Bình luận
0
"Đi tìm tên mới cho làng" là câu chuyện gây xôn xao dư luận trong nhiều ngày qua, sau khi hàng loạt tỉnh thành trong cả nước đã công bố phương án sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã giai đoạn 2023 – 2025. Xung quanh vấn đề này PV Dân Việt có cuộc trao đổi với ông Vương Duy Biên, nguyên Thứ trưởng Bộ VHTTDL.
Mới đây, hàng loạt tỉnh thành trong cả nước đã công bố phương án sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã giai đoạn 2023 – 2025. Theo đó, tổng số xã thực hiện sắp xếp là 1.243 đơn vị (bao gồm 738 đơn vị thuộc diện phải sắp xếp, 109 đơn vị khuyến khích và 396 đơn vị liền kề), sau sắp xếp dự kiến giảm còn 619 đơn vị. Những thay đổi về mặt thủ tục hành chính đã được đưa ra bàn bạc nhiều ngày qua. Vậy còn về khía cạnh văn hóa, theo ông, sự thay đổi này sẽ mang tới những tác động như thế nào?
Thú thực, đây là điều khiến tôi băn khoăn nhiều trong những ngày qua. Phát triển kinh tế - xã hội là điều chúng ta cần làm, tuy nhiên, văn hóa là yếu tố cực kỳ quan trọng, cần lưu giữ, bảo tồn và xây dựng.
Sáp nhập làng xã sẽ tạo ra không ít thách thức đối với văn hóa. Trước hết, đó là sự biến mất của những tên làng, vốn đã gắn liền với nhiều thế hệ. Tiếp đó, không thể không nói tới việc gìn giữ những nét đặc trưng của mỗi địa phương, với các yếu tố về di tích lịch sử, di sản văn hóa phi vật thể, cảnh quan, lối sống…
Một ví dụ có thể đề cập tới là các đền thờ, thuộc tín ngưỡng thờ Mẫu trên nhiều địa phương tại Việt Nam. Việc sáp nhập làng xã cùng với tư duy "đổi mới" liệu có đưa những địa chỉ này về một ban quản lý Nhà nước, biến nơi đây thành một đơn vị hành chính sự nghiệp, làm mất đi vị trí người thủ nhang vốn rất uy tín và thiêng liêng như một số nơi đã làm trong những năm gần đây?
Các địa chỉ được in khắc trên những di tích sẽ thay đổi như thế nào? Việc tổ chức những lễ hội tại mỗi địa phương sẽ tiến hành ra sao? Đó đều là những điều chúng ta cần nghĩ tới khi sáp nhập.
NSND Vương Duy Biên, nguyên Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. (Ảnh: TL)
Một thực trạng đặt ra là việc sáp nhập các xã, phường khiến nhiều địa phương trong cả nước đứng trước nguy cơ mất đi tên gọi vốn có, đặc biệt là những xã cổ, có làng nghề truyền thống nổi tiếng. Ông nhận định thế nào về vấn đề này?
Văn hóa làng xã đã đi vào tâm thức người Việt với những giá trị to lớn về cả vật chất và tinh thần. Xã hội chúng ta bắt nguồn từ làng xã, đó chính là cái nôi gắn kết mỗi con người, tạo nên khối đoàn kết cộng đồng, động lực cho phát triển. Cũng bởi vậy, sự thay đổi tại đơn vị làng xã có tác động sâu sắc và toàn diện đến mọi mặt đời sống xã hội.
Tên làng khi xưa đều chỉ có một từ, như Trôi, Nhổn, Láng, Sặt, Kẻ… Sau đó, theo thời gian, những cái tên hai chữ ra đời, thường đều mang những ý nghĩa khác nhau, có thể là mong ước về một cuộc sống tốt đẹp hơn như An Thái, Nhân Hòa… hay gắn với dòng họ lập làng, có đông người nhất như Bùi Xá, Cao Xá...
