Vượt qua những khó khăn do tác động của dịch Covid-19, 11 tháng năm 2021, xuất khẩu nông sản đã thu về những kết quả khá ấn tượng chưa từng có. Thứ trưởng dự báo như thế nào về trị giá xuất khẩu đạt được trong cả năm nay?

-Năm nay, ngoài việc tiếp tục phải đối mặt nhiều khó khăn lâu năm như hạ tầng yếu kém, dịch bệnh, xâm nhập mặn, trình độ chế biến hạn chế, đầu tư cho nông nghiệp cũng rất khiêm tốn…, ngành nông nghiệp còn phải đứng trước những thử thách chưa từng có do ảnh hưởng đại dịch Covid-19, nhất là khi 19 tỉnh, thành phố phía Nam buộc phải thực hiện giãn cách xã hội.

 Tuy nhiên, với sự chỉ đạo của Đảng, Chính phủ, giải pháp điều hành linh hoạt của Bộ NNPTNT, sự nỗ lực lớn của địa phương, doanh nghiệp, người dân, toàn ngành vẫn đạt được những chỉ tiêu rất quan trọng, trong đó có xuất khẩu.

11 tháng năm 2021, trị giá xuất khẩu nông, lâm, thuỷ sản đạt 43,48 tỷ USD; trong đó, riêng tháng 11/2021, xuất khẩu đã đạt hơn 4,1 tỷ USD. 

Nếu duy trì đà xuất khẩu như tháng 11/2021, nếu tháng 12/2021 xuất khẩu nông lâm thủy sản cũng đạt trên 4 tỷ USD thì năm 2021 xuất khẩu nông lâm thủy sản sẽ đạt khoảng 47 tỷ USD, vượt so với Chính phủ giao là trên 5 tỷ USD. Đây là kết quả rất ấn tượng.

Đáng chú ý, xuất khẩu nông sản giá trị sẽ thực sự là của nông dân, của trang trại, của các doanh nghiệp Việt Nam…, đem lại kết quả cho quá trình tái cơ cấu, đồng thời đặt tiền đề cho giai đoạn tăng trưởng 2021-2025 tới đây.

Theo Thứ trưởng, những ngành hàng xuất khẩu chủ lực nào có đóng góp lớn vào thành công chung của toàn ngành?

Để có kết quả ấn tượng như vậy, những ngành đóng góp chủ lực phải kể đến là trồng trọt. 11 tháng năm 2021, xuất khẩu nông sản chính đạt tới 19,3 tỷ USD, tăng 13,7% so với cùng kỳ năm trước (trong đó cao su, cà phê, hạt điều, tiêu, lúa gạo, sắn và sản phẩm từ sắn…, có những lĩnh vực xuất khẩu tăng tới trên 54%).

Ngoài ra, xuất khẩu lâm sản năm nay cũng vượt mục tiêu đặt ra ngoạn mục với trị giá 14,3 tỷ USD trong 11 tháng năm 2021, chắc chắn đạt trên 15 tỷ USD cả năm 2021.

Trong khi đó, mục tiêu xuất khẩu lâm sản đặt ra ban đầu cho cả năm nay chỉ khoảng trên dưới 13 tỷ USD.

Với thuỷ sản, nếu tháng 12/2021 xuất khẩu đạt trên 800 triệu USD thì xuất khẩu cả năm sẽ đạt mức 8,6-8,7 tỷ USD.

Trong bối cảnh khó khăn bủa vây, đặc biệt là tác động của dịch Covid-19, theo Thứ trưởng, đâu là nguyên nhân chính giúp toàn ngành thu về kết quả xuất khẩu nông sản ấn tượng như vậy?

Trong hoàn cảnh Covid-19 ảnh hưởng lớn đến tổ chức sản xuất, lưu thông, phân phối, điều quan trọng nhất là nhận định được tình hình. 

