Cà Mau có rừng. Nói câu này người không hiểu chuyện cho là nói vui, bởi trong tâm thức của họ, Cà Mau là xứ đồng bằng ven biển vùng trũng thấp thì lấy đâu ra đồi núi mà có rừng rú.

Nhưng quả thực, Cà Mau có rừng, không chỉ có rừng mà còn có rất nhiều rừng nữa là đằng khác.

Cà Mau có diện tích rừng ngập mặn chiếm "ngôi vương" ở Việt Nam, có tiếng tăm thế giới

Rừng Cà Mau là rừng ngập mặn, rừng ở vùng đất ngập nước, với tổng diện tích 143.000 ha, không chỉ là hệ sinh thái ngập mặn lớn nhất Việt Nam (chiếm 27% rừng ngập mặn cả nước), mà còn là tuyến phòng thủ tự nhiên bảo vệ vùng đất cực Nam trước tác động của biến đổi khí hậu.

Rừng ngập mặn ven biển và rừng tràm U Minh Hạ không chỉ đóng vai trò chắn sóng, chống xói lở, mà còn là lá phổi tự nhiên hấp thụ CO₂, góp phần quan trọng trong việc giảm hiệu ứng nhà kính và điều hoà khí hậu khu vực.

Theo Báo Cà Mau, vùng đất Ngọc Hiển được thiên nhiên ban tặng khu rừng đước lớn nhất Việt Nam, với diện tích trên 34.800 ha, trải dài sông Cửa Lớn, nối từ cửa Bồ Ðề ở phía biển Ðông với cửa Ông Trang ở vịnh Thái Lan.

Rừng ngập mặn Cà Mau là một trong những rừng ngập mặn lớn nhất thế giới, chỉ sau rừng Amazon của Nam Mỹ. Phần lớn diện tích rừng đước nằm trong Khu Dự trữ sinh quyển thế giới Mũi Cà Mau.

Rừng đước Ngọc Hiển còn gọi là rừng ngập mặn, nơi đây đã được UNESCO công nhận là Khu Dự trữ sinh quyển thế giới nhờ hệ động vật và thực vật điển hình của vùng ngập mặn.

Không những thế, rừng đước Ngọc Hiển được công nhận là khu du lịch trọng điểm quốc gia Mũi Cà Mau.

Tỉnh Cà Mau có hệ sinh thái rừng ngập mặn lớn nhất Việt Nam, chiếm 27% rừng ngập mặn cả nước. Sáp nhập tỉnh Cà Mau với Bạc Liêu, diện tích rừng ngập mặn, rừng phòng hộ của tỉnh mới Cà Mau có thể tăng thêm hàng ngàn ha...Ảnh: Báo Cà Mau.

Rừng ngập mặn Cà Mau vẫn cho thấy giá trị bền vững khi giúp giảm tốc độ xói lở từ 50-80% so với những khu vực không có rừng. Ðặc biệt, với khả năng hấp thụ CO₂ cao gấp 4 lần so với rừng thông thường, rừng ngập mặn Cà Mau đang mở ra cơ hội tham gia thị trường tín chỉ carbon toàn cầu.

Không chỉ có rừng ngập mặn, rừng tràm U Minh Hạ cũng đóng vai trò quan trọng đối với hệ sinh thái đồng bằng sông Cửu Long.

Ðược ví như lá phổi xanh của khu vực, rừng tràm không chỉ điều hoà khí hậu, bảo vệ nguồn nước mà còn là nơi sinh sống của nhiều loài động thực vật quý hiếm.

Bên cạnh đó, hệ sinh thái trên cụm đảo Hòn Khoai cũng góp phần duy trì sự đa dạng sinh học và tạo điều kiện thuận lợi cho các dự án phục hồi rừng.

Nếu khai thác hợp lý, những tài nguyên này không chỉ bảo vệ thiên nhiên mà còn mang lại thu nhập bền vững cho cộng đồng địa phương, phù hợp với chiến lược phát triển xanh và cam kết giảm phát thải ròng về 0 vào năm 2050 của Việt Nam.

Tiềm năng kinh tế từ rừng Cà Mau không dừng lại ở lợi ích sinh thái. Trong bối cảnh toàn cầu đang chạy đua giảm phát thải khí nhà kính, thị trường tín chỉ carbon nổi lên như một giải pháp kinh tế đầy hứa hẹn.

Với diện tích rừng rộng lớn và khả năng hấp thụ CO₂ cao, Cà Mau hoàn toàn có thể biến lá phổi xanh của mình thành nguồn thu tài chính ổn định.

