Sau 31 năm, Nghệ sĩ Nhân dân từng làm Giám đốc quyền lực ở VTV tiết lộ hậu trường chưa bao giờ kể về phim “Mẹ chồng tôi”

Hậu trường thực hiện "Mẹ chồng tôi" trong ký ức của Nghệ sĩ Nhân dân Khải Hưng

Theo đó, 31 năm trước, từ một truyện ngắn của tác giả Nguyễn Minh Chính đăng trên báo Nhân Dân cuối tuần, Nghệ sĩ Nhân dân Khải Hưng lúc đó là Giám đốc Công ty Nghe nhìn Việt Nam (tiền thân của Trung tâm Sản xuất phim truyền hình Việt Nam ngày nay) trực thuộc Đài Truyền hình Việt Nam đã kết hợp cùng nhạc sĩ Vũ Thảo (bút danh Quang Huy) viết nên kịch bản Mẹ chồng tôi với độ dài 91 trang.

Phim Mẹ chồng tôi là niềm tin để đạo diễn Khải Hưng cùng đồng nghiệp ở Trung tâm Nghe nhìn và Ban Văn nghệ cho ra mắt chương trình mới với tên gọi Văn nghệ Chủ nhật vào ngày 4/9/1994.

Chương trình này đã tồn tại trên sóng VTV suốt 15 năm liền, trở thành một trong những chương trình nằm lòng trong ký ức của nhiều thế hệ khán giả truyền hình. Bộ phim cũng góp phần mang về giải thưởng Nhà nước đợt II năm 2007 về văn học nghệ thuật cho đạo diễn - Nghệ sĩ Nhân dân Khải Hưng.

Phải kể thêm rằng, ngày 14/8/1994, ông Hồ Anh Dũng - Tổng Giám đốc Đài Truyền hình Việt Nam (VTV) đã đề nghị Nghệ sĩ Nhân dân Khải Hưng về việc nghiên cứu sản xuất và phát sóng các bộ phim có thời lượng 100 phút trên truyền hình mỗi Chủ nhật hàng tuần. Nghệ sĩ Nhân dân Khải Hưng ngay lập tức nhận lời đề nghị, bắt tay đánh máy các ý tưởng gửi lãnh đạo VTV và được phê duyệt ngay sau đó.

Ông Hồ Anh Dũng đã đặt tên cho chương trình với tiêu đề “Văn nghệ Chủ nhật”, giao cho Nghệ sĩ Nhân dân Khải Hưng chịu trách nhiệm chính về mặt nội dung của chương trình.

Trước đó, Nghệ sĩ Nhân dân Khải Hưng đã quay xong hai bộ phim là Mẹ chồng tôi và Người tình của cha (lúc này vẫn đang hoàn thiện khâu hậu kỳ), đều quay từ năm 1993. Và Mẹ chồng tôi đã được chọn làm tác phẩm để phát sóng đầu tiên trong chương trình Văn nghệ Chủ nhật.

Trước đó, tên tuổi của đạo diễn Khải Hưng đã được biết tới, trong khi diễn viên Chiều Xuân mới chập chững vào nghề.

“Thực ra mà nói nhìn lý lịch gia đình hoặc với hình thức của Chiều Xuân thì khó được chọn nhưng qua một bức ảnh cô ấy mặc trang phục nông thôn thì tôi quyết định đây chính là nhân vật Thuận trong Mẹ chồng tôi”, Nghệ sĩ Nhân dân Khải Hưng chia sẻ.

Đạo diễn Khải Hưng cho biết, đoàn làm phim Mẹ chồng tôi lúc đó chỉ có 6 người, gồm đạo diễn, quay phim, họa sĩ, hóa trang kiêm chủ nhiệm, kỹ thuật và trợ lý đạo diễn. Số tiền sản xuất hai tập phim chỉ tương đương với sản xuất một tập. Sau bộ phim, diễn viên Chiều Xuân và Trần Lực được mời tham gia nhiều dự án điện ảnh, sân khấu và trở thành những nghệ sĩ được phong tặng danh hiệu danh giá.

Nhớ về bộ phim này, Nghệ sĩ Ưu tú Chiều Xuân xúc động chia sẻ: “Cảm giác lúc được tuyển vai là vỡ òa. Chỉ vài ngày sau tuyển thì đoàn làm phim lên đường sang Đông Anh.

Nếu như không có đạo diễn Khải Hưng, nếu như không có phim Mẹ chồng tôi thì tôi rất khó lòng bước chân vào nghề diễn viên. Ngay từ đầu, VTV đã là máu thịt của tôi và đến bây giờ vẫn thế, luôn luôn là cội nguồn, luôn luôn là lòng biết ơn”.

Trước đó, Nghệ sĩ Ưu tú Chiều Xuân cũng kể, vào một ngày đầu hè tháng 5/1993, khi chị đang ở nhà để chuẩn bị cho cái giỗ thứ ba của bố chồng là cố nhạc sĩ Đỗ Nhuận thì nhận được tin Nghệ sĩ Nhân dân Khải Hưng mời chị thử vai trong Mẹ chồng tôi.

