Đô thị hóa sau sáp nhập không đồng nghĩa với nông thôn bị bỏ lại phía sau. Ngược lại, trong làn sóng phát triển mạnh mẽ, vùng nông thôn với những thửa ruộng, vườn cây, hàng rào hoa giấy, những ngôi làng ven sông có cơ hội chuyển mình theo một cách khác: Đáng sống, hiện đại nhưng vẫn giữ hồn quê.

Động lực cho nông thôn mới Bình Dương thành những miền quê đáng sống

Nằm ở phía Nam huyện Dầu Tiếng, xã Thanh An là ví dụ sinh động về chuyển mình của một miền quê trong lòng vùng đô thị hóa.

Bà Nguyễn Ngọc Lý – Trưởng ấp Xóm Mới (xã Thanh An) cho biết, hầu hết các tuyến đường giao thông nông thôn đã được nhựa hóa, bê tông hóa từ sự chung tay đóng góp của nhiều hộ dân.

Khi các tuyến đường được đầu tư khang trang thì các hộ dân sinh sống dọc các tuyến đường lại tích cực trồng và chăm sóc hoa. “Công việc vừa mang lại niềm vui vừa góp phần mang lại sắc màu tươi mới ở vùng nông thôn”, bà Lý nói.

Đầu tư mạnh lĩnh vực văn hóa, hiện 8/8 ấp ở xã Thanh An đều có nhà văn hóa, đáp ứng yêu cầu trong sinh hoạt, học hỏi của người dân. Xã cũng đang gấp rút hoàn thiện hồ sơ để trình UBND tỉnh xét công nhận đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu trong năm 2025.

Nằm gọn trên cù lao giữa sông Đồng Nai, xã Bạch Đằng (TP.Tân Uyên) như một ốc đảo xanh giữa vòng vây đô thị công nghiệp hiện đại.

Cách TP.HCM chưa đầy 30km, Bạch Đằng vẫn giữ được nhiều nét nguyên sơ, thanh bình với những vườn bưởi xum xuê, những mái nhà ngói đỏ, đường làng sạch bóng.

Ông Nguyễn Hữu Tâm – Giám đốc HTX Bưởi Bạch Đằng cho biết, ở đây, người dân không chỉ giữ cây bưởi mà còn giữ cả tình làng nghĩa xóm, nét văn hóa xưa, và cái khí chất thong thả, nhẹ nhàng của người quê.

Bạch Đằng cũng đang xây dựng mô hình làng thông minh, ứng dụng công nghệ số trong du lịch, hệ thống chiếu sáng tiết kiệm năng lượng và wifi miễn phí dọc các tuyến đường chính.

Nông dân được tập huấn kỹ năng số, sử dụng app theo dõi mùa vụ, bán hàng trực tuyến, tiếp cận thị trường rộng hơn.

Trước năm 2010, đời sống, sinh hoạt của người dân nông thôn phải lệ thuộc đò, phà... gặp nhiều khó khăn.

Sự thay da đổi thịt của xã Bạch Đằng chỉ bắt đầu khi cầu Bạch Đằng 1 nối liền xã Bạch Đằng với phường Uyên Hưng (TP.Tân Uyên). Nhưng chừng đó vẫn chưa đủ để phá thế tách biệt của xã cù lao.

Cầu Bạch Đằng 2 mở thêm không gian kết nối cho xã cù lao Bạch Đằng. Ảnh: Nguyên Vỹ.

Cầu Bạch Đằng 2 kết nối Bình Dương và Đồng Nai đưa vào sử dụng, giúp nhân dân 2 bên sông ngày càng xích lại gần nhau, mở ra không gian và động lực phát triển mới cho 2 tỉnh và cả khu vực miền Đông.

Theo ông Tâm, viễn cảnh hợp nhất TP.HCM – Bình Dương – Bà Rịa Vũng Tàu thành một siêu đô thị đang dần hiện hữu.

Khi đó, không chỉ các trung tâm đô thị sôi động mà nguồn lực đầu tư từ siêu đô thị mới sẽ giúp bật dậy những làng quê.

Từ đây những nhịp cầu, những con đường kết nối mới sẽ tiếp tục mở ra. “Không gian kết nối giao thương sẽ mở rộng để tạo điều kiện cho người dân nông thôn được giao lưu, học hỏi nhiều kiến thức bổ ích, phục vụ cho việc phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn xã nông thôn mới Bạch Đằng”, ông Tâm tin tưởng.

