Ong bắp cày (ong chần, ong dần) được các nhà khoa học mệnh danh là loài ong “tử thần”, bởi nọc của loài này cực độc, có thể gây chết người. Loài ong này cũng rất hung dữ, khi tổ bị xâm hại, chúng sẽ bay ra và tấn công cho đến cùng. Tuy nhiên người dân tộc Thái ở bản Sang, xã Mường Bú lại rất thích săn loài ong này lấy nhộng, bởi nhộng của nó giàu dinh dưỡng và có giá trị kinh tế cao.

Ong tử thần thường làm tổ dưới đất và các hang đá.

Không biết nghề săn ong rừng lấy nhộng có từ bao giờ, nhưng nhiều năm nay người dân tộc Thái ở xã Mường Bú, huyện Mường La lại đổ xô vào rừng săn tìm các loại ong để đốt lấy nhộng. Nhộng ong rừng thường xuất hiện từ tháng 6 đến cuối tháng 9, khi đàn ong sinh sôi nảy nở nhiều cũng chính là lúc người dân nơi đây vào rừng săn nhộng kiếm thêm thu nhập.

Sau 2 giờ trèo đèo, lội suối men theo con đường mòn giữa rừng núi rậm rạp, hiểm trở cùng anh Cà Văn Nhật, một tay săn ong cừ khôi ở vùng đất vùng cao này. Địa điểm chúng tôi dừng chân là một bãi đất trống giữa rừng già thuộc bản Sang, xã Mường Bú. Vừa dừng chân, anh Nhật đưa các dụng cụ cuốc, xẻng, đuốc, miếng cao su, ống hun khói đã được chuẩn bị từ trước ra và bắt đầu công cuộc đốt ong bắp cày lấy nhộng.

Anh Cà Văn Nhật vui mừng khi săn được tổ ong to và nhiều nhộng.

Nhông ong bắp cày giàu chất dinh dưỡng và có giá trị kinh tế rất cao, nên được rất nhiều khách hàng ưa chuộng.

Chia sẻ với Dân Việt, anh Nhật cho biết: “Loài ong bắp cày thường đóng tổ dưới đất hoặc  các hang đá, có độ sâu từ 50 - 70cm. Để lấy được nhộng của chúng tôi phải đi vào ban đêm, bởi ban ngày không có đồ bảo hộ nên dễ bị ong đốt gây nguy hiểm đến tính mạng. Để tìm được tổ của chúng, tôi và các anh em trong đội săn đã phải thường xuyên vào rừng để săn tìm, nếu phát hiện được tổ ong chúng tôi đánh dấu lại, chờ đến thời điểm phù hợp rồi mới mang đồ nghề lên rừng săn bắt.

Sau khi săn được nhộng ong rừng về, đồng bào dân tộc Thái thường dùng nhíp gắp nhộng ra bát con để cho vào tủ lạnh cất giữ, chờ đến thời điểm thích hợp thì đem ra huyện hoặc TP.Sơn La bán.

Theo kinh nghiệm của anh Nhật, để phát hiện ra tổ ong lớn hay nhỏ chúng ta chỉ cần nhìn đất ở phía ngoài trồi lên nhiều hay ít là có thể đoán được tổ ong to đến cớ nào. Trước khi bắt tay vào lấy nhộng ong thì người thợ săn phải bịt chặt lối ra vào và các lỗ thông hơi, sau đó mới tiến hành hun lửa bằng miếng cao su, quạt khói vào tổ. Khi hun khói vào, đàn ong sẽ nằm la liệt dưới đất. Chừng 6 phút, khi ong bị ngạt khói, thợ săn sẽ dùng cuốc đào xuống khoảng 30cm, rồi đưa nhộng ong ra ngoài. Tất cả công việc đó phải tiến hành thật nhanh và đảm bảo lửa không bị tắt, nếu tắt sẽ rất nguy hiểm cho người thợ săn. Vì khi hun khói vào tổ, đàn ong sẽ bị chết tạm thời, sau khoảng 10 - 15 phút sẽ trở lại bình thường.

1 kg nhộng ong rừng được bán với giá từ 400.000 đồng – 500.000/kg.

Anh Nhật chia sẻ: Sau khi săn được nhộng ong, chúng tôi thường gắp nhộng ong ra khỏi tổ đựng vào các túi nilong, mang về cất trong tủ  mát hoặc tủ lạnh chờ đến tích cóp được 7 – 8kg thì đem ra huyện Mường La, TP.Sơn La bán với giá 400.000 đồng – 500.000/kg. Nghề săn nhộng ong này là nghề mùa vụ, mỗi mùa đi săn chúng tôi cũng kiếm được gần 4 triệu đồng để trang trải cuộc sống”.

Khó khăn và nguy hiểm là vậy, nhưng đối với những người thợ săn dân tộc Thái ở bản Sang, xã Mường Bú coi đây là công việc “hái ra tiền” giúp họ kiếm thêm thu nhập để trang trải cuộc sống. Bởi vậy, cứ đến mùa săn nhộng ong rừng người dân nơi đây lại đổ xô lên rừng, lội suối săn ong rừng.

×