Không chỉ có rừng tràm và rừng ngập mặn, Cà Mau còn có tiềm năng khai thác tín chỉ carbon từ đất than bùn và rừng ven biển.

Theo nghiên cứu của các chuyên gia, đất than bùn có khả năng lưu trữ carbon cao gấp nhiều lần so với rừng thông thường, trong khi rừng ngập mặn đóng vai trò quan trọng trong việc giảm tác động của nước biển dâng và bảo vệ đa dạng sinh học.

Nông dân bắt cua to bự trong rừng đước Cà Mau. Khai thác thủy sản là một trong những nghề mang lại thu nhập đáng kể, lâu bền cho một bộ phận người dân Cà Mau...

Nếu được đưa vào hệ thống tín chỉ carbon, những tài nguyên này có thể giúp Cà Mau thu hút thêm vốn đầu tư, đồng thời thúc đẩy mô hình kinh tế xanh tại địa phương.

Bên cạnh tín chỉ carbon, những cánh rừng Cà Mau còn là kho báu du lịch sinh thái đầy tiềm năng.

Hệ động thực vật phong phú, những con kênh len lỏi giữa rừng tràm hay những cánh rừng đước sừng sững vươn ra biển là điểm đến hấp dẫn cho du khách trong và ngoài nước.

Một số mô hình du lịch cộng đồng đã hình thành, như tour khám phá rừng ngập mặn, trải nghiệm bắt cua, câu cá, tham quan rừng tràm bằng vỏ lãi... Tuy nhiên, nhìn chung, du lịch rừng Cà Mau vẫn còn tự phát, thiếu quy hoạch bài bản, chưa tận dụng hết giá trị sinh thái vốn có.

Việc phát triển du lịch gắn với bảo tồn rừng có thể là hướng đi bền vững, vừa tạo sinh kế cho người dân vừa bảo vệ tài nguyên thiên nhiên. Nếu được đầu tư hợp lý, kết hợp với tín chỉ carbon, rừng Cà Mau không chỉ là bức tường xanh bảo vệ vùng đất cực Nam mà còn trở thành động lực kinh tế, nâng cao đời sống người dân và phát triển địa phương theo hướng bền vững.

Bạc Liêu-xứ muối nhưng có rừng phòng hộ, rừng ngập mặn

Một trong những nguồn tài nguyên quý của tỉnh Bạc Liêu chính là hệ thống rừng phòng hộ ven biển.

Bạc Liêu có dải rừng phòng hộ dọc theo bờ biển kéo dài 56km. Chiều rộng của dải rừng phụ thuộc vào tốc độ bồi lắng của từng đoạn bờ biển, đoạn có chiều rộng dải rừng lớn nhất khoảng 1.200m - 1.500m; đoạn có chiều rộng trung bình khoảng 600 đến dưới 1.200m và đoạn có chiều rộng dải rừng nhỏ nhất khoảng 60 đến dưới 600m…

Toàn tỉnh Bạc Liêu có hơn 4.133ha đất rừng phòng hộ, chủ yếu là rừng ngập mặn gồm các loài cây đước, sú, vẹt…, phân bố tập trung ở các địa phương có đất bãi bồi ven biển như huyện Hòa Bình, Đông Hải và TP. Bạc Liêu.

Anh Bùi Quốc Dương, nông dân 9X ở xã Vĩnh Hậu A, huyện Hòa Bình, tỉnh Bạc Liêu khá giả với mô hình nuôi tôm sú dưới tán rừng ngập mặn. Ảnh: Chúc Ly-Mai Anh.

Quy mô diện tích rừng ở Bạc Liêu tuy không lớn, nhưng đóng vai trò rất quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội và ứng phó với biến đổi khí hậu, nước biển dâng.

Diện tích rừng phòng hộ ven biển của tỉnh chiếm phần lớn được xếp vào loại rừng phòng hộ xung yếu cho cả vùng nội địa, bởi có tác dụng rất lớn đối với việc chắn sóng, gió, bảo vệ đê và bảo vệ vùng sản xuất nông nghiệp, thủy sản phía trong đê.

Đặc biệt, vùng đất bãi bồi ven biển phía ngoài rừng phòng hộ có diện tích trên 10.000ha đang được quy hoạch sử dụng hợp lý, từng bước cần mở rộng thêm diện tích rừng phòng hộ, nhằm tăng thêm khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu và ứng phó với nước biển dâng, góp phần quan trọng vào việc bảo vệ môi trường sinh thái và bảo vệ nguồn lợi thủy sản ven biển.

