Đăng nhập/ Đăng ký
| 
Bình luận
0
Tôi đã sống với Đà Lạt vào những năm 60 của thế kỷ XX. Ngày ấy, tôi đâu biết cái xứ sương mờ này đã được Alexandre Yersin khám phá trong một cuộc thám hiểm đầy sinh tử giữa đại ngàn cao nguyên Langbiang hoang sơ và đặt viên gạch xây nền móng cho thành phố tương lai, để rồi ngày nay, nó là Đà Lạt - thủ phủ của tỉnh Lâm Đồng.
Tạp chí Xưa&Nay của Hội Khoa học lịch sử Việt Nam, số tháng 12-2023 kỷ niệm 130 năm Đà Lạt, đã sưu tầm và công bố một số bức ảnh tư liệu Đà Lạt xưa khá thú vị.
Bức “Cuộc thi sắc đẹp người Lạch ở Đà Lạt năm 1925” là hình ảnh những sơn nữ Lạch mặc váy, để ngực trần phô nhiều vòng trang sức. Bức “Nhóm chợ”cũng toàn thiếu nữ, thanh nữ Lạch “bản địa” phục trang y như vậy. Bức “Ngôi nhà nhỏ của Trưởng bản Đăng Kia” là nhà sàn mái lá, lên gác bằng cái thang tre.
Ông Trưởng bản mặc độc cái khố đứng trước nhà, kế bên là 2 bà vợ của ông, một bà mặc áo, một bà mặc độc cái váy, để mình trần.
Ảnh “Chợ Đà Lạt- chợ Cây ở khu Hòa Bình” với vài căn nhà bạt, nhà tôn, hàng hóa bày cả ra ngoài trời; người mua kẻ bán đều đội nón lá đứng, ngồi túm tụm. Bức “Trường Petit Lycée năm 1826” khá sơ sài. Trong khi bức “Dinh Thống sứ Nam kỳ năm 1940” chụp toàn cảnh dinh thự đồ sộ, lộng lẫy và bề thế.
Theo Xưa&Nay, năm 1901, Đà Lạt chỉ có một nhúm nhà văn phòng công chánh, phần lớn được xây, gồm: Nhà Khâm sứ Trung kỳ và nhà của Thị trưởng, nhà của đội quân hiến binh và thuế vụ, nhà của sở bưu điện và nhiệm sở của Sở Công chánh; một vài lán trại dành cho quân lính và một khối nhà lớn bằng gỗ được gọi là Sala (tên Khmer, có thể dịch là ngôi nhà chung) sử dụng làm nhiệm sở khách sạn, sau đó bị phá để đào hồ. Toàn cảnh Đà Lạt khi ấy còn ở thế “cô lập” vì chưa có đường giao thông.
Hoa anh đào trú ngụ khắp cao nguyên, thả từng cành hồng hồng làm duyên cho hồ Xuân Hương - trái tim thành phố Đà Lạt (tỉnh Lâm Đồng).
Sử liệu cho thấy, người Pháp từng có ý định xây dựng Đà Lạt thành nơi nghỉ dưỡng và doanh trại cho từ 3.000-4.000 binh lính của họ.
Chính vì thế, ngay từ khởi thủy, trạm nghỉ dưỡng Đà Lạt đã được cho rằng phải đảm nhiệm cùng một lúc hai thiên hướng tổ chức kép không gian, đó là: Về mặt quân sự: Khâm sứ Trung kỳ Cognacq, tướng Pennequin và tướng Voyon vào năm 1904, đã cho rằng phần lớn quân đội ở Nam kỳ cần được nghỉ dưỡng ở Đà Lạt.
Về mặt dân sự và hành chánh, vào năm 1904, Toàn quyền Paul Beau dự kiến Đà Lạt cũng sẽ trở thành địa điểm nghỉ dưỡng trên cao cho những công chức dân sự của toàn Đông Dương và là thủ đô mùa hè cho phủ Toàn quyền Đông Dương… Khách sạn Palace bên hồ Xuân Hương là một dãy lầu ba tầng như một “điểm nhấn thế lực”của người Pháp về mặt kiến trúc dinh thự.