Cái tên không chỉ nhắc nhớ tới không gian sống làng xã của chúng ta thời xa xưa mà còn kết nối các thế hệ từ quá khứ tới hiện tại, đi vào tiềm thức của con người. Đi nhiều nơi trên thế giới, tôi bắt gặp những miền đất có lịch sử hàng ngàn năm, họ giữ nguyên địa danh không thay đổi. Trong việc đặt tên, nếu không cẩn trọng, chúng ta sẽ làm mất đi truyền thống văn hóa quý báu của dân tộc.
Ao cá Bác Hồ tại xã Hòa Xá (Ứng Hòa, Hà Nội). (Ảnh: Định Nguyễn)
Gần đây, không ít người dân các xã này đã lên tiếng bày tỏ mong muốn giữ lại tên làng. Một số tên gọi bị người dân phản ứng, cho rằng vô nghĩa, chưa phù hợp với văn hóa, lịch sử của địa phương đó. Theo ông, việc đặt tên mới cho làng xã cần lưu ý những yếu tố nào?
Tôi đã nghe những cái tên này và cảm thấy rất buồn. Không thể cứ ghép đầu xã này, đuôi xã kia để thành cái tên mới hoặc đưa ra những cái tên mỹ miều nhưng xa lạ với mỗi địa phương, điều này thể hiện sai lầm trong tư duy văn hóa.
Việc cần làm là chọn ra cái tên mới hợp lòng dân, sao cho phù hợp với các đặc trưng về văn hóa, lịch sử của địa phương. Những địa danh trong quá khứ luôn ẩn chứa những giá trị lịch sử, văn hóa nhất định, nhất là đối với các làng xã – đơn vị hành chính gần gũi bậc nhất đối với mỗi người. Tôi cho rằng, trong quá trình đặt tên, ý kiến của người dân cần được tôn trọng, bởi họ chính là người đóng góp, gìn giữ cho giá trị văn hóa của làng xã, cũng là người gắn bó với cái tên mới sau khi sáp nhập.
Trong quá trình đặt tên, những cái tên cổ, có sử dụng ngôn ngữ địa phương rất cần giữ lại. Điều này giúp tôn vinh và bảo tồn văn hóa dân tộc, bởi tên làng cũng chính là một di sản.
Theo ông, các địa phương có nên mời các chuyên gia khoa học, lịch sử tham gia vào quá trình đặt tên mới sau sáp nhập?
Tôi cho là điều này vô cùng nên làm. Từ trước tới nay, việc đặt tên phố chúng ta còn thành lập hội đồng, vậy làng xã – một đơn vị hành chính lớn như vậy cũng cần nhiều ý kiến tham khảo, đặc biệt là từ những chuyên gia am hiểu về xã hội học, văn hóa, lịch sử.
Trước khi đặt tên cho một địa danh mới, chúng ta rất cần trân trọng lịch sử của vùng đất, thông tin từ các nhà nghiên cứu địa phương, thay vì tiến hành một cách vội vàng, hồ đồ. Để làm điều này không có gì quá khó khăn và phức tạp.
Cảm ơn những chia sẻ của ông!
MC Đinh Tiến Dũng gắn bó và từng hoạt động năng nổ tại trường Đại học Nông Nghiệp trước khi thành danh trên truyền hình.
Lan Phương, Quỳnh Nga, Thu Quỳnh, Thanh Hương - nữ diễn viên tài sắc trong các bộ phim truyền hình của VTV đều từng đổ vỡ hôn nhân.
Chia sẻ
Sau khi lắp hàng rào cứng trên đường Võ Chí Công và Phạm Văn Đồng, Sở Xây dựng Hà Nội vừa yêu cầu tiến hành thi công hàng rào phân làn phương tiện trên cầu Nhật Tân để phân làn phương tiện.
Chia sẻ
Theo một số nguồn tin, tiền đạo Geovane Mango đã chia tay Hồng Lĩnh Hà Tĩnh để gia nhập CLB Ninh Bình.
