Thật đáng tiếc, ở phút bù giờ cuối cùng của trận đấu với ĐT Iraq thuộc lượt trận thứ hai bảng F vòng loại thứ hai World Cup 2026 khu vực châu Á, chúng ta đánh rơi mất 1 điểm quý giá, 1 điểm xứng đáng cho những nỗ lực của thày trò HLV Troussier. Nhìn những bước chạy của các cầu thủ Việt Nam trong tình huống vào phút bù giờ thứ 6, chúng ta thấy rõ những biểu hiện của sự xuống sức, không theo kịp tình huống bóng.

Công bằng nhận xét, ĐT Iraq xứng đáng có được chiến thắng này. Họ hay hơn, kiểm soát trận đấu và gây sức ép liên tục lên hàng phòng ngự ĐT Việt Nam. Họ có những cơ hội rõ ràng nhưng đã không dứt điểm thành công. Nếu xét về tỷ số, trận thua 0-1 của ĐT Việt Nam trước ĐT Iraq là kết quả chấp nhận được, nếu so sánh đẳng cấp, thực lực thực tế của 2 đội, và đặc biệt là nếu so sánh với tỷ số 1-5 mà ĐT Indonesia thất thủ trước đội Iraq ở lượt trận đầu tiên.

Cái được lớn nhất của ĐT Việt Nam là định hình lối đá

Cái được lớn nhất của trận đấu này là sự minh chứng về tính hiệu quả của lối đá mà HLV Troussier đang xây dựng. Qua thực tế thi đấu với Philipines và Iraq, người hâm mộ bóng đá Việt Nam đã hình dung ra rõ ràng hơn "triết lý bóng đá kiểm soát" của ông Troussier, vốn rất mù mờ và gây tranh cãi trước khi 2 trận đấu này diễn ra.

Nếu trước đây, các hậu vệ của chúng ta luôn phá bóng càng xa cầu môn càng tốt, thì bây giờ họ cố gắng phối hợp giữ bóng trong chân càng lâu càng tốt. Rõ ràng, nếu chỉ tính riêng thời lượng kiểm soát bóng, việc chúng ta giữ bóng lâu bao nhiêu thì thời gian đối phương kiểm soát bóng giảm đi bấy nhiêu, qua đó giảm nguy cơ bị tấn công cũng như sức lực phải bỏ ra để cản phá các cuộc tấn công đó của đối phương.

Mặt khác, thực tế trận đấu cho thấy, thông qua kiểm soát bóng, đội bóng sẽ tham gia vào việc điều chỉnh nhịp độ trận đấu, không để đối phương toàn quyền điều chỉnh nhịp độ. Điều này đã giúp giảm bớt áp lực tấn công của họ.

Trước đối thủ Iraq mạnh hơn và kiểm soát bóng nhiều hơn, lối đá kiểm soát bóng, phối hợp nhỏ giữ bóng, tổ chức các cuộc tấn công bằng các pha phối hợp đã làm mờ nhạt ranh giới phân biệt khái niệm tấn công và phản công của đội bóng. Nó làm cho các pha phản công trở nên đa dạng hơn, đặc biệt là khả năng ghi bàn của đội bóng sẽ không bị phụ thuộc vào khả năng xoay sở của cá nhân tiền đạo cắm.

Nhớ lại trước đây, trong rất nhiều trận đấu với các đội mạnh của châu Á, chúng ta phòng ngự triệt để, chỉ có những pha phản công bằng các đường phất dài hướng về phía tiền đạo cắm, gần như cả trận không có nổi 1 pha phối hợp tấn công nào. Ngoài 1 số trận đấu ít ỏi có tỷ số hòa hoặc may mắn chiến thắng, còn đa số là dù dành toàn bộ sức lực cho phòng ngự như vậy, nhưng vẫn không ngăn cản được đối phương ghi bàn khi họ liên tục gây sức ép và tạo ra các cơ hội.

Khi đó, đã có rất nhiều ý kiến cho rằng đá thế thì thà cứ vùng lên, cứ đá tấn công, ít nhất thì cũng có khả năng tạo ra cơ hội, biết đâu ghi được bàn thắng, vì đằng nào thì cũng thua. Ở những trận cuối cùng với cương vị HLV trưởng ĐT Việt Nam, HLV Park Hang-seo đã có những thay đổi về mặt lối đá trước các đội bóng mạnh ở vòng loại World Cup 2022 khi ông cho các cầu thủ dâng cao, tổ chức tấn công thay vì chỉ phòng ngự thật chặt và chờ cơ hội phản công. Lúc đó, người ta hay dùng thuật ngữ "đá đôi công" với các đối thủ mạnh để chỉ những trận đấu này. Có thể nói, đó là những nỗ lực đầu tiên để thay đổi lối đá cho ĐT Việt Nam.

Có lẽ nhờ các trận đấu giao hữu với các đối thủ mạnh như Trung Quốc, Uzbekistan hay Hàn Quốc, các cầu thủ của ông Troussier đã làm quen và có khả năng thích nghi với tốc độ thi đấu của các đội bóng mạnh. Trước các cầu thủ Iraq, các cầu thủ Việt Nam đã tự tin và đủ khả năng triển khai phối hợp cầm bóng. Sau trận đấu này, các cầu thủ của chúng ta đã hiểu rằng, họ có thể cầm bóng phối hợp trước bất kỳ đối thủ nào ở châu Á, điều trước ít ai dám nghĩ tới.

Lợi ích của việc kiểm soát bóng đã rõ. Ở trận đấu này, các học trò của HLV Troussier cũng chứng minh khả năng chuyển đổi trạng thái, tổ chức phòng ngự khi thoát pressing, điều mà người hâm mộ lo lắng bấy lâu nay khi nói về các đội bóng của HLV này. Họ đã phối hợp phòng ngự tốt, hạn chế rất nhiều sức mạnh của hàng tấn công mà cách đây vài ngày vừa tàn phá tan tành hàng phòng ngự của ĐT Indonesia, vốn được đánh giá có sức mạnh khá cân bằng với ĐT Việt Nam.

Một điểm cộng nữa của ĐT Việt Nam đó là phát hiện, đào tạo và xây dựng nên một thế hệ cầu thủ trẻ với một loạt những cái tên chất lượng như Phan Tuấn Tài, Nguyễn Thái Sơn, Minh Trọng, Thanh Nhàn, Đình Bắc, Khuất Văn Khang… Đây sẽ là lực lượng nòng cốt thực hiện chiến lược thay đổi lối đá của ông Troussier, là tương lai của bóng đá Việt Nam.

Có cảm giác rằng, những cầu thủ này không quá nổi bật, không phải là những cá nhân kiệt xuất kiểu như Nguyễn Quang Hải hay Nguyễn Hoàng Đức của lứa trước đây. Nhưng dường như, với cách xây dựng lối đá như thế này, ta vẫn có thể tạo ra 1 đội bóng thi đấu hiệu quả khi không thể có được trong đội hình những cá nhân xuất sắc.

Thay đổi lối đá là một quá trình, cần điều chỉnh và tìm ra những nhân tố phù hợp. Nó cần một thời gian dài và trải qua nhiều trận đấu. Đây mới chỉ là trận đấu chính thức thứ 2 của thày trò ông Troussier. Hy vọng rằng càng đá, các học trò của HLV Troussier sẽ áp dụng chiến thuật này càng nhuần nhuyễn, càng hiệu quả.

×