Bình luận
0
Qua học hành, thi cử dưới vương triều nhà Nguyễn, tỉnh Quảng Nam nổi tiếng là đất học với các danh xưng để tiếng thơm muôn đời.
Người Quảng Nam gọi khoa thi Mậu Tuất (1898) là khoa “Ngũ phụng tề phi” (Năm con chim phụng cùng bay) hay “Ngũ phụng Quảng Nam”.
Kỳ thi này cả nước có 17 người cùng đỗ đại khoa (8 tiến sỹ, 9 phó bảng); trong đó, riêng Quảng Nam có 5 người: 3 tiến sỹ là Phạm Liệu, Phan Quang, Phạm Tuấn; 2 phó bảng là Ngô Chuân, Dương Hiển Tiến.
Theo bộ “Địa chí Quảng Nam - Đà Nẵng” (Thạch Phương, Nguyễn Đình An, NXB Khoa học xã hội, Hà Nội - 2010), nói về “Ngũ phụng tề phi”, có người người nhận xét: “Trải qua các triều đại Lý, Trần, Lê, Nguyễn, có tất cả 187 khoa thi tiến sĩ với 9.271 người đậu tiến sĩ, nhưng chưa hề thấy khoa nào có 5 người trong một tỉnh cùng thi đậu một lượt như trường hợp 5 vị vừa được nêu trên thuộc tỉnh Quảng Nam”.
Ngoài danh xưng “Ngũ phụng tề phi”, người Quảng Nam còn nhắc đến các danh xưng khác trong khoa bảng thời nhà Nguyễn.
Theo sách đã dẫn, trong 42 khoa thi Hương được tổ chức dưới triều nhà Nguyễn, Trường thi Thừa Thiên đã lấy 1.248 người đỗ cử nhân, Quảng Nam có 254 người, trong đó có 6 người đỗ đầu khoa (thủ khoa) thi Hương - hương nguyên, tạo nên danh hiện “Lục tuyệt Quảng Nam”.
Đó là các ông: Phạm Phú Thứ, người Điện Bàn, khoa thi năm 1842; Lê Vĩnh Khanh, người Tiên Phước, khoa thi năm 1843, đỗ phó bảng năm 1844; Nguyễn Hanh, người Hòa Vang, khoa thi năm 1852; Phạm Liệu, người Điện Bàn, khoa thi năm 1894, đỗ tiến sĩ 1898; Huỳnh Thúc Kháng, người Tiên Phước, khoa thi năm 1900, đỗ tiến sĩ 1904; Võ Hoành, người Duy Xuyên, khoa thi năm 1903, đỗ phó bảng 1910.
Khoa thi năm Tân sửu 1901, Quảng Nam có 4 người đỗ phó bảng được gọi là “Tứ hổ”, gồm các vị Nguyễn Đình Hiến, Võ Vĩ, Nguyễn Mậu Hoán, Phan Châu Trinh.
“Tứ kiệt” là danh xưng chỉ 4 người nổi tiếng về văn chương khoa cử thời nhà Nguyễn, gồm các vị Trần Quý Cáp về thơ; Nguyễn Đình Hiến về phú; Phan Châu Trinh về kinh nghĩa; Huỳnh Thúc Kháng về cả 3 loại văn đó.
“Ngũ tử đăng khoa” là danh hiệu vua Tự Đức nhà nguyễn ban tặng cho 5 anh em, gồm 3 tú tài Nguyễn Khắc Thân, Nguyễn Chánh Tâm, Nguyễn Tu Kỷ và 2 cử nhân Nguyễn Thành Ý, Nguyễn Tĩnh Cung.
5 vị này con ông Nguyễn Tấn Duệ và bà Trương Thị Tam, người làng Túy La, trú làng Bất Nhị, nay là Điện Phước, thị xã Điện Bàn (tỉnh Quảng Nam).
“Xuân Sơn ngũ tử” là danh xưng 5 anh em ruột quê ở làng Xuân Đài, huyện Diên Phước; nay là xã Điện Quang, thị xã Điện Bàn (tỉnh Quảng Nam), gồm: 2 cử nhân Hoàng Kim Bảng, Hoàng Kim Giám, Phó bảng Hoàng Kim Tích (Hoàng Diệu) và 2 tú tài Hoàng Kim Bình, Hoàng Kim Đạt.
“Lục phụng bất tề phi” (Sáu con chim phụng không cùng bay) là danh xưng mà nhà Quảng Nam học Nguyễn Văn Xuân gọi sáu người Quảng hiếu học, học giỏi và đỗ đạt cao.
Tuy không cùng đỗ một khoa nhưng người nào cũng có nhiều đóng góp cho sự nghiệp của dân tộc, đó là các vị: Hoàng giáp Phạm Như Xương, Tiến sỹ Phạm Phú Thứ, Tiến sỹ Trần Quí Cáp, Tiến sỹ Huỳnh Thúc Kháng, Phó bảng Phan Châu Trinh và Phó bảng Nguyễn Duy Hiệu.
