Nói đến phụ nữ xưa, nhiều người sẽ nghĩ đến những chinh phụ lẻ loi chốn khuê phòng, ở nhà giúp chồng dạy con, mong ngóng người chinh phu lập công danh vẻ vang trở về. Tuy nhiên, khi chồng công thành danh toại, cũng có người lấy thêm thê thiếp, thì người vợ cũng đành bất lực nhẫn chịu…

Đó là cảnh thường thấy trong phim ảnh cổ trang, nó không phải ánh đầy đủ cuộc sống thời xưa. Những sự thực lịch sử xưa, rất nhiều điều chưa biết, nhờ những phát hiện khảo cổ học nên đang dần hé lộ, rất nhiều điều bị bóp méo đang được cải chính. Địa vị phụ nữ trong hôn nhân cũng là một trong số sự tình này.

Về luật pháp hôn nhân gia đình, bảo vệ phụ nữ xưa, có nhiều quy định rõ ràng. Triều Tần có một quy định luật pháp về hôn nhân gia đình, trao đặc quyền cho phụ nữ, rất tiến bộ và cởi mở, đến mức đến thời nhà Hán thì bị bãi bỏ, và trên thế giới, chưa có triều đại nào, quốc gia nào dám khôi phục, áp dụng.

Bối cảnh chế độ pháp luật triều Tần

Địa vị phụ nữ thời cổ đại phụ thuộc vào 2 yếu tố: Tư tưởng, quan niệm của xã hội, và thái độ của người cai trị.

Người đời sau thường coi Tần Thủy Hoàng là một bạo chúa tàn ác, như đốt sách chôn Nho, huy động nhân lực lớn xây Vạn Lý Trường Thành, lăng mộ… Trong đó, có rất nhiều điều bị bóp méo, và các đời sau cứ thế tuyên truyền sai sự thật, các bạn có thể tham khảo bài viết sau:

Triều Tần đã đặt ra luật pháp về chế độ hôn nhân rất sớm, và được các triều đại sau kế thừa. Ở một số phương diện, luật hôn nhân triều Tần đã đảm bảo quyền lợi của phụ nữ ở mức độ khá cao.

Theo pháp luật triều Tần, quyền lợi và nghĩa vụ của vợ và chồng đều được quy định rõ ràng. Ví như: chung thủy với nhau, nếu phạm tội thì đều bị xét xử chịu tội. Hơn nữa, còn quy định không được đánh phụ nữ. Có thể nói luật pháp hôn nhân triều Tần là luật pháp chống bạo lực gia đình điển hình.

Luật pháp đặc biệt bảo vệ phụ nữ

Theo quy định luật hôn nhân triều Tần, đàn ông không được tùy ý bỏ vợ, mà phải qua quan phủ xem xét, phán xử.

Pháp luật triều Tần cũng quy định, nếu một bên trong quan hệ hôn nhân bị tử vong, thì quan hệ hôn nhân này tự động được giải trừ, bên còn lại có quyền tái hôn.

Luật triều Tần cho phép các cặp vợ chồng trẻ tách hộ ra khỏi đại gia đình, tự do tự lập về kinh tế, nên cũng nâng cao mức độ tự do của phụ nữ. Luật triều Tần còn quy định: "Chồng phạm tội, vợ tố cáo trước với quan phủ, thì không bị tịch thu tài sản" và còn điều luật "Chồng phạm tội, người vợ được giữ một phần tài sản, trước khi bị quan phủ tịch thu sung công" – (Tần giản – Pháp luật vấn đáp). Đây là những điều luật bảo vệ quyền lợi của phụ nữ mạnh mẽ.

Hôn nhân triều Tần phải làm đăng ký theo pháp luật, kết hôn phải đến quan phủ đăng ký. Muốn giải trừ quan hệ hôn nhân, cũng phải đến quan phủ xem xét theo trình tự. Nếu người chồng muốn bỏ vợ, phải làm đơn đưa lên quan phủ thụ lý. Nếu quan phủ xét thấy lý do không đúng pháp luật, không chính đáng, thì quan phủ không những không cho phép người chồng bỏ vợ, mà còn phạt người chồng một khoản tiền phạt lớn.

Pháp luật triều Tần còn quy định: "Bỏ vợ không có giấy quan phủ, bị phạt tiền 2 bộ áo giáp" – (Tần giản – Pháp luật vấn đáp).

Tuy nhiên điều luật hôn nhân khiến đàn ông nước Tần kinh sợ nhất là: "Chồng làm heo giống, giết chết vô tội" – (Sử Ký – Tần Thủy Hoàng bản kỷ).

Làm heo giống tức là lợn giống, đem đến chuồng lợn nhà người ta phối giống. Ý nghĩa điều luật này là, nếu chồng có quan hệ bất chính với phụ nữ khác, thì người vợ có thể giết chết người chồng đó mà không bị chịu tội.