Chia sẻ
Nhiều người dân, tài xế vẫn lo xe bị ảnh hưởng khi sử dụng xăng sinh học. Thực tế, chỉ sau một thời gian triển khai E5 trước đây, hiện các cột xăng E5 trên thị trường gần như mất hút.
Chia sẻ
Tại Chung kết Hội thi Điều lệnh, Quân sự, Võ thuật Công an nhân dân lần thứ VI diễn ra tại Cung thể thao Quần Ngựa (Hà Nội), lực lượng cảnh sát Việt Nam đã khẳng định sức mạnh, bản lĩnh qua các màn trình diễn tấn công, trấn áp tội phạm đầy kịch tính.
Chia sẻ
Nuôi hươu lấy nhung là một trong những cách tăng thu nhập, giảm nghèo mới của người dân xã Triệu Nguyên, huyện miền núi Đakrông, tỉnh Quảng Trị cũ, nay thuộc tỉnh Quảng Trị mới.
Chia sẻ
Lực lượng phòng thủ Ukraine đã tiêu diệt Đại tá Lebedev, chỉ huy Trung đoàn súng trường cơ giới số 83 thuộc Sư đoàn súng trường cơ giới số 69 của Lực lượng vũ trang Liên bang Nga.
Chia sẻ
Paris Jackson, con gái của “vua nhạc pop” Michael Jackson sở hữu khối tài sản kếch xù và sự nghiệp âm nhạc đáng chú ý, nhưng vẫn đối mặt với nhiều khó khăn.
Chia sẻ
Hai chân đau nhức, không thể đi lại nhưng do gia đình khó khăn, cụ ông vẫn trì hoãn đi viện, chỉ đến khi đau đớn đến kiệt sức mới đi khám.
Chia sẻ
4 con giáp này có tư duy nhanh nhạy và luôn tìm ra những khoảng trống thị trường nhanh hơn người khác, nhờ đó đầu tư hiệu quả, kiếm tiền nhanh chóng.
Chia sẻ
Mực nước trên sông Mã đoạn qua tỉnh Sơn La tăng nhanh, nhiều hộ dân phải di dời khẩn cấp trong đêm để đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản.
Chia sẻ
Ngôi nhà mái ngói ở Đồng Nai là biểu tượng của lối sống hai điểm đến, kết hợp giữa sự kết nối hạ tầng và tinh thần nghỉ dưỡng, với thiết kế thô mộc, tối giản và chan hòa thiên nhiên.
Chia sẻ
Lý Nhật Quang là Tri châu đầu tiên của vùng đất Nghệ An. Tên tuổi của ông gắn liền những truyền thuyết, được người dân suy tôn là bậc thánh nhân.
Chia sẻ
Cổng thông tin điện tử Bộ Công an trả lời bạn đọc về những trường hợp xe ô tô chở hàng được chở người.
Chia sẻ
Thị trường xe điện tại TP.HCM có phần nóng hơn sau thông tin đề án chuyển đổi toàn bộ 400.000 xe máy xăng của tài xế, shipper sang xe điện. Các hãng gọi xe cũng bắt đầu tung ra nhiều ưu đãi, trợ giá dành cho tài xế.
Chia sẻ
Võ Hoàng Minh Khoa “quay xe” với CLB CAHN?; Antony có thể đến Saudi Pro League chơi bóng; PSG sẵn sàng bán Donnarumma; Liverpool vẫn quan tâm đến Anthony Gordon; Mauro Icardi khởi kiện Wanda Nara.
