Thiên tai diễn biến phức tạp, Bộ Nông nghiệp và Môi trường trình Chính phủ đề án phòng chống sạt lở, lũ quét

Tình hình thiên tai khu vực miền Trung và miền núi phía Bắc diễn biến ngày càng phức tạp

Theo đó, trong những năm vừa qua, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, tình hình thiên tai diễn biến ngày càng phức tạp với cường độ gia tăng và mở rộng ra nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước.

Đặc biệt, sạt lở đất, lũ quét là các loại hình thiên tai nguy hiểm, có sức tàn phá lớn, thường xuyên xảy ra vào mùa mưa lũ hằng năm tại khu vực miền Trung và miền núi phía Bắc gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản của nhân dân.

Riêng trong năm 2024, sạt lở đất tại xã Chiềng Nơi, huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La làm 6 người chết; tại bản Mường Pồn 1, xã Mường Pồn, huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên làm 7 người chết, mất tích; tại thôn Tả Mò, xã Yên Định, huyện Bắc Mê, tỉnh Hà Giang làm 11 người chết, 4 người bị thương.

Sạt lở đất, lũ quét sau bão số 3 (Yagi) tại khu vực miền núi phía Bắc làm 265 người chết, mất tích, đặc biệt: lũ quét, lũ bùn đá ngày 10 tháng 9 tại thôn Làng Nủ, xã Phúc Khánh, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai làm 67 người chết, mất tích; sạt lở đất trưa ngày 10 tháng 9 tại thôn Nậm Tông, xã Nậm Lúc, huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai làm 18 người chết, mất tích; sạt lở đất sáng ngày 09 tháng 9 tại xã Ca Thành, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng làm 31 người chết, mất tích; sạt lở đất rạng sáng 09 tháng 9 tại xóm Lũng Súng, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng làm 11 người chết, mất tích.

Thực tiễn đã đặt ra yêu cầu đối với các cấp quản lý ở trung ương và địa phương phải nhanh chóng tìm giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả việc ứng phó với các thiên tai, trong đó có sạt lở đất, lũ quét, nhằm phòng, tránh, giảm thiểu thiệt hại, bảo đảm sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững và an toàn của người dân.

Đề án “Phòng, chống sạt lở đất, lũ quét miền Trung và miền núi phía Bắc” dự kiến sẽ được thực hiện tại 22 tỉnh, thành phố

Thực hiện nhiệm vụ được giao, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã xây dựng dự thảo Đề án trên cơ sở Chương trình tổng thể phòng, chống thiên tai quốc gia được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1651/QĐ-TTg ngày 30 tháng 12 năm 2022.

Trong đó, đối tượng thực hiện của Đề án là thiên tai sạt lở đất, lũ quét (những nội dung liên quan đến sạt lở bờ sông, bờ biển được thực hiện theo Đề án phòng, chống sạt lở bờ sông, bờ biển đến năm 2030 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 957/QĐ-TTg ngày 6 tháng 7 năm 2020).

Nội dung của Đề án, ngoài việc tiếp tục triển khai các nhiệm vụ liên quan tại các Quyết định đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đã bổ sung thêm các nhiệm vụ, giải pháp đảm bảo Đề án thể hiện được tính tổng thể, căn cơ.

Đề án tập trung vào các giải pháp về xây dựng công trình phòng, chống sạt lở đất, lũ quét như: thực hiện lắp đặt các trạm cảnh báo và các công trình phòng, chống sạt lở đất, lũ quét (đập sabo, tường, kè chắn,…) cho các khu vực có nguy cơ cao nhưng chưa có điều kiện bố trí dân đến định cư nơi an toàn, đặc biệt là khu vực dân cư tập trung và cơ sở hạ tầng thiết yếu, quan trọng.

Để phù hợp với các loại hình thiên tai đã được quy định tại khoản 1 Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống thiên tai và Luật Đê điều ngày 17 tháng 6 năm 2020, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất sửa đổi tên Đề án thành “Đề án Phòng, chống sạt lở đất, lũ quét miền Trung và miền núi phía Bắc”.

Trong quá trình xây dựng dự thảo đề án, trên cơ sở thông tin từ các bộ, ngành, địa phương cung cấp, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã tổng hợp thêm thông tin từ các Chương trình, Đề án Chính phủ, đề tài, dự án, nhiệm vụ đã và đang thực hiện trong những năm gần đây liên quan đến phòng, chống sạt lở đất đá, lũ quét; tham khảo kinh nghiệm phòng, chống sạt lở đất đá, lũ quét của một số nước trên thế giới, tổ chức xin ý kiến các chuyên gia có chuyên môn sâu về lũ quét, sạt lở đất và kinh nghiệm trong công tác phòng, chống để xây dựng, hoàn thiện Đề án.

