Đăng nhập/ Đăng ký
| 
Bình luận
0
Tên tuổi Lê Quý Đôn (1726-1784) để lại cho hậu thế không chỉ ở khoa cử ghi danh với vị trí tam nguyên bảng nhãn khoa thi năm Nhâm Thân 1752 (không có trạng nguyên).
Xét về cuộc đời ông, hậu thế còn học hỏi nhiều điều về đức ham học, ham đọc, cũng như ngưỡng mộ những trước tác để lại cho đời.
Tượng Lê Quý Đôn đặt trong khuôn viên trường THPT Lê Quý Đôn, quận 3, TP Hồ Chí Minh. Ảnh: Bảo tàng Lịch sử Quốc gia.
Trong lịch sử khoa cử nước Nam, tên tuổi Lê Quý Đôn hiện diện tiêu biểu thời Lê Trung hưng, được xem là người "thông suốt thiên kinh vạn quyển", như lời Lãng Nhân viết trong Giai thoại làng Nho.
Theo Việt Nam nhân vật chí vựng biên, sự thông minh, trí nhớ siêu phàm của ông, ngoài thiên tư ra, còn phần nhiều liên quan thói quen đọc sách. Mới 5 tuổi, Lê Quý Đôn đã biết đọc sách; 12 tuổi học hết Kinh, Truyện, Tử, Sử, đều thông suốt, làm văn đã nhanh lại hay.
Trước khi ông được ghi danh bảng vàng, Lịch đại danh hiền phổ dẫn lời cha Lê Quý Đôn cho hay trong nhà, sách cũng tạm đủ. Ông nghè tương lai đọc hết sạch, duy có cuốn Trinh Quán chính yếulà trong nhà không có.
Thế mới thấy sức đọc của chàng trai đất Diên Hà tốt đến thế nào. Mà cũng bởi sự ham học, ham đọc ấy, sau này, ông trở thành tài năng hiếm thấy.
Khi Lê Quý Đôn đã đỗ đạt, làm quan lớn "mà không khi nào tay rời quyển sách". Cũng vì thế mà kiến thức của ông uyên thâm, hiểu biết sâu rộng, ngòi bút lại như bay, múa, để lại nhiều tác phẩm nổi tiếng cho đời.
Lê Quý Đôn còn được biết đến là người có trí nhớ tốt, nhưLịch đại danh hiền phổđã nhận xét là "thông minh lạ thường, lớn lên đi học, nội sách vở gì, ông đã xem một lần là không quên".
Có giai thoại cuốn sổ của xã trưởng biên tên người nộp thóc chẳng may bị hỏa hoạn, cháy ra tro, Lê Quý Đôn từng đọc lướt qua, nên cứ theo trí nhớ mà đọc vanh vách cho xã trưởng ghi lại.
Nói về tiền nhân, Phan Huy Chú dành cho nhà trí thức lỗi lạc thế kỷ 18 những lời khen: "Người có học vấn kiêm toàn từ xưa vốn dĩ đã rất ít... Tìm trong thời đại gần đây, người xứng đáng với danh hiệu đó chẳng phải Quế Đường họ Lê thì còn ai. Học vấn bao trùm, xem rộng khắp hết sách vở, nhờ văn chương mà đi thi chiếm bảng đầu. Có kiến thức mênh mông đồ sộ, lại sở trường bậc nhất ở trước thuật".
Bộ sáchQuế Đường thi tập của Lê Quý Đôn.Ảnh: Đình Ba.
Không phải ngẫu nhiên vị bảng nhãn đất Diên Hà được xem là nhà bách khoa tri thức. Những tác phẩm tiêu biểu có thể kể như Đại Việt thông sử, Kiến văn tiểu lục hay Phủ biên tạp lục. Ngoài ra, ông còn để lại cho đời những Vân đài loại ngữ, Bắc sứ thông lục hay Thư kinh diễn nghĩa...
