Đơn vị sự nghiệp công lập được quy định như thế nào?

Theo quy định tại khoản 1 Điều 9 Luật Viên chức năm 2010, đơn vị sự nghiệp công lập là tổ chức được thành lập bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền, tổ chức chính trị hoặc tổ chức chính trị – xã hội theo quy định của pháp luật; có tư cách pháp nhân, cung cấp dịch vụ sự nghiệp công và phục vụ quản lý nhà nước.

Cũng tại Điều 9, theo Văn bản hợp nhất Luật Viên chức số 25/VBHN-VPQH ngày 16/12/2019, đơn vị sự nghiệp công lập được phân loại thành hai nhóm:

Đơn vị sự nghiệp công lập được giao quyền tự chủ hoàn toàn về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, nhân sự và tài chính.

Đơn vị sự nghiệp công lập chưa được giao quyền tự chủ hoàn toàn trong các nội dung trên.

Chính phủ quy định chi tiết tiêu chí phân loại đơn vị sự nghiệp công lập đối với từng lĩnh vực sự nghiệp; quy định việc chuyển đổi đơn vị sự nghiệp sang mô hình doanh nghiệp, trừ các đơn vị sự nghiệp trong lĩnh vực y tế và giáo dục; đồng thời ban hành chế độ quản lý đối với các đơn vị này theo nguyên tắc tinh gọn, hiệu quả.

Căn cứ vào điều kiện cụ thể và yêu cầu quản lý đối với từng loại hình đơn vị sự nghiệp công lập trong từng lĩnh vực, Chính phủ cũng quy định việc thành lập, cơ cấu, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng quản lý trong đơn vị sự nghiệp công lập, cũng như mối quan hệ giữa Hội đồng quản lý với người đứng đầu đơn vị.

Trung bình một huyện có bao nhiêu đơn vị sự nghiệp công lập?​

Số lượng và loại hình đơn vị sự nghiệp công lập ở mỗi huyện không cố định, mà phụ thuộc vào quy mô dân số, điều kiện kinh tế - xã hội và cơ cấu tổ chức hành chính của từng địa phương. Tuy nhiên, về cơ bản, mỗi huyện thường có một số đơn vị sự nghiệp công lập phổ biến như sau:

Trung tâm Văn hóa, Thông tin và Thể thao huyện: Tổ chức các hoạt động văn hóa, thể thao, thông tin tuyên truyền; đồng thời bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của địa phương.

Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện: Cung cấp dịch vụ hỗ trợ nông dân và sản xuất nông nghiệp, như tư vấn kỹ thuật, quản lý và hỗ trợ các chương trình phát triển nông nghiệp.

Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện: Quản lý và giám sát các dự án đầu tư xây dựng trên địa bàn, bảo đảm đúng tiến độ, chất lượng và ngân sách.

Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp – Giáo dục thường xuyên huyện: Triển khai các chương trình đào tạo nghề, giáo dục thường xuyên nhằm nâng cao trình độ, kỹ năng cho người dân.

Trạm cấp nước sinh hoạt huyện: Quản lý, vận hành hệ thống cung cấp nước sạch, bảo đảm an toàn nguồn nước cho cộng đồng.

Ban Quản lý khai thác công trình thủy lợi: Bảo trì, quản lý và khai thác hiệu quả các công trình thủy lợi phục vụ sản xuất nông nghiệp và dân sinh.

Nhà khách huyện: Cung cấp dịch vụ lưu trú cho các đoàn công tác, khách mời hoặc người dân có nhu cầu khi đến huyện làm việc, công tác.

Trung tâm Bồi dưỡng chính trị huyện: Tổ chức các lớp bồi dưỡng lý luận chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ, đảng viên và các đối tượng liên quan.

Thư viện huyện: Lưu trữ, cung cấp sách, báo, tài liệu tham khảo, văn bản pháp luật, tài liệu điện tử,... phục vụ nhu cầu đọc, học tập, nghiên cứu của người dân.