Lấy bối cảnh tại thời điểm diễn ra chiến tranh chống Mỹ, Mẹ chồng tôi kể về Thuận (Chiều Xuân) – một người vợ đang thì xuân sắc nhưng vừa tổ chức đám cưới xong thì chồng lên đường ra mặt trận, cô phải ở nhà sống cùng mẹ chồng là bà Hoà (Thu An). Cả hai mẹ con đều sống yêu thương, chan hòa và san sẻ với nhau mọi điều trong cuộc sống. Vì có giọng hát hay nên Thuận được cử làm văn công cho đài phát thanh xã.

Ở đây, Thuận đã gặp gỡ và nảy sinh tình cảm với Lực (Trần Lực) – người phụ trách đài phát thanh của xã. Trong một đêm mưa chỉ có hai người trong phòng, họ đã nảy sinh tình cảm với nhau và sau đêm đó Lực hối hận bỏ đi công tác ở nơi khác, mấy năm sau thì hy sinh trong một trận bom của Mỹ.

Biết chuyện con dâu ngoại tình và có bầu với người đàn ông không phải con trai mình, dù đau buồn nhưng bà Hoà vẫn thông cảm và rộng lòng tha thứ cho con dâu... Bà khuyên Thuận cắt đứt tình cảm với Lực, đồng thời không nói cho anh biết chuyện này, rồi sau đó “loan” tin khắp hàng xóm láng giềng là mẹ con bà vừa vào đơn vị thăm con trai. Đứa cháu sinh ra dù không phải huyết thống gia đình nhưng bà vẫn hết lòng yêu thương và chăm sóc.

Nhắc đến bộ phim Mẹ chồng tôi, Nghệ sĩ Nhân dân Khải Hưng nói rằng, ông nhớ rất rõ hình ảnh của hai người nghệ sĩ đã khuất núi đó là Nghệ sĩ Ưu tú Thu An và Nghệ sĩ Ưu tú Văn Hiệp.

“Vai diễn người mẹ chồng trong bộ phim dường như sinh ra là để dành cho bà Thu An. Gương mặt phúc hậu, lối diễn tự nhiên như không diễn đã khiến hình ảnh bà gắn liền với tên tuổi của Mẹ chồng tôi.

Đó cũng là lần đầu tiên ông Văn Hiệp vào vai một Trưởng thôn, tay luôn cầm theo cái điếu cày. Diễn xuất rất tự nhiên và có hồn của ông đã khiến tất cả những tiểu phẩm hài sau này tôi viết đều gọi ông bằng cái tên “Trưởng thôn Văn Hiệp”. Cho đến khi trút hơi thở cuối cùng, ông vẫn là bác Trưởng thôn đáng mến trong lòng khán giả.

Mẹ chồng tôi cũng là bộ phim được thực hiện hết sức gian khổ. Tôi còn nhớ những phương tiện cũ rích, lạc hậu đều được trưng dụng.

Đến nỗi cái bàn trượt để di chuyển máy quay cũng phải dùng bằng cái cân khiêng lợn, do tôi cùng ba người nữa trực tiếp khiêng ông quay phim di chuyển theo từng góc quay.

Rồi một cảnh rất trữ tình giữa Chiều Xuân và Trần Lực diễn ra trong một đêm mưa, mà máy phun nước không có, giữa đồng không mông quạnh. Ông họa sỹ phải đi mượn 4 cái bình ô zoa của nông dân, hai ông trèo lên tưới đến khi cảnh quay hoàn thành.

Mặc dù quay ngay quá Đông Anh (Hà Nội) một chút, nhưng phương tiện đi về không có, nên những ngày cuối cùng, khi tiền bắt đầu cạn cả ê kíp phải ăn khoai, ăn sắn thay cơm. Đến giờ tôi vẫn không quên được những kỷ niệm đó.

Các diễn viên khi ấy, không ai quản ngại khó khăn gian khổ, mặc dù thù lao ít ỏi chẳng đáng là bao. Đến cao giá như Trần Lực mà gọi điện mời đi đóng phim cũng sẵn sàng đi ngay”, đạo diễn chia sẻ.

Theo tìm hiểu, vì không có phương tiện để di chuyển nên trong những ngày ghi hình cuối cùng, do tiền được chuẩn bị theo đoàn phim bắt đầu cạn kiệt, mọi người trong đoàn phim Mẹ chồng tôi cũng đã buộc phải ăn khoai và sắn thay cơm.

Sau khi phát sóng, Mẹ chồng tôi đã gây tiếng vang lớn và có được sự đón nhận tích cực từ công chúng cũng như trở thành tác phẩm kinh điển của phim truyền hình Việt Nam. Thậm chí sau nhiều năm phát sóng, bộ phim vẫn có nhiều người tìm xem và nhớ đến.

×