Mỗi tác phẩm của nhà bách khoa tri thức này đều đem lại những giá trị riêng khác cho người đọc đương thời và hậu thế. Chẳng hạn, xem Phủ biên tạp lục giúp ta hình dung lịch sử, phong tục, chế độ chính trị, kinh tế... của đất Đàng Trong thời chúa Nguyễn với những số liệu cụ thể. Đến nay, đây vẫn là tác phẩm giá trị, góp phần tìm hiểu vùng đất Nam Hà trước đây.
Xem Đại Việt thông sử, tên tuổi những nhân vật từ vua tới quan, công chúa tới hoàng tử, người trung hiếu đến kẻ phản nghịch, được Lê Quý Đôn viết rõ hành trạng, sự nghiệp, cũng như công tội liên quan. Qua đó, nó giúp chúng ta hiểu thêm về lịch sử nhân vật, rộng hơn là lịch sử nước nhà thời Lê sơ và nhuận Mạc...
Bên cạnh đó, ông còn là một nhà Nho. Cũng như những kẻ sĩ xưa, Lê Quý Đôn dạt dào một hồn thơ, mà Quế Đường thi tập là dẫn chứng sống động.
Nếu đa phần tác phẩm của ông được dịch ra Việt ngữ, bộ thi tập này của vị bảng nhãn, đến nay, mới đến được với độc giả qua hoạt động dịch thuật của các dịch giả, do PGS Trần Thị Băng Thanh chủ biên. Mới đây, ấn phẩm Quế Đường thi tập cũng được NXB Đại học Sư phạm ấn hành.
Quế Đường thi tập,với 550 bài thơ, giúp độc giả biết thêm một Lê Quý Đôn không chỉ ở vị trí quan nhà Lê, nhà đại trí thức hiểu sâu biết rộng, mà còn là một thi nhân.
Thật thú vị khi với Quế Đường thi tập, chúng ta biết rằng tài năng của Lê Quý Đôn không chỉ được ngoa truyền qua các giai thoại hư hư thực thực, mà còn được xác tín khi với những bài thơ trong bộ sách này. Có bài được ông làm khi mới 10 tuổi, cụ thể là Giang thượng lâu (có tài liệu cho rằng ông làm thơ từ năm 6 tuổi).
Có những bài như Lầu sách, Chùa Hương Hải, Núi Lạn Kha, Lê Quý Đôn sáng tác lúc hơn 10 tuổi, nhưng được các dịch giả cho là "khẩu khí thơ, ý tứ thơ chững chạc như người đã thành niên".
Bài thơ Qua đài cầu gió của Vũ hầu (Quá Vũ hầu Tế phong đài) thuộc Quế Đường thi tập. Ảnh: Đình Ba.
Bài Lầu sách (Thư lâu) theo thể thất ngôn bát cú Đường luật, có những câu:
Ngoài trời mây nổi lại có bầu trời khác.
Nơi lầu sách, mơ hồ tưởng như trong động tiên.
Sách đặt trên giá, có đến nghìn quyển.
Văn chương chất đầy trên xà, không biết bao nhiêu thiên.
Với bộ thi tập này, người đọc biết thêm vị quan họ Lê với tư cách nhà ngoại giao xuất sắc qua những bài thơ đi sứ còn để lại.
Cùng Đông Lao Nguyễn Thang Kiến sưu tầm, hiệu đính Quế Đường thi tậpvào đầu thế kỷ 19, Phan Huy Chú đã có lời hoa mỹ dành cho thi văn của danh sĩ đất Diên Hà:
"Thế mà sự kỳ diệu trong những lời ngâm vịnh của ông lại cũng như chim [ríu rít] mùa xuân, hoa [tươi nở] đúng kỳ; âm điệu hay, phong cách thanh tao, đâu phải cái nhờ đẽo gọt cầu kỳ mà có thể có được".
Thủy Hử là một trong tứ đại tiểu thuyết cổ điển của Trung Quốc nói về 108 anh hùng Lương Sơn Bạc, dù là phim truyền hình làm lại từ truyện truyền hình hay tiểu thuyết, đều được mọi người vô cùng yêu thích.