Ngày 18 tháng 4 năm 2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã ban hành Công văn số 1244/BNNMT-KTTV gửi các Bộ: Quốc phòng, Công an, Tài chính, Xây dựng, Khoa học và Công nghệ, Ủy ban nhân dân 35 tỉnh, thành phố khu vực miền Trung và miền núi phía Bắc đề nghị góp ý dự thảo hồ sơ Đề án. Đến nay, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã nhận được ý kiến góp ý của 17/35 tỉnh, 04/05 Bộ.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng đã nghiên cứu, tiếp thu và giải trình, chỉnh sửa dự thảo thuyết minh Đề án, dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án.

Theo đó, đề án xác định mục tiêu tổng quát là chủ động phòng, chống, ứng phó hiệu quả, giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản do sạt lở đất, lũ quét gây ra, góp phần đảm bảo ổn định đời sống và phát triển kinh tế - xã hội bền vững, đảm bảo an ninh, quốc phòng và thích ứng biến đổi khí hậu tại các tỉnh, thành phố khu vực miền Trung và miền núi phía Bắc.

Đề án xác định các mục tiêu cụ thể như: Phấn đấu đến năm 2030, 100% cơ quan thường trực phòng, chống thiên tai các cấp đáp ứng yêu cầu hỗ trợ ra quyết định chỉ đạo, chỉ huy; 100% lực lượng làm công tác phòng, chống thiên tai được đào tạo, tập huấn, trang bị đầy đủ kiến thức về sạt lở đất, lũ quét; Đến năm 2030, 100% các tỉnh thuộc phạm vi đề án hoàn thành: bản đồ phân vùng nguy cơ, phân vùng rủi ro sạt lở đất, lũ quét...

Đề án dự kiến được thực hiện trong thời gian từ 2025 - 2025 với phạm vi thực hiện gồm các tỉnh, thành phố thuộc khu vực miền Trung và miền núi phía Bắc, cụ thể: Điện Biên, Lai Châu, Sơn La, Lào Cai, Lạng Sơn, Cao Bằng, Tuyên Quang, Quảng Ninh, Bắc Ninh, Thái Nguyên, Phú Thọ, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Trị, Huế, Đà Nẵng, Quảng Ngãi, Khánh Hòa, Lâm Đồng, Gia Lai, Đắk Lắk.

Đối tượng thực hiện là các hoạt động của cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan đến phòng, chống sạt lở đất, lũ quét do mưa lũ và dòng chảy (các nội dung về sạt lở bờ sông, bờ biển thực hiện theo Quyết định số 957/QĐ-TTg ngày 6 tháng 7 năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án phòng, chống sạt lở bờ sông, bờ biển đến năm 2030).

Đề án nêu 9 nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu trong công tác phòng, chống sạt lở đất, lũ quét miền Trung và miền núi phía Bắc, gồm:

1. Rà soát, hoàn thiện chính sách, pháp luật và tổ chức bộ máy chỉ đạo, chỉ huy phòng, chống sạt lở đất, lũ quét.

2. Điều tra, khảo sát xây dựng bản đồ phân vùng nguy cơ, phân vùng rủi ro do sạt lở đất, lũ quét phục vụ quy hoạch phát triển kinh tế, di dời dân cư, triển khai các phương án phòng, chống.

3. Tăng cường năng lực giám sát, dự báo, cảnh báo, hỗ trợ ra quyết định phòng, chống, ứng phó sạt lở đất, lũ quét.

4. Chủ động tổ chức sơ tán bảo đảm an toàn tính mạng cho người dân khi có tình huống thiên tai nguy hiểm; từng bước di dời, bố trí tái định cư an toàn cho người dân ra khỏi vùng có nguy cơ cao xảy ra sạt lở đất, lũ quét.

5. Xây dựng công trình phòng, chống sạt lở đất, lũ quét tại một số khu vực có nguy cơ cao ảnh hưởng đến an toàn dân cư.

6. Quản lý chặt chẽ, bảo vệ và phát triển rừng, nhất là rừng phòng hộ đầu nguồn.

7. Thông tin, truyền thông, nâng cao nhận thức của các cấp chính quyền địa phương, các tổ chức, cá nhân về phòng, chống sạt lở đất, lũ quét nhằm chủ động phòng ngừa, giảm thiểu các tác động làm gia tăng nguy cơ sạt lở đất, lũ quét.

8. Nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ hiện đại trong điều tra, giám sát, cảnh báo và xây dựng công trình phòng, chống sạt lở đất, lũ quét.

9. Hợp tác quốc tế.

10. Huy động nguồn lực.

×