Cơ hội quý báu để kiến tạo một "siêu vùng nguyên liệu dừa" khi sáp nhập Bến Tre, Trà Vinh và Vĩnh Long

Từ lâu, Bến Tre đã được mệnh danh là “thủ phủ dừa” của cả nước với hơn 80.000 ha trồng dừa, chiếm khoảng 42% diện tích dừa cả nước và khoảng 88% diện tích dừa vùng ĐBSCL.

Nơi đây có sản lượng dừa lớn nhất (650-700 triệu trái/năm) và là trung tâm chế biến, xuất khẩu các sản phẩm dừa đa dạng nhất. Các sản phẩm từ dừa của Bến Tre đã xuất khẩu sang khoảng 90 quốc gia và vùng lãnh thổ.

Năm 2024, đánh dấu một cột mốc quan trọng khi kim ngạch xuất khẩu các sản phẩm từ dừa của Bến Tre lần đầu tiên vượt ngưỡng 1 tỷ USD, một con số ấn tượng cho thấy tiềm năng và sự đóng góp to lớn của ngành dừa vào nền kinh tế địa phương.

Điều này có được nhờ vào sự năng động của các doanh nghiệp, sự cần cù của người nông dân và những nỗ lực không ngừng trong việc nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường quốc tế.

Hoạt động mua bán dừa tại Bến Tre diễn ra quanh năm với nhiều hình thức đa dạng, từ thu mua tại các vườn, các vựa lớn nhỏ đến các hợp đồng liên kết giữa doanh nghiệp chế biến và người nông dân.

Điểm nhấn trong hoạt động xuất khẩu dừa của Bến Tre thời gian gần đây chính là việc khai thác hiệu quả thị trường Trung Quốc cho dừa tươi.

Sau khi Nghị định thư được ký kết, Bến Tre đã nhanh chóng có nhiều vùng trồng và cơ sở đóng gói đáp ứng các tiêu chuẩn kiểm dịch nghiêm ngặt, mở ra một kênh xuất khẩu đầy tiềm năng.

Sự kiện này không chỉ giúp gia tăng kim ngạch xuất khẩu mà còn tạo động lực cho người trồng dừa yên tâm sản xuất, hướng đến các tiêu chuẩn chất lượng cao hơn.

Bên cạnh dừa tươi, Bến Tre còn là một "công xưởng" chế biến các sản phẩm từ dừa. Từ những sản phẩm truyền thống như kẹo dừa, nước cốt dừa, dầu dừa, đến các sản phẩm có giá trị gia tăng cao như than hoạt tính từ gáo dừa, các sản phẩm thủ công mỹ nghệ tinh xảo.

Các sản phẩm này đã chinh phục được nhiều thị trường khó tính như Mỹ, EU, Nhật Bản và Hàn Quốc.

Để tiếp tục đà tăng trưởng và nâng cao năng lực cạnh tranh, Bến Tre đang chú trọng vào việc xây dựng các chuỗi giá trị dừa bền vững, từ khâu chọn giống, canh tác theo tiêu chuẩn VietGAP và GlobalGAP, đến chế biến sâu và phát triển thương hiệu. Tỉnh cũng tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ chế biến tiên tiến, đa dạng hóa sản phẩm và mở rộng thị trường xuất khẩu.

Đối với Trà Vinh, cũng đang có những bước tiến mạnh mẽ trên bản đồ xuất khẩu dừa của Việt Nam.

Theo thống kê mới nhất, Trà Vinh hiện sở hữu khoảng 27.520 ha diện tích trồng dừa, với tổng sản lượng ấn tượng trên 404.000 tấn/năm.

Bước ngoặt quan trọng trong hoạt động xuất khẩu dừa của Trà Vinh đến từ việc tỉnh đã nhanh chóng xây dựng và được cấp 29 mã số vùng trồng, trong đó có 10 mã số vùng trồng với tổng diện tích 1.392 ha đủ điều kiện xuất khẩu dừa tươi sang Trung Quốc. Cùng với đó, tỉnh cũng đã có 2 cơ sở đóng gói dừa được cấp phép cho hoạt động xuất khẩu.

Những nỗ lực này đã mang lại kết quả tích cực. Tính đến thời điểm hiện tại, đã có nhiều lô hàng dừa tươi từ các vùng trồng được cấp mã số ở Trà Vinh chính thức "cập bến" thị trường Trung Quốc.

Mặc dù số lượng cụ thể từng lô hàng chưa được công bố chi tiết, nhưng sự hiện diện của dừa tươi Trà Vinh tại một thị trường tiêu thụ khổng lồ như Trung Quốc đã khẳng định chất lượng và tiềm năng cạnh tranh của sản phẩm.

Không chỉ dừng lại ở dừa tươi, Trà Vinh còn chú trọng phát triển các sản phẩm chế biến từ dừa, đặc biệt là các sản phẩm OCOP từ dừa sáp.

Mặc dù sản lượng xuất khẩu các sản phẩm chế biến chưa có thống kê cụ thể, nhưng sự độc đáo và chất lượng của các sản phẩm này đang dần khẳng định vị thế trên thị trường trong nước và hứa hẹn tiềm năng xuất khẩu trong tương lai.

Điển hình như các sản phẩm từ mật hoa dừa hữu cơ của Sokfarm (Công ty TNHH Trà Vinh Farm) đã thành công xuất khẩu sang nhiều thị trường khó tính như Hà Lan, Nhật Bản, Úc, Mỹ và Canada, cho thấy hướng đi đúng đắn trong việc nâng cao giá trị gia tăng cho cây dừa Trà Vinh.