Tóm lại, từ buổi đầu, các quan chức và chuyên gia Pháp đã vạch ra nhiều phương án quy hoạch, xây dựng TP Đà Lạt mà phần ưu trội nhất vẫn là dành cho người Pháp khi họ thống trị xứ này. Trên bản đồ sáng lập TP Đà Lạt, luôn đặt quyền lợi của Pháp lên trên dân thuộc địa.
Năm 1910, Đà Lạt phải “sống” trong lay lắt, ngân quỹ thành phố trống rỗng. Những công trường hạ tầng lớn về giao thông được xác nhận là hao tiền tốn của của Chính phủ trung ương (Pháp) đã nhiều lần bị ngưng trệ giữa chừng, trong khi thành phố chỉ mới có khoảng mươi, mười hai căn nhà gỗ và một vài tòa nhà gạch tạo nên trung tâm hành chính. Năm 1913, tình hình mới dễ chịu một chút khi Đà Lạt được sáp nhập vào khu Di Linh.
Toàn quyền Đông Dương Albert Sarraut bày tỏ mong muốn biến Đà Lạt thành một địa điểm nghỉ mát trên cao số một của toàn Đông Dương. Ý tưởng ấy nảy sinh sự ra đời của tuyến đường Phan Thiết-Di Linh-Đà Lạt (hoàn thành năm 1914).
Từ Sài Gòn đi Đà Lạt mất 1 ngày rưỡi trên con đường dài 354km (197km đi tàu hỏa đến ga Ma Lâm (Phan Thiết), 157km đi bằng đường bộ. Còn đi bằng lộ trình qua Phan Rang thì xa hơn: 414km gồm đi tàu hỏa và đường bộ.
Đầu năm 1916, triều đình Huế ra Nghị định thành lập thị tứ Đà Lạt và tỉnh LangBiang (nay là TP. Đà Đạt, tỉnh Lâm Đồng), nhưng hồi đó toàn bộ đều đặt dưới quyền cai trị của Toàn quyền Đông Dương.
130 năm đã trôi qua. Đà Lạt vẫn thấp thoáng hồn cốt cao nguyên LangBiang lộng lẫy sắc màu tươi trẻ ẩn trong lớp sương mờ, từng làm say đắm hồn thơ Hàn Mặc Tử: Đây phút thiêng liêng đã khởi đầu/Trời mơ trong cảnh thực huyền mơ/Trăng sao đắm đuối trong sương nhạt/ Như đón từ xa một ý thơ/ Ai hãy làm thinh chớ nói nhiều/ Để nghe dưới đáy nước hồ reo/ Để nghe tơ liễu run trong gió/ Và để nghe trời giải nghĩa yêu/ Hàng thông thấp thoáng đứng trong im/ Cành lá in như đã lặng chìm/ Hư thực làm sao phân biệt được/ Sông Ngân Hà nổi giữa màn đêm/ Cả trời say nhuộm một màu trăng/ Và cả lòng tôi chẳng nói rằng/ Không một tiếng gì nghe động chạm/ Dẫu là tiếng vỡ của sao băng”.
Trong một trang hồi ký, cố thi sĩ Quách Tấn - bạn tri kỷ của Hàn Mặc Tử kể lại chuyến đi chơi thác Cam Ly của ông cùng Hàn: “Khi về ghé hồ Xuân Hương,… bóng nắng lọt kẽ thông dịu mát như bóng trăng. Tiếng thông reo rì rào như tiếng sóng từ biển xa vọng lại…
Từ thác Cam Ly nhìn xuống rừng Ái Ân (Bois d’Amour) như mặt biển lặng gió nồm. Hồ Than Thở (Lac des Soupirs)… mùi hoa mimosa, mùi hoa violet trộn lẫn trong gió ngan ngát mùi nhựa thông… tạo nên cái không gian vô cùng yên tĩnh và cái không gian đầy sương đầy khói đầy trăng đầy sao… Hư thực làm sao phân biệt được!”.
