Hiện, tại vườn cây kiểng của anh Năm Ly-Lê Hồng Phước, xã Trung An, TP Mỹ Tho (tỉnh Tiền Giang) có hàng trăm cây kiểng bonsai được tạo hình, tạo dáng hoàn thiện có giá trị từ vài triệu cho đến vài trăm triệu đồng mỗi cây.

Công phu "thu  nhỏ" cây ăn trái thành cây kiểng bonsai

Trong khu vườn kiểng của anh là một thế giới thiên nhiên đầy sinh động và hấp dẫn.

Ngoài tùng, nguyệt quế, linh sam, mai chiếu thủy…, còn hàng trăm cây ăn trái được anh "thu nhỏ" thành những tác phẩm nghệ thuật giá trị kinh tế cao.

Theo anh Năm Ly, khởi điểm nghề cây kiểng của anh là đi mua bán cây kiểng.

Trong quá trình mua bán, giao lưu, anh học hỏi kinh nghiệm, cách thức trồng cây kiểng rồi về làm.

"Gu" làm kiểng bonsai của anh Năm Ly là "thu nhỏ" cây ăn trái.

Để có cây phôi, nghe ở đâu bán cây ăn trái có dáng độc, lạ là anh tìm đến mua.

Ngoài ra, anh còn vườn ương phôi cây để sau này làm cây kiểng thành phẩm.

Theo anh Năm Ly, sau khi cây phôi được trồng khoảng 3 năm, cây sẽ được bứng gốc đưa vào chậu.

Cây phôi khi đưa vào chậu không dùng phân bón mà chỉ dùng thuốc kích thích cho ra rễ.

Sau khi cây phôi đâm cành, lá, anh Năm Ly sẽ đưa cây ra nắng.

Thời điểm này, cây được thả tàn, lá phát triển tự thiên. Sau đó, nghệ nhân sẽ tỉa tót, tạo dáng theo chủ ý.

Mỗi ngày, cây cần phải tắm tưới, chăm sóc, cắt tỉa… và vô phân định kỳ.

"Một cây phôi có dáng đẹp đúng ý muốn, nhưng để cây đạt theo tiêu chí: Cổ, kỳ, mỹ là một quá trình công phu. Nghệ nhân làm cây kiểng mất 5 – 10 năm cần mẫn, miệt mài uốn nắn cây mới đạt tính mỹ thuật, độc đáo, giá trị cao", anh Năm Ly chia sẻ.

Đặc biệt, việc chơi kiểng từ gốc cây ăn trái buộc người chơi phải đầu tư thời gian và công sức hơn so với các loại cây kiểng truyền thống, do đa phần các loại cây ăn trái có thân gỗ cứng, giòn, dễ gãy, khó uốn tạo dáng.

Cây ăn trái được chọn làm kiểng chủ yếu để "chơi" tán hoặc thế của cây đẹp, vì lá của các loại cây ăn trái thường to, mà trong lĩnh vực cây kiểng người ta quý cây có lá kim hơn.

Do đó, việc tìm cây phôi cũng hiếm hơn so với kiểng truyền thống vì phải chọn cây có dáng đẹp tự nhiên.

Đặc biệt, người chơi thường ưu tiên chọn các loại cây phát triển từ hạt hơn, bởi đó là những cây có "sức sống" và "độ bền" tốt hơn so với cây trồng từ chiết cành.

Làm cây kiểng bán nửa tỷ đồng

Xưa nay, đất Tiền Giang nổi tiếng làm cây kiểng ở miền Nam.

Nhiều nghệ nhân đã dành hàng chục năm hoặc cả đời chỉ để hoàn chỉnh một thế cây kiểng với nguyên tắc tạo hình tỉ mỉ, nghiêm ngặt.

Trong giới nghệ nhân cây kiểng ở Tiền Giang, người lớn tuổi thích mô phạm, chịu ảnh hưởng của Nho giáo nên tạo những thế cây, như: Phúc - Lộc - Thọ, ngũ phúc, phụ tử, mẫu tử, huynh đệ, long thăng, long giáng...

Người trẻ tuổi thích phóng khoáng, lãng mạn thì tạo thế cây hoành (nằm ngang), thế huyền (đổ xuống như thác đổ), thế bạt phong (gió thổi bạt về một phía)...

Riêng anh Năm Ly "đi giữa" hai trường phái chơi cây kiểng này.

Quan điểm làm cây kiểng của anh Năm Ly, dù là cây kiểng nghệ thuật, nhưng khi tạo hình, tạo dáng phải cố gắng đưa cây về gần với cây thiên nhiên để người xem cảm nhận cây tự nhiên.

Ngoài ra, anh còn tạo tiểu cảnh cho cây và chậu để tạo cảnh quang tự nhiên.

"Tôi bước ra thiên nhiên thấy cây đẹp, dáng đẹp vậy mua về và cố gắng tạo dáng, tạo thế như thiên nhiên".

Theo anh Năm Ly, nếu làm tốt điều này, giá trị cây me có thể bán đắt hơn cây mai chiếu thủy.

Gần chục năm làm cây kiểng, anh Năm Ly đã có lần bán một cây ăn trái thu nhỏ với giá gần nửa tỷ đồng.

Anh Năm Ly cho rằng, làm cây kiểng mỗi người mỗi ý. Tuy nhiên, để nâng cao tính nghệ thuật cho cây kiểng phải tăng cường giao lưu với người trong nghề nhằm học hỏi, trao đổi kinh nghiệm.

"Phải rút ra được những bài đẹp và bỏ những bài xấu mới làm cây kiểng có hồn cốt", anh Năm Ly thổ lộ.

×