cuộc đối đầu ở vòng 25 LPBank V.League 2024/2025 thì cuộc đua trụ hạng có thể gay cấn tới phút cuối.
Chia sẻ
Bị cảnh sát yêu cầu dừng xe, Bùi Lam Anh không chấp hành mà còn quay lại hành hung cảnh sát giao thông rồi bỏ trốn.
Chia sẻ
Liên quan vụ phát hiện hàng trăm tấn phân bón giả, kém chất lượng, Công an tỉnh Hòa Bình khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Trần Văn Huân, Giám đốc Chi nhánh Minh Bảo An Hòa Bình về tội “sản xuất, buôn bán hàng giả”.
Chia sẻ
Nhân ngày Quốc tế Thiếu nhi, gần 7.000 học sinh ở TP.HCM cùng bước vào Xứ sở thần tiên của Mathnasium - nơi tư duy logic Toán học chạm vào cánh cửa kỳ ảo của trí tưởng tượng.
Chia sẻ
Ông Keith Kellogg, đặc phái viên của cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump, đã đồng ý rằng NATO đang trong tình trạng “chiến tranh ủy nhiệm” với Nga.
Chia sẻ
Tiến Linh mất suất đá chính ở ĐT Việt Nam?; Indonesia mất 5 cầu thủ ở 2 trận cầu quan trọng; HLV Enrique tưởng nhớ con gái đã mất; HLV Inzaghi sắp chia tay Inter?; Mbappe chúc mừng PSG.
Chia sẻ
Người làng Hòa Bình gọi ông Nguyễn Bá Chuyền là nhà tiên tri, là người biết trước mọi việc đời...
Chia sẻ
Máy bay không người lái đã tấn công máy bay Nga vào chiều Chủ nhật 1/6 - báo chí Ukraine trích dẫn nguồn tin từ Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) cho biết.
Chia sẻ
Trong số vận mệnh 12 con giáp trong tuần mới, tuổi Dậu may mắn nhất. Một số con giáp khác có vận rủi về tiền bạc, vì vậy hãy cẩn thận để không bị lừa.
Chia sẻ
Lãnh đạo Quân khu 7, Bộ Quốc phòng đã tiến hành kiểm tra, khảo sát vị trí bố trí Ban chỉ huy phòng thủ khu vực, Bộ đội Biên phòng sau khi sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh.
Chia sẻ
Sau khi PSG giành danh hiệu Champions League đầu tiên trong lịch sử, nước Pháp chứng kiến hàng loạt vụ việc bạo lực nổ ra khiến ít nhất hai người thiệt mạng.
Chia sẻ
Chính phủ thống nhất việc đầu tư mở rộng sân bay Phú Quốc phục vụ Hội nghị APEC 2027 theo hình thức đầu tư kinh doanh quy định tại Luật Đầu tư.
Chia sẻ
"Đọc "Sự thật, lẽ phải và ngọn bút" của Hồ Quang Lợi thấy tác giả được ông trời phú cho một trí tuệ mẫn tiệp, một tư duy mạch lạc, khúc chiết" - nhà văn, nhà phê bình Bùi Việt Thắng nhận định.
Chia sẻ
Anh Nguyễn Thanh Long, 30 tuổi, nông dân tỷ phú Vĩnh Long ở thị xã Bình Minh kiếm được thu nhập từ 400-500 triệu đồng/tháng nhờ trồng nấm bào ngư, kết hợp sản xuất điện mặt trời.
Chia sẻ
Áp thuế Thu nhập đặc biệt đối với nước giải khát là một trong những nội dung đáng chú ý đang được Bộ Tài chính rà soát, khẩn trương hoàn thiện.
Chia sẻ
Dù cách tiếp cận có hơi cực đoan, phương pháp cô lập bản thân giúp Victor Hugo loại bỏ hoàn toàn mọi xao nhãng để tạo ra một trong những kiệt tác để đời cho lịch sử văn học.
Chia sẻ
Cầu bị sập đã làm trật bánh tàu hỏa ở hai khu vực biên giới của Nga, là vùng Bryansk và vùng Kursk, khiến ít nhất 7 người thiệt mạng và hàng chục người khác bị thương. Nga xác định đây là các cuộc tấn công khủng bố.
Chia sẻ
Tài sản của tỷ phú Phạm Nhật Vượng tăng gần 65.000 tỷ đồng trong chưa đầy 1 tháng, vượt loạt ông lớn như Chủ tịch Samsung, Hòa Phát, FPT, Vinamilk... nhờ cú hích niêm yết cổ phiếu Vinpearl.
Chia sẻ
Là một trong những cô đào nổi tiếng nhất xứ Kinh Kỳ xưa, người phụ nữ này lại đem lòng yêu một chàng thư sinh nghèo. Dù đã tận tâm tận lực lo toan cho người yêu ăn học, nhưng cái kết cô nhận lại chỉ là sự bội bạc.
Chia sẻ
Nhắc đến gốm Hà Nội, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến làng gốm Bát Tràng, nhưng ít ai biết rằng, còn có một làng gốm cổ khác đã tồn tại từ hàng nghìn năm trước, đó là làng nghề Kim Lan.
Chia sẻ
Sáp nhập tỉnh Ninh Bình, Nam Định, Hà Nam, tỉnh mới mang tên Ninh Bình có thêm một nhà khoa bảng lừng danh, thi đỗ đầu cả 3 kỳ thi là thi Hương, thi Hội và thi Đình. Ông là Tam nguyên Yên Đỗ Nguyễn Khuyến. Trong bối cảnh sáp nhập, hợp nhất tỉnh Hà Nam, Ninh Bình, Nam Định thì Nam Định là quê ngoại, Hà Nam là quê nội nhà thơ Nguyễn Khuyến.
Chia sẻ
Với việc ra mắt chương trình đào tạo từ xa các ngành ngôn ngữ, Trường Cao đẳng Quốc tế Hà Nội (HIC) đã đi tiên phong trong việc đổi mới đào tạo ngành ngôn ngữ trình độ cao đẳng.
Chia sẻ
Tiền đạo Nguyễn Tiến Linh đang gặp vấn đề về chấn thương trước khi lên hội quân ĐT Việt Nam chuẩn bị cho trận gặp Malaysia tại vòng loại Asian Cup 2027. Trong khi đó, Nguyễn Công Phượng cũng đang bị đau...
Chia sẻ
Nhiều người đặt nghi vấn về biệt thự 400 tỷ đồng của Đoàn Di Băng khi 4 năm vẫn chưa xây xong. Trong khi Ngân Collagen khoe lâu đài 500 tỷ nhưng chỉ quay clip bên ngoài sân vườn.
Chia sẻ
Một người thợ sửa giày trên đường phố ở Trung Quốc, dù không có đôi chân, nhưng khiến công chúng nước này ngưỡng mộ nhờ khả năng nói tiếng Anh lưu loát và ước mơ một ngày được phát biểu tại Đại học Harvard.
Chia sẻ
Nữ diễn viên Maeng Seung Ji vừa công khai loạt tin nhắn gạ gẫm hẹn hò từ một người đàn ông tự xưng là quản lý nghệ sĩ, khiến làn sóng phẫn nộ trong dư luận Hàn Quốc dâng cao.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