Với những con số và tín hiệu tích cực ban đầu, Trà Vinh đang cho thấy quyết tâm và tiềm năng lớn trong việc xuất khẩu dừa.

Mục tiêu đến năm 2030, tỉnh có khoảng 50% diện tích dừa được cấp mã số vùng trồng phục vụ xuất khẩu và tăng kim ngạch xuất khẩu sản phẩm dừa bình quân 5%/năm là hoàn toàn có cơ sở để kỳ vọng.

Tại Vĩnh Long, theo số liệu thống kê mới nhất từ Sở Nông nghiệp và Môi trường, hiện toàn tỉnh có khoảng 15.000 ha diện tích trồng dừa, tập trung chủ yếu ở các huyện Bình Minh, Tam Bình và Vũng Liêm. Sản lượng dừa hàng năm ước đạt khoảng 180-200 triệu trái.

Dù không sở hữu diện tích dừa lớn như tỉnh láng giềng như Bến Tre hay Trà Vinh, nhưng Vĩnh Long cũng đã có những bước đi chiến lược để thâm nhập thị trường quốc tế. Theo báo cáo từ Cục Thống kê tỉnh Vĩnh Long, năm 2024, kim ngạch xuất khẩu các sản phẩm từ dừa của tỉnh ước đạt khoảng 15 triệu USD, tăng 20% so với năm 2023.

Các mặt hàng xuất khẩu chủ yếu của Vĩnh Long bao gồm: dừa tươi, nước dừa đóng hộp, cơm dừa nạo sấy, sản phẩm chế biến.

Cụ thể, về xuất khẩu dừa tươi, nhờ chất lượng vượt trội và hình thức bắt mắt, dừa xiêm xanh nguyên trái của Vĩnh Long đang dần chinh phục được các thị trường khắt khe như Hoa Kỳ và Canada. Ước tính trong năm 2024, tỉnh đã xuất khẩu khoảng 2 triệu trái dừa tươi, thu về khoảng 3 triệu USD.

Về xuất khẩu nước dừa đóng hộp, các doanh nghiệp tại Vĩnh Long đã mạnh dạn đầu tư vào công nghệ chế biến nước dừa đóng hộp, mở rộng thị trường xuất khẩu sang Nhật Bản và Hàn Quốc. Sản lượng nước dừa đóng hộp xuất khẩu ước đạt 5 triệu lít, với kim ngạch khoảng 5 triệu USD.

Về cơm dừa nạo sấy, dù sản lượng chưa nhiều, cơm dừa nạo sấy của Vĩnh Long cũng đã có mặt tại một số thị trường Trung Đông, mang về doanh thu khoảng 4 triệu USD.

Bên cạnh dừa tươi và nước dừa đóng hộp, Vĩnh Long còn xuất khẩu một số sản phẩm chế biến khác từ dừa như dầu dừa và chỉ xơ dừa, đóng góp thêm khoảng 3 triệu USD vào tổng kim ngạch xuất khẩu dừa của tỉnh trong năm 2024.

Mang đến những thuận lợi chưa từng có cho ngành dừa

Giá dừa khô nguyên liệu tại vườn 3 địa phương cũng ghi nhận sự tăng trưởng đáng chú ý từ đầu năm đến nay, hiện có nơi thương lái mua tại vườn là 180.000 đồng/chục (12 trái).

Mức giá này không chỉ mang lại lợi nhuận tốt hơn cho người nông dân mà còn cho thấy nhu cầu thị trường đối với dừa nguyên liệu của tỉnh đang tăng lên, một phần do kỳ vọng vào hoạt động xuất khẩu.

Nếu trước đây, mỗi tỉnh phát triển cây dừa theo cách riêng, với chiến lược không giống nhau, thì nay, với một tỉnh mới sau khi sáp nhập, toàn bộ vùng nguyên liệu có thể được quy hoạch lại một cách tổng thể và nhất quán.

Điều này sẽ kiến tạo nên một vùng kinh tế dừa đầy tiềm năng, mang đến những thuận lợi chưa từng có cho ngành hàng đặc trưng này. Từ đó, giảm thiểu tình trạng manh mún, phân tán.

Đồng thời giúp nông dân được tiếp cận tốt hơn với các chính sách hỗ trợ, kỹ thuật canh tác hiện đại và thị trường đầu ra ổn định.

Một trong những điểm nghẽn lớn nhất của ngành dừa Việt Nam hiện nay là chúng ta vẫn chủ yếu xuất khẩu trái tươi hoặc sơ chế, giá trị gia tăng còn thấp.

Trong khi đó, các sản phẩm từ dừa như nước dừa đóng hộp, dầu dừa tinh luyện, than hoạt tính từ gáo dừa, mỹ phẩm thiên nhiên từ dầu dừa…lại rất được ưa chuộng trên thị trường quốc tế.

Do đó, việc sáp nhập ba tỉnh Vĩnh Long, Trà Vinh và Bến Tre hứa hẹn sẽ thúc đẩy việc nâng cao chất lượng sản phẩm, đa dạng hóa các mặt hàng chế biến sâu, từ đó gia tăng giá trị cho toàn bộ chuỗi cung ứng.

Không chỉ dừng lại ở kinh tế, sự sáp nhập còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển du lịch sinh thái độc đáo, gắn liền với những vườn dừa và các làng nghề truyền thống.

Đây không chỉ là cơ hội quảng bá hình ảnh cây dừa mà còn mang lại nguồn thu nhập ổn định cho cộng đồng địa phương. Hơn nữa, một vùng kinh tế dừa lớn mạnh và đầy tiềm năng sẽ thu hút đầu tư vào các lĩnh vực liên quan.

×