Phải rồi!. Hồ Xuân Hương như hư như thực, có khi mặt hồ đang xanh trong biêng biếc bỗng tan biến vào sương mờ một màu lam khói. Đã bao lần, tôi chạy xe đạp ban sáng mà không phân biệt đâu là mặt đường, đâu là mặt hồ - chỉ tòan khói sương đùn đụn, bảng lảng khắp không gian.
Ngày ấy, tôi ở trọ trên đường Ngô Quyền, rất cao, khiến trường Couvent des Oiseaux như ngất ngưởng trên ngọn đồi. Tôi đi xe đạp đổ dốc xuống Hai Bà Trưng, Phan Đình Phùng,…
Ở dưới sâu, đang ráo hoảnh, chỉ một cơn mưa lớn, các con dốc đã biến thành thác đổ ầm ào xuống, các đường thấp biến thành sông. Vậy mà, đường quanh hồ Xuân Hương lại không ngập. Hồ vẫn như viên ngọc bích nằm trong lòng thành phố.
Mấy chục năm xa Đà Lạt, tâm thức tôi vẫn lăn tăn hình ảnh một Đà Lạt ngàn hoa trên nền xanh bóng thông reo. Thông xanh là một phần hồn Đà Lạt, một phần hồn thơ Hàn Mặc Tử: “Trời mơ trong cảnh thực huyền mơ”…
Tôi chắc Đà Lạt không bao giờ đánh đổi sự hiện đại để làm mất cảnh “Trăng sao đắm đuối trong sương nhạt” và “tơ liễu run trong gió” và “nghe trời giải nghĩa yêu” đâu! Ai đó đã nói “hình như cây cỏ bốn phương trời đã chọn Đà Lạt làm nơi hội tụ.
Ngay cả hoa anh đào từ xứ Phù Tang cũng tìm về trú ngụ khắp cao nguyên Lâm Viên, thả từng cành hồng hồng tím tím làm duyên cho hồ Xuân Hương là trái tim Đà Lạt. Hoa thạch thảo tím ngắt bung cánh phả hương vào không gian mỗi độ Đà Lạt thu về.
Ai có rảo chân qua những vườn hồng mới thấy Đà Lạt chính là vương quốc của loài hoa thơm dễ gây mùi nhớ đắm say lại được nhiều gai nhọn chở che, bảo vệ.
Đà Lạt đã làm hao tốn biết bao giấy bút của văn, thi sĩ và nhạc sĩ”. 130 năm đã trôi qua trên “đời” TP Đà Lạt. Vậy mà, Đà Lạt vẫn tươi trẻ cho du lịch, nghỉ dưỡng,vẫn đủ sức gợi cảm cho mộng mơ và cảm xúc thi ca.
Một loại cây bụi có nguồn gốc từ Mexico đang được người dân ở một số tỉnh phía Bắc trồng lấy lá, do khi ăn có vị ngọt, giòn đậm nên bà con gọi loài rau này là rau mì chính.
Tìm hiểu cách bộ phim Sex Education giúp tôi hiểu con cái hơn. Lắng nghe tâm sự và yêu thương vô điều kiện là điều quan trọng.
Chia sẻ
Thủy Hử là một trong tứ đại tiểu thuyết cổ điển của Trung Quốc nói về 108 anh hùng Lương Sơn Bạc, dù là phim truyền hình làm lại từ truyện truyền hình hay tiểu thuyết, đều được mọi người vô cùng yêu thích.
Chia sẻ
Trong Tây Du Ký, có một yêu tinh, tiên giới không thu mà địa ngục không nhận, nhưng lại có mối quan hệ mật thiết với Tôn Ngộ Không. Đó là ai?
Chia sẻ
Một đám cháy lớn bùng phát dữ dội tại nhà hàng hải sản Biển Xanh ở TP.Dĩ An, Bình Dương, thực khách và nhân viên nháo nhào tháo chạy ra ngoài.
Chia sẻ
Sở GDĐT TP.HCM sẽ lần đầu tiên áp dụng phương thức công bố đồng thời điểm thi và điểm chuẩn tuyển sinh lớp 10 công lập, dự kiến từ ngày 23 đến 26/6.