Tình cờ thấy một con động vật hoang dã là con rái cá chui vào lừ (lờ bắt cá), anh Lĩnh, một nông dân ở phường Đông Hà, tỉnh Quảng Trị (mới) đã gọi điện báo cơ quan chức năng để xử lý. Con động vật hoang dã này có tên trong sách đỏ Việt Nam sau đó được thả về tự nhiên. Ở Quảng Trị, dân gọi con rái cá là con ma rà.
Với hơn 2,5 triệu học sinh, ngành giáo dục TP.HCM đang gấp rút hoàn thiện các công tác chuẩn bị cho năm học 2025-2026, đối mặt với nhiều thách thức và cơ hội sau khi sáp nhập các tỉnh lân cận.
Chia sẻ
UBND TP.HCM vừa ban hành kế hoạch tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra chuyên đề hàng loạt dự án. Đây là các công trình, dự án có khó khăn, vướng mắc, chậm tiến độ, tồn đọng kéo dài, hiệu quả thấp, nguy cơ gây thất thoát, lãng phí trên địa bàn TP.HCM.
Chia sẻ
Cựu trợ lý Lê Huy Khoa của HLV Park Hang-seo lý giải về tình huống rải chai nước ở đường biên, khẳng định Ban huấn luyện U23 Việt Nam lẫn HLV Kim Sang-sik không tiểu xảo, không chiêu trò...
Chia sẻ
Có lẽ, Chu Văn Nghị được xem là vị Tiến sĩ duy nhất của triều đình nhà Nguyễn không ngày nào làm quan.
Chia sẻ
TS. Nguyễn Xuân Anh, Giám đốc Trung tâm báo tin động đất và cảnh báo sóng thần (Viện Hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam), tác động của trận động đất mạnh 8,7 độ richter xảy ra ngoài khơi Bán đảo Kamchatka kèm sóng thần có thể lên tới mức "hủy diệt", tùy vào những đối tượng mà nó quét qua.
Chia sẻ
Quán cà phê ở Hà Nội gây sốt khi chi mạnh tay trang trí cờ đỏ sao vàng, nhiều góc không gian gợi nhớ về ngày Quốc khánh 2/9 thu hút đông đảo khách đến check-in.
Chia sẻ
Đất quy hoạch dự án khu nhà ở cao cấp CIRI (xã Sơn Đồng, TP.Hà Nội) xuất hiện nhiều dãy nhà xưởng, mời chào, cho thuê. Chính quyền địa phương từng yêu cầu xử lý nhiều công trình nhà xưởng trên khu đất này. Thế nhưng, theo ghi nhận, vi phạm cũ chưa xử lý xong, lại xuất hiện vi phạm mới?!
Chia sẻ
Chứng kiến hành động ngăn cản cầu thủ U23 Indonesia ném biên từ HLV Kim Sang-sik, HLV Gerald Vanenburg đã phản ứng dữ dội và lao ra phản đối kịch liệt.
Chia sẻ
Nửa đầu năm 2025, chuỗi nhà thuốc Long Châu ghi nhận đến 16.078 tỷ đồng doanh thu. Nếu tính trung bình, mỗi ngày, chuỗi nhà thuốc Long Châu mang về xấp xỉ 90 tỷ đồng.
Chia sẻ
Thu Minh là nữ ca sĩ hàng đầu của làng nhạc phía Nam, cô nổi tiếng với khán giả trẻ qua nhiều hits và nhận được sự yêu mến của lượng fan hùng hậu. Ở cuộc sống riêng tư, nữ ca sĩ lấy chồng Tây và có cuộc sống kín tiếng.
Chia sẻ
Giữa núi rừng đại ngàn Trường Sơn, xã Thượng Trạch (tỉnh Quảng Trị; xã Thượng Trạch được sáp nhập từ xã Thượng Trạch và Tân Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình cũ) có hơn 90% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số Ma Coong (thuộc dân tộc Bru - Vân Kiều) đang dần khoác lên mình diện mạo mới. Nhờ nguồn vốn vay ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách xã hội, nhiều hộ đồng bào đã mạnh dạn đầu tư chăn nuôi, sản xuất, chuyển đổi sinh kế, vươn lên thoát nghèo bền vững.
Chia sẻ
Loại củ này là một loại thực phẩm mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe được xem làm món quà quý giá từ đầm lầy, người Hàn Quốc quý như nhân sâm.