Bộ NNPTNT đã kế thừa kết quả đạt được của giai đoạn 2015-2020, chỉ đạo các địa phương, trang trại, hợp tác xã, bà con nông dân xây dựng được vùng nguyên liệu đảm bảo tiêu chí cho các thị trường xuất khẩu.

Có thể thấy, ngay từ tuần đầu, tháng đầu của năm 2021, Bộ NNPTNT đã chỉ đạo thực hiện các chiến lược của từng ngành, từ đó tạo ra dư địa xuất khẩu lớn. 

Trong tháng 7, 8, 9, tiêu thụ nông sản gặp khó do tác động của dịch Covid-19, hai tổ công tác đặc biệt của Bộ đã kịp thời được thành lập, trực tiếp giải quyết các khó khăn của doanh nghiệp, đồng thời thúc đẩy sản xuất, chuẩn bị cho giai đoạn phục hồi sau dịch, nhờ đó, tháng 10, xuất khẩu nông lâm thủy sản đã tăng trưởng trở lại.

Các vùng nuôi, vùng trồng được quản trị theo chuỗi từ cây giống, con giống, quy trình canh tác, thuốc bảo vệ thực vật, thu hoạch, sơ chế, chế biến, tem nhãn mác và xúc tiến thương mại.

Bên cạnh đó, trong hoàn cảnh dịch Covid-19 phải đa dạng hoá các hình thức thương mại như thương mại điện tử, trực tiếp kết hợp trực tuyến. Việt Nam đang thực hiện 16 Hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới. Đây là lợi thế so sánh rất lớn, phải tập trung khai thác.

Ngoài ra, phải kể tới sự phối hợp của Bộ NNPTNT với các bộ, ngành như Bộ Công Thương, Bộ Giao thông vận tải, các hội đoàn thể như Hội Phụ nữ, Hội Nông dân… và với các địa phương rất chặt chẽ. Bộ đã và đang tiếp tục đàm phán mở rộng thị trường xuất khẩu với các sản phẩm, đặc biệt là những thị trường có tỷ trọng xuất khẩu cao như Mỹ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc.

Trong quá trình xuất khẩu, khi có vướng mắc tại các thị trường, gặp phải các rào cản kỹ thuật, Bộ NNPTNT cũng chỉ đạo các đơn vị, địa phương phối hợp chặt chẽ để tháo gỡ ngay khó khăn.

11 tháng năm 2021 dù xuất khẩu đạt kết quả khả quan, song xuất siêu lại giảm tới hơn 50% so với cùng kỳ năm trước. Điều này có đáng lo ngại không, thưa Thứ trưởng?

11 tháng năm 2021, tổng trị giá nhập khẩu toàn ngành là 39,1 tỷ USD, tăng 39% so với cùng kỳ năm trước, xuất siêu đạt 4,3 tỷ USD, giảm 56,5% so với cùng kỳ năm trước. Nguyên nhân là do quy mô nhập khẩu từ con giống, các loại phục vụ sản xuất đều tăng lên. 

Thực tế, nhập khẩu của cả nền kinh tế đều tăng chứ không riêng gì ngành nông nghiệp. Đối với nông nghiệp, mức độ nhập khẩu như vậy có thể kiểm soát được.

Điểm đáng chú ý trong nhập khẩu nữa là, giá cả vật tư, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, phân bón, thức ăn thuỷ sản, thức ăn chăn nuôi tăng lên, chi phí logistics cũng tăng lên.

Thời gian qua có những giải pháp nhằm giảm nhập khẩu có thể kể đến như: thực hiện đề án về thức ăn chăn nuôi, thức ăn thuỷ sản, về quy trình sử dụng phân bón; tăng sử dụng phân bón hữu cơ, giảm áp lực nhập khẩu; có quy trình chăn nuôi, canh tác trồng trọt thật hợp lý khi sử dụng vật tư đầu vào…

Xin cảm ơn Thứ trưởng!

×