Bình luận
0
Tháp Pô Klong Garai là tên gọi chung của một cụm tháp gồm ba đền tháp: tháp chính; tháp cổng và tháp lửa.
Các vị lớn tuổi người Chăm theo Bàlamôn trong Lễ hội Katê tại tháp Po Klong Garai. Ảnh: Núi Xanh
Một ngày trung tuần tháng 8/2022, theo chân đoàn du khách đến từ Hà Nội, chúng tôi lên tham quan tháp Pô Klong Garai. Đứng trên đỉnh đồi Trầu, chúng tôi và nhóm du khách nhìn thấy toàn cảnh TP. Phan Rang-Tháp Chàm và xa hơn nữa là bờ biển Ninh Chử- Bình Sơn đẹp và thơ mộng…
Chị Nguyễn Thị Mai Khuê, du khách đến từ Hà Nội cho biết, chị đã từng đi nhiều tháp Chăm ở các tỉnh miền Trung nhưng chưa lần nào chị thấy lối kiến trúc, trang trí trên và bên ngoài tháp độc đáo như tháp Pô Klong Garai này.
"Điều tôi bất ngờ là không biết ngày xưa các nghệ nhân xây bằng chất liệu gì mà đến nay, đã hơn 800 năm rồi mà từng viên gạch vẫn nằm chồng lên nhau từ chân đến đỉnh tháp. Đặc biệt là những thanh đá đứng và nằm như khung cửa ở ra vào (giống như xà bê tông nhà ở hiện nay) họ làm bằng cách nào mà nét khắc chữ (chữ cổ của người Chăm) vẫn còn sắc nét đến thế…", chị Mai Khuê đặt dấu hỏi.
Du khách vào tham quan tháp chính trong cụm tháp Pô Klong Garai. Ảnh: Bùi Phụ
Trao đổi với chúng tôi, ông Thành Nhảy - Phó Giám đốc Bảo tàng tỉnh Ninh Thuận cho biết, tính đến nay rất có nhiều đoàn nghiên cứu khảo cổ về đây tìm hiểu nhưng vẫn chưa ai giải mã được cụm tháp xây dựng bằng chất liệu gì. Tương tự, những dòng chữ khắc trên các thanh đá cũng chưa lý giải được nội dung…
Cũng theo ông Thành Nhảy, hằng năm tại tháp diễn Pô Klong Garai diễn ra nhiều sinh hoạt văn hóa, tôn giáo, tín ngưỡng của cộng đồng người Chăm. Nhưng thu hút khách thập đến rất đông nhất là lễ hội Katê (Tết của người Chăm theo đạo Bàlamôn). Lễ hội Katê thường diễn ra vào ngày 30/6 - 10/7 theo lịch Chăm, tương ứng với khoảng thời gian vào tháng 9, 10 hoặc tháng 11 (Dương lịch).
Vào những ngày này, tại tháp diễn ra nhiều nghi lễ và biểu diễn nghệ thuật mang đậm bản sắc văn hóa của người Chăm. Ngày đầu tiên ở trên các đền - tháp; ngày thứ hai ở ngôi nhà chung của làng; ngày thứ ba ở nhà cả sư; từ ngày thứ tư đến hết ngày 10/7 lịch Chăm, thường dành cho các hộ gia đình.
Theo phân tích của các nhà nghiên cứu, thời điểm này là dịp cuối mùa Thu, mùa màng đã thu hoạch xong, là lúc nhàn rỗi, nghỉ ngơi để chuẩn bị bước vào vụ mùa tiếp theo. Vì vậy, bà con lên tháp Pô Klong Gia Rai để mừng lễ hội Katê…
"Trong tháng 7/2022 vừa qua có trên 18 nghìn lượt khách đến tham quan tháp Pô Klong Garai, còn tính từ đầu năm đến cuối tháng 7 này có khoảng 68 nghìn khách đến tham quan. Ở đây bán đủ các đồ lưu niệm đậm bản sắc văn hóa người Chăm như các mặt hàng dệt, gốm và những đặc sản của quê hương Ninh Thuận nên du khách rất thích…", ông Thành Nhảy cho biết.