Cùng nâng tầm nông thôn mới Bình Dương trong siêu đô thị tương lai

Bình Dương là 1 trong những địa phương đi đầu cả nước về xây dựng nông thôn mới gắn liền với công nghiệp hóa.

Hạ tầng giao thông kết nối giữa các xã với các khu công nghiệp, khu đô thị được đầu tư mạnh, tạo điều kiện cho người dân dễ dàng tiếp cận việc làm, giáo dục và dịch vụ y tế chất lượng cao.

Không dừng lại ở chuẩn hóa hạ tầng, nhiều xã tại Bình Dương đang chuyển hướng sang phát triển kinh tế nông thôn theo mô hình nông nghiệp đô thị thông minh, du lịch sinh thái gắn với nông nghiệp, xây dựng các khu dân cư kiểu mẫu.

Trong bức tranh tổng thể của siêu đô thị tương lai, sự kết nối giữa TP.HCM – Bình Dương – Bà Rịa - Vũng Tàu tạo ra thế mạnh bổ sung lẫn nhau. Khi hợp nhất cùng TP.HCM – đầu tàu kinh tế quốc gia, và Bà Rịa – Vũng Tàu giàu tiềm năng du lịch nông nghiệp, thủy sản, một siêu đô thị với hơn 20 triệu dân sẽ hình thành.

Điều đặc biệt là trong lòng siêu đô thị ấy, các vùng nông thôn vẫn hiện diện mạnh mẽ. Chính sự đa trung tâm này mở ra cơ hội lớn cho vùng nông thôn.

Riêng TP.HCM có 56/56 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, và 5/5 huyện được Thủ tướng công nhận huyện đạt chuẩn nông thôn mới.

Không chỉ đạt chuẩn, nhiều địa phương đã biến các xã nông thôn thành điểm đến hấp dẫn như mô hình nông thôn sinh thái ở Cần Giờ, đô thị nông nghiệp xanh tại Củ Chi. Đây là minh chứng cho xu hướng phát triển nông thôn không chạy theo đô thị hóa một chiều, mà phát triển theo hướng thông minh, cân bằng sinh thái, và giữ gìn bản sắc.

Tại Bà Rịa – Vũng Tàu, nông thôn cũng là điểm tựa bền vững trong cơ cấu phát triển đa ngành.

Tính đến nay, toàn tỉnh có 41/47 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao và 21/47 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu. Có 100% đơn vị cấp huyện được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ và đạt chuẩn nông thôn mới.

Tận dụng lợi thế ven biển, nông dân phát triển mạnh nghề nuôi trồng thủy sản, du lịch cộng đồng, mô hình làng nghề chế biến. Nhiều xã đã trở thành hình mẫu của nông thôn phát triển toàn diện, có bản sắc.

Hợp nhất giữa các địa phương sẽ tạo ra một cơ chế liên kết vùng sâu sắc hơn, từ đó mở rộng không gian phát triển nông thôn.

Người dân nông thôn trở thành 1 phần năng động trong hệ sinh thái kinh tế - xã hội đa trung tâm. Doanh nghiệp dễ tiếp cận vùng nguyên liệu, thuê đất, mở trang trại công nghệ cao, phát triển mô hình du lịch nông nghiệp, sản phẩm OCOP nhờ giao thông kết nối.

Theo Chi cục Phát triển nông thôn tỉnh, một trong những điểm mạnh nổi bật trong quá trình xây dựng nông thôn mới tại Bình Dương là tỉnh đã không sử dụng nguồn vốn hỗ trợ trực tiếp từ ngân sách Trung ương.

Điều này thúc đẩy Bình Dương phát huy nội lực, tăng cường sự tham gia của cộng đồng và nâng cao hiệu quả trong xây dựng nông thôn mới. Mô hình này có thể là bài học kinh nghiệm quý báu cho các địa phương khác trong việc triển khai chương trình nông thôn mới một cách bền vững và hiệu quả.

Ông Văng Phước Hậu - Phó Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn tỉnh cho biết, xây dựng nông thôn mới là quá trình không có điểm dừng. Bình Dương hiện đạt 100% xã nông thôn mới nâng cao, 4/38 xã kiểu mẫu. Tỉnh đặt mục tiêu đến cuối năm 2025 sẽ có 19/38 xã nông thôn mới kiểu mẫu.

×