Chia sẻ
Trước nguy cơ dịch tả lợn châu Phi tiếp tục bùng phát, UBND TP.Đà Nẵng vừa ban hành công điện khẩn yêu cầu các xã, phường, đơn vị liên quan triển khai quyết liệt các biện pháp phòng chống. Chủ tịch UBND các xã, phường sẽ chịu trách nhiệm trước Chủ tịch UBND TP nếu để dịch bệnh phát sinh trên diện rộng, gây thiệt hại lớn
Chia sẻ
Nằm tại xã Long Cốc (huyện Tân Sơn cũ, tỉnh Phú Thọ), đồi chè Long Cốc được ví như một "thiên đường xanh" giữa đại ngàn. Dù là lúc bình minh vừa ló rạng hay hoàng hôn dần buông xuống, nơi đây đều mang một vẻ đẹp riêng biệt, làm say lòng bao nhiếp ảnh gia và níu chân du khách gần xa.
Chia sẻ
Để cấm xe máy xăng trong Vành đai 1 từ tháng 7/2026, theo các chuyên gia TP Hà Nội cần phải đầu tư mạnh và phát triển giao thông công cộng, đồng thời hoàn thiện cơ sở hạ tầng trạm sạc.
Chia sẻ
Các nước châu Âu đã đưa ra những kế hoạch mới để cung cấp vũ khí Mỹ cho Kiev, tờ báo Mỹ The Washington Post đưa tin.
Chia sẻ
Giá USD hôm nay 27/7: Thế giới, đồng bạc xanh đã giảm 0,8% trong tuần qua. Tại Việt Nam, Ngân hàng Nhà nước chốt tuần ở mức 25.164 VND/USD, giảm 27 đồng.
Chia sẻ
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Hà Nội - Quảng Ninh (phường Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh) có tổng mức đầu tư giai đoạn đầu là 250 tỷ đồng.
Chia sẻ
Trước khi tạm biệt chương trình "Gia đình Haha", Duy Khánh có trải nghiệm đáng nhớ trên biển Sa Huỳnh (Quảng Ngãi).
Chia sẻ
Giá xăng dầu hôm nay 27/7 sụt giảm trong hai ngày qua (26-27/7), dập tắt hy vọng về một đà tăng giá sau hai ngày phục hồi nhẹ trước đó.
Chia sẻ
Chia sẻ
Chấn thương của Nguyễn Quốc Việt không đáng lo ngại, trong khi Nguyễn Đình Bắc cũng chỉ bị căng cơ và nghỉ ngơi khoảng 1 ngày có thể trở lại tập luyện với cường độ cao. Đây rõ ràng là những tin vui với HLV Kim Sang-sik và U23 Việt Nam.
Chia sẻ
Trong hai ngày 24–25/7/2025, Đại hội Đảng bộ Tổng Công ty Viễn thông Viettel ( Viettel Telecom ) lần thứ VI, nhiệm kỳ 2025–2030, đã diễn ra trọng thể, quy tụ 150 đại biểu đại diện cho hơn 1.700 đảng viên. Đại hội là dấu mốc quan trọng, khẳng định bản lĩnh, trí tuệ và khát vọng vươn lên sau 25 năm xây dựng và phát triển, thể hiện quyết tâm chuyển mình mạnh mẽ để đưa Viettel Telecom trở thành một công ty công nghệ hàng đầu, góp phần xây dựng Việt Nam trong kỷ nguyên số.
Chia sẻ
Các quốc gia thành viên của Liên minh Bắc Đại Tây Dương đang chuẩn bị tấn công Nga vào năm 2030, cựu Thủ tướng Ukraine Mykola Azarov cho biết.
Chia sẻ
Cây cảnh "xấu nhất hành tinh" này có giá thành không rẻ nhưng lại khiến nhiều người yêu thích bởi sự độc lạ, có một không hai trong thế giới thực vật.
Chia sẻ
Hồ Rẻ Quạt (Hà Nội) đang dần trở thành một “hồ chết” khi diện tích mặt nước bị thu hẹp nghiêm trọng, rác thải và nước thải sinh hoạt không qua xử lý vẫn ngày ngày xả thẳng xuống hồ. Tình trạng ô nhiễm kéo dài không chỉ ảnh hưởng đến môi trường sống của người dân mà còn khiến cảnh quan đô thị khu vực này trở nên nhếch nhác.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Định Nguyễn - Khánh Yến 