Chia sẻ
Người sinh vào 3 tháng Âm lịch này vượt khó ở tuổi trẻ, đến trung niên sẽ gặt hái thành công lớn về sự nghiệp và tài chính, cuộc sống ngày càng thịnh vượng, viên mãn.
Chia sẻ
Bước ra từ cuộc thi Tiếng hát Việt toàn cầu 2023 và giành giải Á quân 1, cô gái đến từ Quảng Trị - Đức Thoa ra mắt Album Vol1 với tên gọi “Nốt mưa”.
Chia sẻ
Sau sự cố chập điện, hơn 10.000 con gà thịt tại trang trại của một người dân ở xã Diễn Phú, huyện Diễn Châu, Nghệ An bị chết ngạt. Nhận được thông tin, chính quyền địa phương đã huy động hàng chục người giúp chủ trại sơ chế gà chết, vớt vát chút tài sản.
Chia sẻ
Một đoạn clip ghi lại cảnh một con cá voi lớn há miệng ngoi lên mặt nước để săn mồi, phía trên là đàn chim biển chao liệng, vừa xuất hiện trên mạng xã hội và thu hút hàng ngàn lượt chia sẻ. Được biết, hình ảnh trên được ghi lại ở biển Bình Định.
Chia sẻ
Sau cuộc nhậu buổi tối, xuất phát từ những mâu thuẫn trong gia đình, Vàng Hừ Lòng (30 tuổi, trú tại bản Huổi Han, xã Bum Tở, huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu) đã không kiềm chế được bản thân, ra tay đánh tử vong người bố dượng.
Chia sẻ
Hai phụ nữ đi chung xe máy theo hướng TP.HCM về miền Tây qua Long An, do thắng gấp khi trời mưa, xe ngã, bị container cán tử vong.
Chia sẻ
Năm nay, mùa mưa đến sớm hơn dự kiến. Từ đầu tháng 5 đã xảy ra một số cơn mưa lớn kéo dài, người trồng mì (trồng cây sắn) ruộng mới ở tỉnh Tây Ninh mừng vì giá thu mua củ khoai mì tăng, nay lại rầu vì mưa sớm.
Chia sẻ
“Chuyền bóng chuẩn vào, chắc chắn lên, hãy đảm bảo người được nhận bóng ở tư thế thuận lợi nhất chứ đừng chỉ nghĩ đến việc chuyền đi cho có”, HLV Kim Sang-sik gằn giọng, hét lớn về phía các cầu thủ trong buổi tập của ĐT Việt Nam tại Malaysia.
Chia sẻ
Đình Triệu hoàn toàn bình phục chấn thương, Nguyễn Filip phải dự bị?; HLV Sellami vui mừng khi giúp Jordan dự VCK World Cup 2026; Arsenal đàm phán mua Sesko; cầu thủ Tottenham tức giận khi HLV Postecoglou bị sa thải; M.U quyết qua mặt Arsenal trong vụ Gyokeres.
Chia sẻ
Tỷ phú công nghệ Mỹ Elon Musk đã đề xuất thành lập "Đảng Hoa Kỳ", đánh dấu sự thay đổi mạnh mẽ trong chiến lược chính trị.
Chia sẻ
Trường Đại học Mở Hà Nội vừa thông tin sẽ bổ sung xét tuyển tổ hợp C00 đối với nhóm ngành Luật.
Chia sẻ
Tống Anh Tuấn, tài xế Lexus hành hung nam shipper gây thương tích 8%, được đình chỉ điều tra vụ án do bị hại rút đơn, được trả tự do ngay tại tòa sau gần 4 tháng tạm giam. Việc này căn cứ vào quy định nào của pháp luật?
Chia sẻ
Vận may bất ngờ gõ cửa với 3 con giáp may mắn nhất khi mọi xui xẻo tiêu tan, Thần Tài chiếu cố đặc biệt, khiến họ liên tục nhận tin vui trong cuộc sống.
Chia sẻ
Phương Mỹ Chi là một trong những ca sĩ bước ra từ sân chơi nhí giữ được sức hút hiếm hoi ở thời điểm hiện tại.