Ngoài ra, tùy điều kiện từng địa phương, còn có các đơn vị sự nghiệp công lập khác như:

Trung tâm Y tế huyện (gồm cả điều trị và y tế dự phòng); Bệnh viện đa khoa tuyến huyện (nếu có); Hệ thống trạm y tế cấp xã (dù đặt tại xã, nhưng trực thuộc Trung tâm Y tế huyện); Hệ thống trường học công lập từ bậc mầm non đến trung học phổ thông; Ban Quản lý rừng phòng hộ (nếu địa phương có diện tích rừng lớn).

Trung bình mỗi huyện có từ 20–60 đơn vị sự nghiệp công lập, trong đó số lượng lớn nhất thường là các trường học và trạm y tế.

Các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc UBND cấp huyện sẽ được sắp xếp ra sao?

Theo Mục 2.7 Công văn số 03/CV-BCĐ về định hướng một số nhiệm vụ trong sắp xếp đơn vị hành chính và tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, việc sắp xếp tổ chức bộ máy và đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức được xác định là nhiệm vụ trọng tâm. Cụ thể:

Sau khi chính quyền địa phương hai cấp chính thức đi vào hoạt động, Chính phủ sẽ giao Bộ Nội vụ phối hợp với các bộ, ngành liên quan xây dựng, trình Chính phủ ban hành hoặc sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến tổ chức và hoạt động của đơn vị sự nghiệp công lập, nhằm bảo đảm hoạt động hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng nhu cầu phục vụ người dân. Định hướng sắp xếp như sau:

Lĩnh vực giáo dục: Giữ nguyên các trường mầm non, tiểu học, trung học cơ sở công lập và chuyển giao cho chính quyền cấp xã quản lý. Các trung tâm giáo dục nghề nghiệp, giáo dục thường xuyên hiện thuộc UBND cấp huyện sẽ được chuyển về Sở Giáo dục và Đào tạo quản lý và tổ chức lại để cung ứng dịch vụ theo khu vực liên xã, phường.

Lĩnh vực y tế: Tiếp tục duy trì các trạm y tế xã, phường hiện có để bảo đảm nhu cầu chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân. Tùy vào quy mô dân số và diện tích của đơn vị hành chính mới, UBND cấp tỉnh có thể tổ chức lại thành một đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc UBND cấp xã để thực hiện nhiệm vụ phòng bệnh, chăm sóc sức khỏe ban đầu. Các trung tâm y tế, bệnh viện đa khoa cấp huyện sẽ được chuyển về Sở Y tế quản lý, tổ chức lại để cung ứng dịch vụ y tế theo khu vực liên xã, phường.

Lĩnh vực dịch vụ công khác: Tổ chức một đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc UBND cấp xã để cung ứng dịch vụ công cơ bản, thiết yếu như: văn hóa, thể thao, du lịch, thông tin – truyền thông, nông nghiệp, môi trường,... Tổ chức một đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ chi thường xuyên (như Ban Quản lý dự án) thuộc UBND cấp xã để cung ứng dịch vụ thuộc các lĩnh vực xây dựng, phát triển quỹ đất, giải phóng mặt bằng,... Trường hợp cần thiết, UBND cấp tỉnh có thể thành lập đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Ban Quản lý dự án cấp tỉnh để thực hiện các nhiệm vụ này theo quy mô liên xã, phường.

Rà soát, sắp xếp theo hướng tinh gọn: UBND cấp tỉnh sẽ có trách nhiệm cơ cấu lại hoặc giải thể các đơn vị sự nghiệp công lập hoạt động kém hiệu quả; đồng thời nâng cao chất lượng cung ứng dịch vụ công cơ bản, thiết yếu, gắn với mục tiêu giảm số lượng viên chức hưởng lương từ ngân sách nhà nước, theo yêu cầu tại Nghị quyết số 19-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Hội nghị Trung ương 6 khóa XII.

×