Điều luật nay tương đương với việc Tần Thủy Hoàng đã cấp "Kim bài miễn tử" cho phụ nữ. Luật pháp quy định hôn nhân thì hai bên phải chung thủy với nhau, nếu người vợ phát hiện ra hành vi quan hệ bất chính của người chồng, có quan hệ ngoài hôn nhân với phụ nữ khác, có bằng chứng rõ ràng, thì có thế giết chết chồng cũng không truy cứu trách nhiệm hình sự. Tất nhiên nếu bịa đặt mượn cớ sát hại chồng thì sẽ bị trị tội rất nặng. Điều luật "kim bài miễn tử" cho phụ nữ này đến thời Hán thì bị bãi bỏ.

Điều luật này có thể nói là đã bảo vệ quyền chủ động của phụ nữ, bảo vệ phụ nữ và hôn nhân gia đình rất mạnh mẽ, có thể nói là một điều luật táo bạo, vượt thời đại của Tần Thủy Hoàng, vượt xa cả những nước có pháp luật bảo vệ phụ nữ và trẻ em ngày nay.

Ví như Hàn Quốc, Ba Lan, New Zealand, Australia, Nga, Argentina, Estonia, Israel, Moldova… thông qua luật cho phép áp dụng biện pháp thiến hóa học bắt buộc đối với tội phạm ấu dâm. Hay như nhiều bang ở Mỹ như California, Florida, Georgia, Iowa, Louisiana, Montana, Oregon, Texas và Wisconsin, áp dụng biện pháp tiêm hóa chất cho yêu râu xanh.

Luật hôn nhân triều Tần cho phép 2 người ly hôn, tái giá nếu cả hai thực sự không thể ở được với nhau, đồng thuận ly hôn.

Bối cảnh xã hội đương thời

Mọi người thường có quan niệm sai lầm là phụ nữ xưa không được học hành, không có quyền lực chính trị. Thực tế có nhiều chính trị gia là nữ, mà đỉnh cao là Lã Hậu thời Hán, Võ Tắc Thiên thời Đường, Lưu Nga thời Bắc Tống… họ đều có thành tựu chính trị khi cầm quyền, và trong thời gian đó, địa vị phụ nữ được nâng lên rất cao. Đó là chưa kể đến những hoàng hậu, thái hậu, tuy không trực tiếp nắm quyền, nhưng lại có ảnh hưởng lớn đến quyết sách của các hoàng đế.

Thời nhà Tần có một nữ chính khách nổi tiếng là Mị Nguyệt, đã làm thay đổi vận mệnh của nước Tần. Với thân phận Thái hậu, bà đã trực tiếp nhiếp chính 36 năm cùng con trai là Tần Chiêu Tương vương.

Nước Tần có dân phong cởi mở, thuần phác. Nước Tần vốn từ một nước người Nhung Địch hẻo lánh khá lạc hậu, tại sao trong thời gian ngắn lại có nhiều nhân tài như vậy. Bởi vì tư tưởng người Tần rộng mở, sẵn sàng đón nhận nhân tài từ các nước khác đến, bất kể xuất thân thế nào.

Ngoài ra, người Tần bản địa cũng có nhiều nhân tài. Việc này rất có thể liên quan đến Lão Tử. Lão Tử sau khi ra khỏi Hàm Cốc quan, giáo hóa vùng Tây Địch, cuối cùng bạch nhật phi thăng ở núi Nhạc Lộc, Lâm Thao, Cam Túc, thuộc đất Tần khi đó.

Hiện ở núi Nhạc Lộc còn các di tích về Lão Tử như: Dục Tú Đình là nơi Lão Tử giảng Đạo cho các đệ tử; Phượng Đài là nơi Lão Tử cùng các đệ tử tu thân dưỡng tính, và nơi Lão Tử bạch nhật phi thăng.

Thế nên địa vị phụ nữ nước Tần không hề thấp, nhất là về chính trị. Tần Thủy Hoàng sở dĩ lên ngôi là nhờ lời nói của một người phụ nữ. Cha của Tần Thủy Hoàng là con tin, nếu không có Hoa Dương phu nhân nói giúp, thì chuyện về nước cũng khó thực hiện được, nói gì là vương vị.

Ngoài ra, nước Tần còn có những phụ nữ ảnh hưởng lớn đến chính sách như Tuyên Thái hậu, tức nhân vật nữ chính trong "Mị Nguyệt truyện", làm chủ chính trường nước Tần suốt 36 năm, dốc sức thúc đẩy sự phát triển của nước Tần. Có thể thấy, địa vị phụ nữ nước Tần không hề thấp. Rất nhiều những nhân tố như thế được phản ánh trong chế độ luật pháp nước Tần, đã bảo vệ quyền lợi phụ nữ ở mức độ cao.

×