Chia sẻ
Theo báo cáo chính thức từ Kiev, các đơn vị Không quân Ukraine đã bắn hạ một máy bay tiêm kích Su-35 của Nga trong một nhiệm vụ gần hướng Kursk vào sáng sớm thứ Bảy, ngày 7/6.
Chia sẻ
Từ chỗ là món quà quê mộc mạc, trái mãng cầu-quả đặc sản Tây Ninh đang từng bước vươn xa – có mặt trong các hệ thống phân phối lớn, tham gia các hội chợ nông sản, và dần khẳng định vị thế trên thị trường trong nước lẫn quốc tế.
Chia sẻ
HLV Peter Cklamovski vừa công bố danh sách 30 tuyển thủ Malaysia tham dự cuộc đọ sức với ĐT Việt Nam tại lượt trận thứ 2 bảng F, vòng loại thứ 3 Asian Cup 2027.
Chia sẻ
Kể từ ngày 9/6, Trung tâm phục vụ hành chính công TP Hà Nội chính thức triển khai tiếp nhận 100% hồ sơ theo hình thức trực tuyến và trực tuyến toàn trình đối với các thủ tục hành chính lĩnh vực hoạt động xây dựng, trong đó có cấp phép xây dựng nhà ở.
Chia sẻ
Việc sáp nhập, sắp xếp lại các đơn vị hành chính cấp xã tại Bình Dương đang bước vào giai đoạn hoàn tất. 36 xã, phường mới Bình Dương đã sẵn sàng đi vào hoạt động từ ngày 1/7 tới.
Chia sẻ
Áng Sáng AZA thừa nhận cô hành xử thiếu suy nghĩ, làm ảnh hưởng đến anh HIEUTHUHAI - một nghệ sĩ mà cô tôn trọng, ngưỡng mộ.
Chia sẻ
Ông Phạm Văn Lắm ở khu vực 3, phường Hưng Thạnh, quận Cái Răng, với mô hình trồng rau an toàn trong nhà lưới mang lại thu nhập ổn định hàng chục triệu đồng mỗi tháng. Năm 2019, cùng với sự hỗ trợ của Hội Nông dân phường, ông Lắm cùng các nông dân lân cận thành lập Tổ hợp tác Rau an toàn Hưng Thạnh với 20 thành viên.
Chia sẻ
Trong hoạt động cuối cùng của phái đoàn công tác Bộ Nông nghiệp và Môi trường làm việc tại Mỹ, doanh nghiệp 2 nước đã ký kết 8 biên bản ghi nhớ mua bán nông sản giá trị 1,1 tỷ USD. Trong đó, có thỏa thuận lớn nhất trị giá 380 triệu USD, giữa Công ty CP Khai Anh Bình Thuận và Tập đoàn Cargill được ký.
Chia sẻ
Trước ngày sáp nhập Ninh Bình, Nam Định, Hà Nam là quê hương vị anh hùng Đinh Công Tráng với khởi nghĩa Ba Đình chống thực dân Pháp. Năm 1873, quân Pháp kéo về chiếm đóng vùng đồng bằng Hà Nam, chỉ sau 10 ngày, Đinh Công Tráng lập tức đứng lên kêu gọi văn thân, chiêu mộ nghĩa quân dựng cờ khởi nghĩa ngay tại quê hương-đất Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam ngày nay.
Chia sẻ
Từ một cây trồng đại trà trong vườn nhà, hiện nay nông dân (xã Cẩm Thịnh, huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh) đã và đang từng bước mở rộng diện tích trồng sả, thành lập tổ hợp tác để thuận lợi trong việc tiêu thụ sản phẩm. Nhờ được mùa, được giá nên người nông dân nơi đây có thu nhập ổn định, có nhiều hộ thoát nghèo nhờ trồng sả.
Chia sẻ
Tuy không thể đoạt mạng đối thủ từ xa như trong phim kiếm hiệp, nhưng Nhất Dương Chỉ là bí kíp võ công hoàn toàn có thật ngoài đời.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Quang Hảo 