Hiện nay, nguồn tài nguyên phong phú này đang được tập trung khai thác với các mô hình du lịch sinh thái rừng…

Ngoài hệ thống rừng phòng hộ ven biển, tỉnh Bạc Liêu còn có rừng đặc dụng với tổng diện tích 278ha.

Trong đó, rừng đặc dụng Vườn chim Bạc Liêu (phường Nhà Mát, TP Bạc Liêu) có diện tích hơn 125ha và khu rừng đặc dụng ấp Canh Điền (xã Long Điền Tây, huyện Đông Hải) rộng hơn 152ha - có nguồn gốc từ rừng ngập mặn ven biển.

Quá trình bồi đắp và lấn biển làm cho khu rừng ngày càng ở sâu trong nội địa, dần trở thành nơi cư trú của rất nhiều loài chim và các động vật khác (có nhiều loài chim được ghi trong Sách đỏ Việt Nam năm 2007).

Hệ động vật rừng, động vật hoang dã rất đa dạng gồm có: cò, vạc, cồng cộc, chồn, rái cá, trăn, rắn và nhiều loài thủy sản dưới vùng ngập nước…

Sáp nhập Cà Mau-Bạc Liêu, mở rộng không gian rừng ngập mặn, tuyến phòng thủ

Khi hai tỉnh Bạc Liêu và Cà Mau sáp nhập, tiềm năng tổng thể của rừng ngập mặn ven biển sẽ được cộng hưởng và nâng tầm, đóng góp to lớn cho sự phát triển kinh tế, xã hội và đảm bảo quốc phòng của tỉnh mới.

Hình thành vùng nguyên liệu thủy sản (tôm, cua, cá, nhuyễn thể) tập trung, quy mô lớn và bền vững hơn nhờ diện tích rừng ngập mặn được quản lý thống nhất, tạo điều kiện thuận lợi cho các mô hình nuôi xen ghép tôm-rừng, cua-rừng chất lượng cao, nâng cao giá trị xuất khẩu.

Tạo ra một điểm đến du lịch sinh thái rừng ngập mặn quy mô lớn, đa dạng hơn với các sản phẩm du lịch đặc thù dựa trên hệ sinh thái rừng ngập mặn và văn hóa bản địa, thu hút đầu tư và du khách.

Động vật hoang dã trong rừng ngập mặn Cà Mau. Ảnh: Báo Cà Mau.

Quản lý và khai thác bền vững các nguồn lợi từ rừng như gỗ, củi, than đước và các lâm sản ngoài gỗ khác trên một quy mô lớn hơn, tối ưu hóa chuỗi giá trị.

Gia tăng khả năng bảo vệ các công trình ven biển, khu nuôi trồng thủy sản và các hoạt động kinh tế khác trước tác động của biến đổi khí hậu và thiên tai.

Mở rộng cơ hội sinh kế cho cộng đồng dân cư ven biển thông qua các mô hình kinh tế dưới tán rừng, du lịch cộng đồng và các dịch vụ liên quan, góp phần giảm nghèo và ổn định xã hội.

Tăng cường vai trò "lá chắn xanh" trong việc giảm thiểu xói lở bờ biển, bảo vệ đất liền, hấp thụ carbon, điều hòa khí hậu cho một vùng rộng lớn hơn, nâng cao khả năng chống chịu của cộng đồng.

Tạo thành một khu vực bảo tồn đa dạng sinh học rừng ngập mặn lớn hơn, có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo vệ các loài động thực vật quý hiếm, đặc hữu và các bãi đẻ, ương dưỡng quan trọng của nhiều loài thủy sản.

Phát huy vai trò là "bức tường xanh" vững chắc trong thế trận quốc phòng toàn dân, góp phần bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới biển và làm giảm tác động của các yếu tố xâm nhập từ biển.

Tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động tuần tra, kiểm soát, xây dựng công trình phòng thủ ven biển, đồng thời là địa bàn quan trọng cho các hoạt động dân quân tự vệ và thế trận lòng dân.

Việc sáp nhập Cà Mau với Bạc Liêu tạo không gian mở, sẽ tạo điều kiện cho quy hoạch, quản lý, đầu tư và phát triển bền vững hệ sinh thái rừng ngập mặn một cách đồng bộ, thống nhất trên quy mô lớn hơn, từ đó phát huy tối đa các giá trị và tiềm năng của vùng đất cực Nam Tổ quốc.

×