Các thôn nữ người Chăm Bàlamôn biểu diễn nghệ thuật trong Lễ hội Katê tại tháp Po Klong Garai. Ảnh: Núi Xanh
Nhiều nhà nghiên cứu, khảo cổ đã xếp Pô Klong Garai vào nhóm tháp cổ như Mỹ Sơn E1 - Hòa Lai - Đồng Dương - Mỹ Sơn A1 - Bình Định bởi đây là nhóm đền- tháp có lối kiến trúc, nghệ thuật hoàn mỹ đạt đến đỉnh cao trong nền nghệ thuật, được xây dựng hoàn chỉnh, cuối cùng trong tổng thể các kiến trúc tháp Champa xưa.
Theo sử sách của bà con người Chăm, tháp Pô Klong Garai được xây dựng vào khoảng cuối thế kỷ XII đầu thế kỷ XIII do vua Jaya Simhavarman III (vua Chế Mân) để thờ vị vua Champa Po Klong Garai (Jaya Simhavarman), người có nhiều công lao trong vùng Panduranga và giúp người Chăm trong việc dẫn thủy nhập điền, khai mương, đắp đập làm cho ruộng đồng tươi tốt…
Theo các nhà nghiên cứu, khảo cổ, tháp Pô Klong Garai được xây dựng bằng kỹ thuật độc đáo, huyền bí nên đến nay đã hơn 800 năm, tháp vẫn năm tồn tại với thời gian, tương đối nguyên vẹn như xưa.
Theo Bảo tàng tỉnh Ninh Thuận, cụm tháp Pô Klong Garai có 3 tháp gồm tháp chính (KaLan), tháp cổng (Gopura) và tháp lửa.
Tháp chính, trong cụm tháp cụm tháp Pô Klong Garai có lối kiến trúc và rất tinh xảo. Ảnh: Bùi Phụ
Tháp chính cao trên 20m, bình đồ mặt bằng hình vuông, kích thước 10,5 x 10,5 m. Đế tháp là một khối hộp xây gạch, hình dáng như một bệ thờ, thắt ở khoảng giữa. Dưới chân cột có các khối ốp trang trí hình trụ thon, phía trên đỡ khối xây hình mũi lao nhọn, áp vào chân cột. Cột cửa ngoài cùng bằng chất liệu đá khối ghép lại thành khung cửa, với chân và đầu mũ cột vuông, mặt đứng cột khắc chữ Chăm cổ.
Cửa ra vào quay về hướng Đông, bên trên cửa có phù điêu thần Siva có 6 tay đang uyển chuyển với những điệu múa thần bí. Ba cửa còn lại theo ba hướng Nam, Bắc, Tây là cửa giả có trụ ốp gạch lồi, lõm vào trong. Trên mỗi cửa giả có một tượng thần tư thế thiền. Trong lòng tháp chính hiện còn nguyên vẹn bệ thờ Yoni - Linga, trên Linga còn thể hiện MuKhaLinga, hình ảnh vị vua được thờ.
Theo ông Thành Nhảy- Phó Giám đốc Bảo tàng tỉnh Ninh Thuận, theo quan niệm của bà con người Chăm, hướng Đông là hướng sống, sinh tồn là hướng thần linh. Vì vậy tất cả đền tháp khi xây dựng đều quay về hướng Đông và tháp Pô Klong Garai cũng vậy.
