Ngày mai (18/5), TAND TP Hà Nội xét xử vụ án "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây hậu quả nghiêm trọng", "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng" xảy ra tại Tổng công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp Việt Nam (VEAM), Công ty Vận tải Thương mại VEAM (Ventraco).

Theo cáo trạng, VEAM trực thuộc Bộ Công Thương, do Nhà nước chiếm hơn 88% vốn. Doanh nghiệp này lại sở hữu 51% vốn tại Ventraco. Cả 2 pháp nhân bị xác định có hàng loạt vi phạm, gây thiệt hại hàng trăm tỷ đồng của Nhà nước.

Đầu tiên, giai đoạn 2011-2013, VEAM ký chứng thư bảo lãnh cho Ventraco vay tiền tại các ngân hàng gồm 100 tỷ đồng tại Agribank và 40 tỷ tại BIDV. Số tiền này giúp Ventraco mua hàng hóa để bán lại nhưng doanh nghiệp này sau đó không thu hồi được nợ nên không thể tự trả ngân hàng.

Do vậy, VEAM bị các ngân hàng cưỡng chế 23 tỷ đồng. VEAM cũng phải cho Ventraco vay thêm 52 tỷ đồng để trả nợ; việc này bị cáo trạng đánh giá là sai vì "doanh nghiệp không có chức năng tín dụng". Như vậy, việc phát hành bảo lãnh không đúng quy định cho công ty con khiến VEAM thiệt hại hơn 75 tỷ đồng, cáo trạng nêu.

Hành vi tiếp theo, VEAM bị xác định cho Ventraco vay tiền để Ventraco cho bị cáo Trần Quang Tiến vay lại. Tiến là chủ hoặc người điều hành 4 doanh nghiệp khác nhau.

Để có tiền cho vay, năm 2013, Đào Quốc Việt, Giám đốc Ventraco đề nghị VEAM mua 82 tỷ đồng tiền hạt nhựa, bột nhựa và bán lại cho Ventraco với giá 83 tỷ đồng. Việt sau đó bán số hàng cho Trần Quang Tiến với giá 84 tỷ đồng.

Cơ quan tố tụng cáo buộc các hợp đồng trên đều không có thực, nhằm hợp thức dòng tiền hơn 83 tỷ đồng chuyển từ VEAM cho Ventraco trước khi đến tay Tiến. Nhóm doanh nghiệp của bị cáo Tiến mới trả được hơn 20 tỷ đồng nên thiệt hại của VEAM là 71 tỷ đồng.

Ngoài ra, năm 2013, Ventraco còn dùng vốn tự có, vốn vay ngân hàng hoặc vay công ty mẹ cho nhóm doanh nghiệp của Trần Quang Tiến vay lại qua 15 khoản phát sinh. Lý do, Tiến hứa sẽ trả lãi cho Ventraco theo lãi ngân hàng cộng chênh lệch từ 0,8 – 1,25%. Bị cáo này sau đó không thể thanh toán dẫn tới Ventraco bị thiệt hại 182 tỷ đồng.

Hành vi khác tại VEAM, năm 2014, doanh nghiệp này quyết định đầu tư dự án sản xuất máy kéo hạng trung với tổng mức 1.488 tỷ đồng. Dự án cần Bộ Công thương đồng ý nhưng trước đó, bị cáo Trần Ngọc Hà, Chủ tịch VEAM đã ký, chi 56 tỷ đồng mua quyền sở hữu công nghiệp với máy kéo của Công ty ISEKI (Nhật Bản).

Tuy nhiên năm 2018, Bộ Công Thương ra văn bản yêu cầu không thực hiện dự án. Lúc này, phía VEAM đề nghị ISEKI cho hoàn lại 56 tỷ nhưng không được đồng ý. Khoản tiền này được tính là thiệt hại của VEAM, do Trần Ngọc Hà và cấp dưới gây ra.

Thiệt hại cuối cùng, năm 2015, Trần Ngọc Hà ký thỏa thuận xuất khẩu xe tải tay lái bên phải sang Srilanka. Để sản xuất xe, Hà thuê Công ty T – Kinh (Trung Quốc) thực hiện "phát triển cabin" tay lái ngịch với giá 200.000 USD/mẫu; tiền chỉ được hoàn trả nếu VEAM mua hơn 2.000 linh kiện từ T – Kinh.

Sau đó, dự án xuất khẩu ô tô tay lái nghịch không khả thi nên VEAM bị thất thoát 10 tỷ đồng, gồm 400.000 USD đã chuyển cho T – Kinh và gần 1 tỷ đồng tiền thuế.

Trong vụ, Trần Ngọc Hà bị xác định là Chủ tịch VEAM nhưng đã vi phạm quy chế tài chính trong việc ký bảo lãnh cho Ventraco vay tiền. Bị cáo này còn ký hợp đồng, chuyển tiền cho các đối tác ở Nhật Bản và Trung Quốc khi không đủ điều kiện, dẫn tới thất thoát hơn 66 tỷ đồng.

×