Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an (C03) vừa ra quyết định khởi tố bị can, lệnh khám xét với 5 người là cựu lãnh đạo và cán bộ Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế về tội nhận hối lộ trong cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm, cấp GMP cho nhà máy sản xuất thực phẩm chức năng. Trong 5 người này có ông Nguyễn Thanh Phong, PGS.TS chuyên ngành công nghệ thực phẩm, nguyên cục trưởng Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế.

Bên lề Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khoá XV, phóng viên đã có những trao đổi với các đại biểu Quốc hội về vụ việc này cũng như một số vụ việc liên quan tới an toàn thực phẩm, sức khoẻ người tiêu dùng trong thời gian qua.

"Phải làm rõ trách nhiệm, không đổ lỗi cho nhau"

Nêu việc cơ quan cảnh sát điều tra khởi tố một loạt cán bộ của Cục An toàn thực phẩm, nhìn nhận ở góc độ quản lý, đại biểu Trịnh Xuân An (Ủy viên thường trực Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại của Quốc hội) cho rằng đây là vấn đề "hết sức nghiêm trọng".

Theo ông An, chúng ta có đội ngũ quản lý thị trường hùng hậu nhưng khi các vụ việc đã xảy ra hay báo chí, mạng xã hội lên tiếng mới vào cuộc kiểm tra, xác minh. "Cần nhìn thẳng công tác quản lý còn yếu kém", ông An nhận định.

Đặc biệt, vị đại biểu Quốc hội nhấn mạnh, một vấn đề cần nhìn nhận thẳng thắn nữa là sự suy thoái, biến chất đạo đức của một bộ phận cán bộ làm công tác quản lý. Dù đã có đủ công cụ pháp luật nhưng những người này vẫn có hành vi nhận hối lộ để bỏ qua lỗi, đến mức bị khởi tố, bắt giam.

"Đây là vấn đề cần tập trung đánh giá. Trong kỳ họp này, chúng ta nói nhiều đến phân cấp, phân quyền, giao trách nhiệm nhưng điều các đại biểu Quốc hội quan tâm là khả năng giám sát. Hiện chúng ta đang thiếu cơ chế giám sát nhất là đội ngũ quản lý, nhất là đội ngũ quản lý trực tiếp", ông An nói.

Đại biểu Trịnh Xuân An cho rằng, các vụ sữa, thực phẩm chức năng giả, lòng xe điếu vừa qua chỉ là “bề nổi của tảng băng”, còn rất nhiều vụ việc nữa liên quan tới an toàn thực phẩm, sức khoẻ người tiêu dùng. Cần phải đánh giá thêm, siết lại, xử lý triệt để trách nhiệm của đội ngũ quản lý. Khi "một mâm cơm có nhiều bộ, ngành cùng làm" thì phải rõ ràng trách nhiệm của từng đơn vị chứ không phải đổ lỗi cho nhau hay mãi rút kinh nghiệm.

“Xảy ra vấn đề, sai phạm ở lĩnh vực nào thì lĩnh vực đó phải chịu trách nhiệm. Không có chuyện bao che, bao biện rằng chúng tôi không có đủ điều kiện, thời gian, con người hay nguồn lực. Xảy ra vấn đề mất an toàn thực phẩm thì đánh giá vấn đề nằm ở khâu nào? Ở khâu quản lý, cấp phép hay khâu sản xuất? Ở lĩnh vực Nông nghiệp, Y tế hay lĩnh vực nào? Trước pháp luật thì phải rất rõ ràng”, đại biểu Trịnh Xuân An nêu quan điểm.

Sự cảnh tỉnh trong công tác quản lý nhà nước

Chia sẻ với báo chí, đại biểu Nguyễn Thị Sửu (Phó Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội TP.Huế) cho rằng, những hạn chế trong khâu hậu kiểm đã phản ánh rằng chúng ta chưa thực hiện tốt quy trình này, dẫn đến nhiều hệ quả nghiêm trọng, trong đó có cả việc một số cán bộ, công chức, viên chức bị truy tố trước pháp luật.

"Đây là điều rất đáng tiếc, nhưng cũng là một sự cảnh tỉnh trong công tác quản lý nhà nước nói chung và quản lý chuyên ngành nói riêng", bà Sửu nói.

Theo đại biểu Nguyễn Thị Sửu, khi người dân sử dụng những thực phẩm chứa chất độc hại, hậu quả có thể lan rộng ra toàn xã hội, gây tổn hại nghiêm trọng đến an ninh lương thực và chất lượng cuộc sống. Vì vậy, việc xử lý bằng pháp lý là cần thiết, tùy theo mức độ vi phạm. Đồng thời, quy định rõ ràng trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân liên quan đến công tác kiểm soát và quản lý an toàn thực phẩm.

Nữ đại biểu cho rằng, cần thiết lập cơ chế kiểm tra, giám sát lẫn nhau giữa các khâu và tăng cường kiểm tra liên ngành. Không chỉ các cơ quan nhà nước mà cả các tổ chức, cá nhân trực tiếp đưa sản phẩm ra thị trường cũng cần chịu sự kiểm soát chặt chẽ.

Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương) cho rằng, chính lợi nhuận khổng lồ từ việc sản xuất hàng giả, đặc biệt các sản phẩm về sữa, thực phẩm chức năng, thuốc chữa bệnh đã khiến con người bất chấp tất cả.

Theo bà Nga, thời gian qua, đạo đức doanh nghiệp và đạo đức kinh doanh chưa được quan tâm đúng mức khiến cho những đơn vị, tổ chức, cá nhân dù biết chế tài, hiểu được việc sử dụng hàng giả, hàng kém chất lượng sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng và sức khỏe người tiêu dùng, nhưng vẫn vi phạm.

Nguyên nhân khác, theo đại biểu, xuất phát từ nhận thức người tiêu dùng chưa phân biệt được sản phẩm chính thống, chất lượng cao với sản phẩm kém chất lượng, đặc biệt là đối tượng yếu thế như người già, người dân ở vùng sâu, vùng xa. Chính điều này đã khiến các doanh nghiệp lách luật, công bố sai các hàm lượng dẫn đến hàng kém chất lượng tràn lan thị trường.

Để khắc phục tình trạng trên, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga cho rằng, cần tăng cường khâu hậu kiểm, đặc biệt đối với các sản phẩm mới, được quảng cáo rầm rộ trên thị trường, mạng xã hội. Muốn vậy, trước hết cần kiện toàn nhân sự và có kinh phí ngân sách cho đội ngũ thực hiện công tác này.

Song song với đó, cần rà soát chế tài bổ sung, sửa đổi theo hướng tăng mạnh sao cho đủ răn đe để các doanh nghiệp không dám vi phạm. Đồng thời, nâng cao đạo đức kinh doanh và đạo đức doanh nghiệp, đưa nội dung này trở thành môn học bắt buộc tại các trường đại học chuyên ngành.

×