Tháp cổng (trái), tháp lửa (phải) trong cụm tháp Pô Klong Garai. Ảnh: Bùi Phụ
Thấp hơn với tháp chính là tháp lửa, tháp có mặt bằng hình chữ nhật, dài 8m, rộng 4m, cao gần 10m. Tháp có 3 cửa thông nhau 3 hướng Đông, Bắc và Nam, riêng phía Nam là cửa sổ. Chức năng của tháp này là để các vị tu sĩ, các vị thầy bày các vật tế lễ và giữ ngọn lửa tế nên gọi là tháp lửa. Tháp lửa được xây dựng phía trước tháp thờ chính, nằm về phía Đông – Nam.
Trước tháp chính là tháp cổng, cao hơn 5m. Tháp cổng là cổng ra vào hành lễ, cúng tế và tiếp đón khách của vua khi xưa.
Trải qua hơn 800 năm mưa nắng, tháp Pô Klong Garai vẫn đứng uy nghi trước vạn vật thay đổi. Du khách đến đây ai cũng khen đây là một cụm đền tháp có lối kiến trúc, độc đáo đầy huyền bí mà đến nay chưa lời giải mã...
Bộ phim đánh dấu sự trở lại của Đỗ Hải Yến đối với điện ảnh "Quán Kỳ Nam" sẽ được trình chiếu tại Liên hoan phim Quốc tế Toronto.
Chia sẻ
Đà Nẵng - “thành phố đáng sống bậc nhất Việt Nam” đang bước vào một giai đoạn phát triển mới với những chính sách quy hoạch mang tính đột phá, tạo thành đòn bẩy mạnh mẽ cho thị trường bất động sản. Trong bức tranh sôi động ấy, tổ hợp căn hộ cao cấp Newtown Diamond sở hữu những giá trị vượt trội, mang đến cơ hội hấp dẫn các nhà đầu tư và những người tìm kiếm không gian sống đẳng cấp.
Chia sẻ
Toa lạc tại ngay mặt đường Đỗ Mười, cách hồ Hoàn Kiếm chỉ 15 phút di chuyển, Galia Hanoi sở hữu vị trí đắt giá, thụ hưởng toàn bộ quy hoạch hạ tầng đồng bộ, hiện đại của khu Nam Hà Nội.
Chia sẻ
Tạp chí The Asian Banking and Finance (ABF) vinh danh Sacombank là “Ngân hàng cung cấp giải pháp thanh toán tốt nhất dành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa” tại Việt Nam trong năm 2025 (SME Payment Solutions of the Year – Vietnam 2025). Danh hiệu này thuộc hệ thống giải thưởng ABF Retail Banking Awards được triển khai thường niên nhằm vinh danh các ngân hàng, tổ chức tài chính trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương đạt thành tựu nổi bật.
Chia sẻ
Giá thép cây tương lai trên sàn giao dịch tương lai Thượng Hải (SHFE) tăng 20 Nhân dân tệ, lên mức 3.258 Nhân dân tệ/tấn, lên mức cao nhất kể từ tháng 3 tới nay.
Chia sẻ
1.300 bông hồng Huntington, 4 tiếng để hoàn thành - một nàng thơ (ở Hải Phòng) đã biến góc cầu thang nhà mình thành vườn hồng đẹp như một giấc mộng ngọt ngào.
Chia sẻ
Sáng 25/7, nhân dịp kỷ niệm 78 năm ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947 - 27/7/2025), để tưởng nhớ công lao của các anh hùng liệt sĩ đã hi sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc, Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQVN tỉnh An Giang và các lực lượng vũ trang tỉnh tổ chức Lễ viếng Nghĩa trang Liệt sĩ tỉnh tại phường Rạch Giá.
Chia sẻ
Sử liệu đăng khoa lục vùng Từ Liêm cũ cho biết, làng Thiên Mỗ xưa có tới 10 người đỗ đại khoa, trong đó nổi bật hơn cả là dòng họ Nguyễn Quý.
