Không chỉ là nước mắm, đó là bản sắc vùng miền

Giữa vùng đất trù phú Châu Thành A (Hậu Giang), nơi những dòng kênh hiền hòa ôm trọn cánh đồng lúa, cơ sở nước mắm Y Hương nổi lên như một biểu tượng cho tinh thần khởi nghiệp nông thôn.

Cách đây hơn 20 năm, anh Nguyễn Văn Hoàn cùng vợ là chị Đặng Thị Ngọc Như rời Cần Thơ về quê lập nghiệp. Từ một xưởng nhỏ, anh Hoàn vừa làm vừa học, thử nghiệm từng mẻ cá, từng cách ủ chượp. “Thời gian đầu sản phẩm hỏng nhiều, độ đạm thấp, bán không ai mua. Nhưng mình kiên trì, học cách chọn cá, kiểm soát muối, nhiệt độ, thời gian… Dần dần, chất lượng cải thiện, bà con tin tưởng mua dùng” - anh Hoàn kể.

Điều đặc biệt là cơ sở Y Hương kiên định với cam kết “ba không” cho sản phẩm: không phẩm màu – không hương liệu – không chất bảo quản. Chính sự bền chí và tôn trọng truyền thống ấy đã giúp Y Hương dần khẳng định chỗ đứng trong lòng người tiêu dùng miền Tây.

Ông Huỳnh Thành Hữu, Chánh Văn phòng Điều phối các chương trình Mục tiêu quốc gia tỉnh Hậu Giang cho biết, Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) của tỉnh tiếp tục được đẩy mạnh, với mục tiêu công nhận ít nhất 40 sản phẩm OCOP 3 và 4 sao, trong đó có tối thiểu 8 sản phẩm đạt 4 sao. Tỉnh cũng đặt mục tiêu thăng hạng ít nhất 25% số sản phẩm OCOP từ 3 sao lên 4 sao.

Không chạy theo sản lượng, nước mắm Y Hương chú trọng chất lượng ngay từ khâu nguyên liệu. Cá cơm tươi được lấy từ Phú Quốc, kết hợp với muối Bạc Liêu. Tỷ lệ 75% cá – 25% muối được giữ nghiêm ngặt. Dù không sử dụng thùng gỗ như xưa, cơ sở đã đầu tư hệ thống 20 bể xi măng – giải pháp hiện đại vừa tiết kiệm diện tích, dễ vệ sinh mà vẫn giữ được hương vị truyền thống.

Từ mỗi bể ủ 20 tấn cá, cơ sở cho ra nhiều dòng sản phẩm: từ nước mắm loại 2 (10–15 độ đạm) đến nước mắm nhĩ cao cấp (từ 30 độ đạm trở lên), phục vụ đa dạng nhu cầu thị trường. Năm 2023, nước mắm Y Hương chính thức đạt chuẩn OCOP 3 sao cấp tỉnh, mở ra hướng đi mới cho sản phẩm truyền thống giữa thị trường hiện đại.

Hiện cơ sở tạo việc làm ổn định cho gần 10 lao động địa phương, phần lớn là phụ nữ trung niên, với mức thu nhập khoảng 6 triệu đồng/tháng. Sản lượng của cơ sở hiện đạt gần 10.000 lít/tháng – tăng gấp 5–6 lần so với trước khi đạt chuẩn OCOP.

Theo anh Hoàn, trở ngại lớn hiện nay là khả năng quảng bá trên nền tảng số. Dù sản phẩm của Y Hương đã có mặt trên Shopee, Lazada, nhưng hiệu quả chưa như kỳ vọng. “Chúng tôi rất cần được tập huấn thêm về thương mại điện tử, cách viết nội dung, chụp ảnh, livestream bán hàng…” - anh Hoàn thông tin thêm.

Thực tế này cũng được ghi nhận trong báo cáo của Văn phòng Điều phối Nông thôn mới Hậu Giang (2024): số lượng chủ thể OCOP có mặt trên nền tảng số còn hạn chế, thiếu kỹ năng truyền thông và xây dựng thương hiệu online.

Gắn kết cộng đồng – Nâng tầm nông sản

Giai đoạn 2021–2025, tỉnh Hậu Giang đặt mục tiêu mỗi huyện có ít nhất 25 sản phẩm OCOP đạt chuẩn. Riêng huyện Châu Thành A đã có hơn 40 sản phẩm đạt 3–4 sao. Theo Trưởng phòng Nông nghiệp huyện Châu Thành A - ông Nguyễn Vĩnh Thọ, định hướng sắp tới là nâng hạng sao cho các sản phẩm chủ lực, đồng thời đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số trong tiêu thụ sản phẩm.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, để OCOP phát triển bền vững, cần sự hỗ trợ đồng bộ về vốn, thị trường, công nghệ và truyền thông. “Không chỉ là xếp sao rồi để đó, mà phải có hệ sinh thái kết nối - từ xúc tiến thương mại, tư vấn sản phẩm đến đào tạo kỹ năng số cho các chủ thể” - PGS.TS Trần Văn Khải – chuyên gia phát triển nông thôn nhận định.

Từ một cơ sở nhỏ bên dòng kênh quê đến sản phẩm OCOP 3 sao, nước mắm Y Hương là minh chứng cho sức sống của những giá trị truyền thống khi được đặt đúng chỗ trong chiến lược phát triển hiện đại.

Nếu mỗi xã, mỗi huyện đều có một “Y Hương” - một sản phẩm đặc trưng được đầu tư bài bản và có chiến lược dài hơi – thì OCOP không chỉ là phong trào nhất thời, mà sẽ thực sự trở thành một cuộc chuyển mình của nông thôn Hậu Giang nói riêng và Việt Nam nói chung phát triển từ gốc rễ, bằng chính tinh thần tự lực và khát vọng vươn lên từ đất quê hương.

×