Chia sẻ
Sáng 30/7, tại phường Rạch Giá, UBND tỉnh An Giang phối hợp Viện Bảo tồn di tích - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức hội thảo khoa học quốc tế “Tham vấn giá trị nổi bật toàn cầu và tiêu chí đề cử Di sản thế giới cho Khu di tích khảo cổ Óc Eo - Ba Thê (tỉnh An Giang, Việt Nam)”.
Chia sẻ
Khoảng 4 giờ sáng, một trẻ sơ sinh được phát hiện đang nằm khóc ở tuyến đê biển ở xã Hải Châu, Nghệ An. Cháu bé nhanh chóng được đưa đến trạm y tế xã để chăm sóc, hiện sức khỏe đã ổn định.
Chia sẻ
Trong quá trình thanh toán nguyện vọng 2025, thí sinh có thể gặp một số tình huống như không có nút thanh toán nguyện vọng đại học 2025, tắc nghẽn hệ thống khi thực hiện thanh toán…
Chia sẻ
Bộ Nội vụ hướng dẫn, trước mắt giữ ổn định biên chế các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc lĩnh vực giáo dục và y tế, chỉ sắp xếp khi thực sự cần thiết...
Chia sẻ
HLV thể lực Yoon Dong-hun gây chú ý với hành động đứng sát biên, vẫy khăn trắng khi U23 Việt Nam hạ U23 Indonesia 1-0 ở chung kết U23 Đông Nam Á 2025.
Chia sẻ
Phòng Cảnh sát PCCC và CNCH Công an TP.HCM cho biết vừa dập tắt một đám cháy trên địa bàn.
Chia sẻ
Phương Tây sẽ yêu cầu ông Zelensky từ chức, cố vấn của cựu Tổng thống Ukraine Leonid Kuchma, ông Oleg Soskin phát biểu trên kênh YouTube.
Chia sẻ
Ban Chỉ đạo phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực tỉnh Hưng Yên thống nhất tăng cường kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, nhất là trong công tác cán bộ…
Chia sẻ
Sau nghị án, Toà án nhân dân tỉnh Hưng Yên quyết định, tuyên phạt nguyên Tổng Biên tập Tạp chí Môi trường và Đô thị Việt Nam Đồng Xuân Thụ 13 năm 6 tháng tù về tội “Cưỡng đoạt tài sản”. 43 bị cáo khác cũng bị tuyên phạm tội “Cưỡng đoạt tài sản”.
Chia sẻ
Hà Nội triển khai hàng loạt tiện ích miễn phí tại các điểm phục vụ hành chính công từ 1/8, trong đó có việc sử dụng robot lễ tân giúp hướng dẫn thủ tục, tra cứu thông tin, chỉ dẫn vị trí quầy thay cho con người, giảm áp lực cho nhân viên lễ tân.
Chia sẻ
Thời gian công bố điểm chuẩn các trường đại học 2025 là khi nào, bao giờ thí sinh biết mình đỗ đại học hay không, thí sinh có thể tham khảo các thông tin sau đây.
Chia sẻ
Trận chung kết giải U23 Đông Nam Á 2025 khép lại với chiến thắng 1-0 của U23 Việt Nam trước chủ nhà Indonesia hôm 29/7.
Chia sẻ
Giá thép cây trên sàn giao dịch tương lai Thượng Hải (SHFE) giao tháng 4/2026 tăng 87 Nhân dân tệ, lên mức 3.448 Nhân dân tệ/tấn.
Chia sẻ
Cả đời sống giữa rừng sâu, tay không hạ báo, bắt sống hổ, từng đọ sức với lính Nhật mang súng - Hà Quảng Vị là cái tên khiến giới võ lâm lẫn dân gian vừa kính phục vừa nghi hoặc. Ông mất năm 94 tuổi, để lại một di sản võ học đầy huyền bí, đến nay vẫn chưa ai giải mã được.
Chia sẻ
Người phụ nữ lái xe lôi tự chế di chuyển trên đường thì va chạm với xe máy do anh Hào và 1 người khác điều khiển khiến anh Hào tử vong.
Chia sẻ
Theo ghi nhận của PV Dân Việt, tại hạng mục tháp kiểm soát không lưu, công trình cao nhất sân bay Long Thành các kỹ sư, công nhân bám trụ, làm việc theo ca kíp, khẩn trương hoàn thiện từng hạng mục.
Chia sẻ
Diệu Nhi sẵn sàng đối đầu các thử thách khó khăn trong "Sao nhập ngũ" mùa All Star khi hội ngộ dàn chị đẹp trong lần trở lại này.
Chia sẻ
Tỉnh Khánh Hòa mới (sau sáp nhập tỉnh Ninh Thuận thành công) đang trồng các giống nho mới công nghệ cao cho quả đẹp, vị ngon; kết hợp mở tour du lịch sinh thái để du khách được trải nghiệm thực tế nghề trồng nho và thưởng thức tại vườn như ở châu Âu.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
ĐNCT 