Đề thi Văn vào lớp 10 chuyên năm 2025 của Hà Nội được giáo viên nhận xét hay, sâu sắc và phù hợp để lựa chọn học sinh chuyên.
Chia sẻ
Theo ông Giuseppe Stasolla, Giám đốc hệ sinh thái Đông Nam Á của Google Play, các nhà phát triển game Việt thu được 2.000 tỷ đồng từ người dùng Google Play ở nước ngoài trong năm 2024. Một lĩnh vực đang vươn lên trở thành ngành kinh tế tỷ USD.
Chia sẻ
Hiện tại, Quốc hội đang xem xét báo cáo của Ban Thường vụ Đảng ủy Chính phủ về chủ trương xây dựng Nghị quyết thí điểm chính sách đặc thù phát triển Đặc khu kinh tế Vân Đồn (Quảng Ninh).
Chia sẻ
Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia vừa có những thông tin mới nhất về vùng áp thấp trên biển Đông và nguy cơ thời tiết nguy hiểm trên biển.
Chia sẻ
Câu chuyện về lego bị vỡ để nói về sự trung thực trong kinh doanh và vệ nhãn hiệu, nam sinh TP.HCM nhận ngay học bổng 5,5 tỷ đồng từ trường đại học ở Mỹ.
Chia sẻ
Bộ Xây dựng dự thảo Thông tư hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan chuyên môn về xây dựng thuộc UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và UBND xã, phường thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
Chia sẻ
Một số hình ảnh trước đây của Ngân Hòa như đi du lịch hay ngồi bên ôtô Audi đang gây tranh luận trên mạng xã hội.
Chia sẻ
Một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái đã gây ra hỏa hoạn tại nhà máy VNDIR-Progres, nơi sản xuất máy thu Kometa cho người Nga để bảo vệ máy bay không người lái của Nga khỏi hệ thống tác chiến điện tử của Ukraine, tại thành phố Cheboksary, Cộng hòa Chuvash thuộc Nga.
Chia sẻ
Một cơ sở kinh doanh thủy sản tại thị xã Sông Cầu (Phú Yên) vừa bị lực lượng chức năng phát hiện hành vi bơm tạp chất thạch rau câu vào tôm hùm chết để bán ra thị trường. Toàn bộ số hàng vi phạm đã bị tiêu hủy, chủ cơ sở bị xử phạt hành chính.
Chia sẻ
Từng bị gắn mác “khô khan” và vắng bóng người trẻ, nhiều di tích lịch sử nay bất ngờ trở thành điểm đến hút khách, “thay áo mới” với các trải nghiệm tương tác, công nghệ số và cách kể chuyện sáng tạo, gần gũi.
Chia sẻ
Trước giờ sáp nhập với tỉnh Long An, Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh yêu cầu tăng cường công tác đấu tranh, ngăn chặn có hiệu quả các hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới đối với mặt hàng đường cát.
Chia sẻ
Tỷ lệ người sử dụng chỉ khoảng 20% so với công suất thiết kế, dẫn đến hoạt động khó khăn nên chủ dự án cấp nước Sa Huỳnh kiến nghị tỉnh Quảng Ngãi hỗ trợ.
Chia sẻ
ĐT Việt Nam với sự thiếu vắng 2 trung vệ quan trọng là Bùi Hoàng Việt Anh và Nguyễn Thanh Bình sẽ chịu rất nhiều áp lực ở trận đấu với ĐT Malaysia trên sân Bukit Jalil vào ngày 10/6.
Chia sẻ
Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh cho biết, thành phố sẽ xem xét thời điểm triển khai việc chuyển đổi xe máy chạy bằng xăng sang xe điện, nhưng "không thể trì hoãn quá lâu".
Chia sẻ
Lãi suất ngân hàng cao nhất hôm nay 9/6: Trong bối cảnh lãi suất huy động tiếp tục giảm trên toàn thị trường, một số ngân hàng vẫn đang duy trì lãi suất đặc biệt lên tới gần 10%/năm.