Chia sẻ
Chỉ sau một đêm mưa lũ, vùng đất trù phú bên dòng Nậm Nơn – xã Mỹ Lý (huyện Kỳ Sơn, Nghệ An) bỗng chốc hóa tan hoang. Những ngôi nhà sàn khang trang bị cuốn trôi chỉ còn trơ nền móng. Nhiều người dân khóc nghẹn giữa bùn đất, tài sản tích góp cả đời phút chốc bị lũ dữ cuốn sạch.
Chia sẻ
Chiều ngày 23/7, đồng chí Nguyễn Quang Hưng, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh chủ trì cuộc họp UBND tỉnh để nghe báo cáo tiến độ thực hiện Dự án nhà máy điện khí LNG và tiến độ triển khai thực hiện các dự án trọng điểm phát triển nhà ở thương mại và dự án nhà ở xã hội (khu vực thành phố Thái Bình cũ). Dự họp có lãnh đạo một số sở, ngành, địa phương liên quan.
Chia sẻ
Tại khu vực phía Tây tỉnh Gia Lai sau sáp nhập tỉnh Bình Định (tỉnh Gia Lai cũ), một số cá nhân, doanh nghiệp xúc tiến việc cung cấp dịch vụ chăm sóc vườn cà phê trọn gói. Mô hình này đảm bảo 2 bên cùng có lợi.
Chia sẻ
Chiến lược gia Peter Cklamovski đã chính thức lên tiếng đáp trả những lùm xùm xoay quanh các cầu thủ nhập tịch của ĐT Malaysia trước thềm Vòng loại Asian Cup 2027.
Chia sẻ
Cuộc họp của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc về căng thẳng leo thang giữa Thái Lan và Campuchia dự kiến diễn ra vào khoảng 19h giờ ngày 25/7 (theo giờ Hà Nội), RIA Novosti đã xác nhận thông tin này từ phái đoàn Pakistan tại Tổ chức, nước hiện đang giữ chức Chủ tịch Hội đồng Bảo an vào tháng 7.
Chia sẻ
Bệnh nhân đi khám do đau cộm mắt phải suốt 20 ngày, nào ngờ bác sĩ lôi được "dị vật" đáng sợ từ trong mắt.
Chia sẻ
Phó Chủ tịch UBND xã Thu Cúc (tỉnh Phú Thọ mới, sau sáp nhập Hòa Bình, Phú Thọ, Vĩnh Phúc) Hà Thị Tố Nguyệt cho biết thêm: Xã có gần 30 cán bộ, công chức là cán bộ của huyện Tân Sơn cũ và các xã lân cận được điều động đến làm việc. Tuy khoảng cách từ nhà đến xã gần 20km nhưng các cán bộ đều nỗ lực làm viêc, có những hôm làm xong việc đã 23 giờ đêm mới về nhà, nhưng sáng hôm sau đã có mặt sớm tại trụ sở làm việc.
Chia sẻ
Các nhà bán lẻ ghi nhận sức mua smartphone 5G tăng rõ rệt nhờ giá tốt và hạ tầng phủ sóng rộng. Viettel đang đóng vai trò dẫn dắt khi liên tục đầu tư 5G và phối hợp cùng các hãng lớn như Samsung, Oppo để phổ cập thiết bị tới người dùng.
Chia sẻ
Liên quan đến vụ tai nạn khiến 9 người tử vong trên QL 1A ở Hà Tĩnh, theo thông tin kiểm tra dữ liệu trên hệ thống của Cục Đăng kiểm Việt Nam, chiếc xe ô tô BKS 43F-007.76 trong vụ tai nạn, được đăng ký ngày 8/6/2023.
Chia sẻ
Một bé trai 5 tuổi (cháu A) đã bị đa chấn thương, gãy xương đùi và chấn thương vùng đầu sau khi ngã từ tầng 2 của khách sạn Cúc Phương Mebi (tỉnh Ninh Bình) xuống đất. Vụ việc xảy ra trong đêm mất điện do mưa bão, khi gia đình mở cửa sổ cho thoáng khí, nhưng cửa sổ lại không có song chắn và bên ngoài không có lan can bảo vệ.
Chia sẻ
Mùng 1 tháng 6 nhuận, vận mệnh của 12 con giáp giống như một chuyến tàu lượn siêu tốc, trong đó, đứng đầu danh sách may mắn là tuổi Thìn.
Chia sẻ
Từ 1/7/2025, các Trung tâm Y tế trực thuộc UBND cấp huyện sẽ được chuyển về Sở Y tế quản lý để tổ chức cung ứng dịch vụ theo khu vực liên xã, phường. Trạm Y tế xã cũng được sắp xếp lại theo đơn vị hành xã chính mới, để bảo đảm tiếp tục phục vụ nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người dân.
Chia sẻ
Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, sáng sớm nay (25/7) bão số 4 (bão Cỏ may) đã đổ bộ vào khu vực phía Tây đảo Lu Dông (Philippines). Tuy bão số 4 không đổ bộ vào đất liền nước ta song gây mưa lớn ở nhiều địa phương trên cả nước.
Chia sẻ
Mỹ sẽ thu của Ukraine 150 triệu đô la để sửa chữa pháo binh Mỹ, đây là quyết định vừa được Bộ Ngoại giao công bố theo yêu cầu của Kiev.
Chia sẻ
Lần đầu tại Việt Nam, một ca động kinh kháng trị ở trẻ em được điều trị thành công bằng công nghệ robot định vị AutoGuide. Ca phẫu thuật do Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park (TP.HCM) thực hiện đánh dấu bước đột phá trong điều trị bệnh lý thần kinh phức tạp, mở ra hy vọng cho hàng ngàn bệnh nhân động kinh tại Việt Nam.
Chia sẻ
Tình trạng ôtô dừng đỗ dàn hàng 2, hàng 3, chiếm dụng cả lòng đường lẫn vỉa hè phía trước khu đô thị Kim Văn - Kim Lũ (phường Định Công, Hà Nội) khá nghiêm trọng, gây cản trở giao thông và bức xúc cho rất nhiều người dân tham gia giao thông.
Chia sẻ
Cả nước có 74.248 cán bộ, công chức nghỉ hưu, nghỉ thôi việc từ chủ trương sắp xếp bộ máy được nhận tiền hoặc được trình phê duyệt để nhận tiền trợ cấp.
Chia sẻ
VFF ra quyết định, Trường Tươi Bình Phước hết hy vọng lên V.League; M.U sẵn sàng chi đậm để mua Sesko; Rafael Leao muốn đầu quân cho Bayern Munich; Los Angeles FC theo đuổi Son Heung-min; Vì sao vợ Cunha sớm sinh con thứ hai?
Chia sẻ
Chia sẻ
Từ niềm đam mê hoa hồng, chị Hà Thị Nhâm ở thôn Tổng Tàng, xã Tân Kỳ, tỉnh Thái Nguyên đã nghiên cứu, chế biến thành công nhiều sản phẩm làm đẹp và chăm sóc sức khỏe từ loài hoa này. Không chỉ làm giàu cho bản thân, chị còn giúp nhiều hộ dân trong thôn thoát nghèo bằng cách hướng dẫn trồng và chế biến sâu hoa hồng theo hướng hàng hóa.
Chia sẻ
Quân đội Nga đang bao vây thành công Krasnoarmeysk, vì vậy khả năng hệ thống phòng thủ của thành phố này sẽ sụp đổ trong vòng vài tuần tới, chuyên gia quân sự và nhà phân tích chính trị người Anh Alexander Mercuris nhận định trên YouTube.
Chia sẻ
CTCP Nam Việt - Navico (mã: ANV) ghi nhận doanh thu 1.726 tỷ đồng và 333 tỷ đồng lợi nhuận ròng trong quý II/2025, mức cao nhất từ trước đến nay.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Bùi Phụ 