Chia sẻ
Theo Tổng Bí thư Tô Lâm, tỉnh Lâm Đồng mới sẽ có một không gian phát triển phong phú, đa chiều, giàu tiềm năng sau khi hợp nhất Lâm Đồng, Đắk Nông, Bình Thuận.
Chia sẻ
Công an xã Phước Vĩnh An (huyện Củ Chi) cùng Trạm Cảnh sát giao thông Tây Bắc đang khẩn trương điều tra vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng khiến hai mẹ con tử vong tại chỗ
Chia sẻ
Ông Lê Hải Hòa, 45 tuổi, trình độ tiến sĩ kinh tế vừa được bầu làm Chủ tịch UBND tỉnh Cao Bằng nhiệm kỳ 2021-2026.
Chia sẻ
Ngày 9/6, đồng loạt các đơn vị hành chính cấp xã, phường mới tại Bình Dương bước vào giai đoạn vận hành thử nghiệm. Đây là bước chuyển quan trọng, chuẩn bị cho thời điểm chính thức đưa bộ máy mới vào hoạt động từ ngày 1/7 tới.
Chia sẻ
Ban Bí thư chuẩn y Thiếu tướng Vũ Hồng Quang, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Giám đốc Công an tỉnh Cao Bằng và ông Lê Hải Hòa, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Bí thư Thành ủy Cao Bằng giữ chức vụ Phó Bí thư Tỉnh ủy Cao Bằng nhiệm kỳ 2020 - 2025.
Chia sẻ
Khi mẹ chồng bất ngờ trở mặt sau đám cưới, con dâu cảm thấy hoang mang và muốn rút lui. Tìm hiểu câu chuyện đầy cảm xúc này!
Chia sẻ
Nhằm gia tăng phúc lợi cho người lao động, giảm bớt gánh nặng chi phí cho doanh nghiệp, Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) triển khai gói dịch vụ chi lương Payroll tặng kèm gói bảo hiểm cho người lao động với mức chi trả lên tới 500 triệu đồng/năm.
Chia sẻ
Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ đã mất một điệp viên siêu hạng của mình tại Moscow.
Chia sẻ
Một cụ bà 71 tuổi tại Trung Quốc đã trở thành nguồn cảm hứng cho hàng ngàn cư dân mạng sau khi giành giải ba tại một cuộc thi thể hình, nhờ 4 năm luyện tập bền bỉ.
Chia sẻ
Nước lũ thượng nguồn đổ về là thời kỳ cá heo xanh đuôi đỏ (tên thông dụng cá heo miền Tây) theo dòng nước thượng nguồn sông Mê Công về trên địa phận tỉnh Đồng Tháp.
Chia sẻ
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng giải thích rõ về quy định doanh nghiệp chỉ được phát hành trái phiếu riêng lẻ, khi tổng nợ phải trả không quá 5 lần vốn chủ sở hữu.
Chia sẻ
Thời gian gần đây, giá nhiều loại trái cây, kể cả trái cây đặc sản, trong đó có các loại trái chủ lực của tỉnh Tiền Giang đồng loạt giảm giá sâu, khiến nhà vườn lẫn thương lái lâm vào cảnh khó khăn.
Chia sẻ
Vợ chồng ca sĩ Dương Ngọc Thái hiện đang sống trong một ngôi nhà giá trăm tỷ giữa trung tâm TP.HCM. Nam ca sĩ dành hẳn tầng 6 làm nơi thờ Phật và thường xuyên "nhốt" mình tu tập.
Chia sẻ
ĐT Malaysia hoàn toàn có thể áp dụng công thức “10+1” kiểu Indonesia. Tất nhiên, từ lý thuyết đến thực tế còn là một vấn đề lớn.
Chia sẻ
Tổng Bí thư Tô Lâm làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Lâm Đồng, Thường trực Tỉnh ủy Bình Thuận, Thường trực Tỉnh ủy Đắk Nông về sắp xếp tổ chức bộ máy địa phương gắn với tổ chức đại hội đảng bộ các cấp...
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đình Ba 
