Sáp nhập Cao Bằng: Sự giao thoa ẩm thực khi hợp nhất hai tỉnh

Lịch sử hành chính Cao Bằng được lấy mốc từ năm 1832 khi vua Minh Mạng thực hiện cải cách hành chính ở miền Bắc, đổi trấn Cao Bằng làm tỉnh Cao Bằng. Năm 1976, tỉnh Lạng Sơn hợp nhất với tỉnh Cao Bằng thành tỉnh Cao Lạng. Đến năm 1978, Quốc hội khoá VI quyết định tách tỉnh Cao Lạng thành 2 tỉnh Cao Bằng và Lạng Sơn.

Sau khi tái lập, Cao Bằng tiếp tục duy trì các đơn vị hành chính của mình và có nhiều điều chỉnh theo từng thời kỳ để phù hợp với thực tế phát triển. Đến thời điểm hiện tại, tỉnh Cao Bằng bao gồm 1 thành phố và 9 huyện: Trong đó có 161 đơn vị hành chính cấp xã gồm 139 xã, 8 phường, 14 thị trấn. Trong danh sách dự kiến sáp nhập mới đây do Bộ Nội vụ đề xuất, Cao Bằng cùng 10 tỉnh thành khác thuộc diện giữ nguyên, không sáp nhập.

Khi Cao Bằng và Lạng Sơn từng là một tỉnh, cả hai đã cùng chung một nền ẩm thực, mang những đặc trưng riêng biệt của mỗi vùng miền. Sau khi tách ra và trở thành hai tỉnh độc lập, mỗi tỉnh tiếp tục phát triển mạnh mẽ với những đặc sản nổi bật riêng. Tuy nhiên, sự chia tách cũng tạo ra những cơ hội để các món ăn truyền thống được nâng cao và phát triển, đồng thời cũng tạo nên một cuộc giao thoa ẩm thực thú vị.

Sau khi tách thành một tỉnh độc lập, Cao Bằng nhanh chóng khẳng định vị thế với những món ăn độc đáo như vịt quay 7 vị, lạp sườn hun khói, xôi trám, và đặc biệt là hạt dẻ Trùng Khánh. Tất cả đều mang đậm dấu ấn của đất rừng và sự khéo léo của người dân nơi đây.

Ngược lại, sự thay đổi địa giới hành chính cũng mang lại cơ hội cho những món ăn đặc trưng của Lạng Sơn, như phở chua, bánh cuốn, hay rượu Mẫu Sơn, được tiếp cận với nhiều du khách hơn. Cả hai tỉnh giờ đây không chỉ phát triển độc lập mà còn giao thoa, ảnh hưởng lẫn nhau, tạo nên một nền ẩm thực phong phú và đa dạng hơn.

Việc sáp nhập và tách ra không chỉ là sự thay đổi hành chính mà còn là một bước ngoặt giúp ẩm thực, món ăn đặc sản ở Cao Bằng và Lạng Sơn vươn xa, vừa bảo tồn bản sắc truyền thống, vừa tiếp nhận những ảnh hưởng mới, tạo nên một bản hòa ca ẩm thực đầy sáng tạo.

Sáp nhập Cao Bằng: “Vua đặc sản” nào đã “thống trị” bản đồ ẩm thực của miền cổ tích non nước Cao Bằng?

Cao Bằng là nơi sinh sống của nhiều dân tộc như Tày, Nùng, Mông, Dao… Chính sự đa dạng văn hóa ấy đã tạo nên một nền ẩm thực phong phú, đặc trưng, vừa mộc mạc, vừa tinh tế.

Người Cao Bằng có thói quen dùng nguyên liệu theo mùa, tận dụng sản vật núi rừng để chế biến những món ăn vừa ngon miệng, vừa bổ dưỡng. Các món ăn này không chỉ góp phần làm phong phú nền ẩm thực Việt mà còn giúp tỉnh này xây dựng thương hiệu du lịch ẩm thực mạnh mẽ.

Không chỉ đơn thuần là những món ăn, ẩm thực Cao Bằng còn mang theo câu chuyện về văn hóa, lịch sử và con người nơi đây. Mỗi món ăn là một lát cắt của cuộc sống, phản ánh sự khéo léo, sáng tạo của đồng bào dân tộc trong cách chế biến, lưu giữ hương vị truyền thống.

Trong những năm gần đây, du lịch Cao Bằng đang phát triển mạnh, kéo theo nhu cầu trải nghiệm ẩm thực bản địa cũng ngày càng cao. Các phiên chợ vùng cao, các homestay, nhà hàng đặc sản ngày càng chú trọng quảng bá các món ăn truyền thống, góp phần đưa ẩm thực Cao Bằng vươn xa hơn.

Trong số những đặc sản trứ danh của Cao Bằng, cá chiên sông Gâm là một trong những món ăn hiếm có, được giới sành ăn coi là báu vật của ẩm thực miền sơn cước. Loài cá lăng đen này không chỉ nổi tiếng với thịt săn chắc, thơm ngọt mà còn có phần lòng cá được ca ngợi là “món ngon nhất trên đời”.

Tương truyền rằng ngày xưa, loài cá này thường được đánh bắt để tiến cống cho vua và hoàng tộc. Thịt cá chiên có độ dinh dưỡng tương đương với loài cá trắm đen và cả cá hồi.

Cá chiên không phải là loài cá nước ngọt bình thường mà là loại cá săn mồi, sống ẩn mình trong các hang đá ngầm dưới lòng sông Gâm. Chúng có thể phát triển đến kích thước khổng lồ, có con nặng vài chục kilogam, thậm chí từng được một ông chủ quán chả cá Lã Vọng nổi tiếng ở Hà Nội xem là loại cá ngon nhất để làm chả cá.

Không giống cá lăng vàng phổ biến hơn, cá chiên có thịt dày, chắc, thơm và không hề tanh. Khi chế biến thành chả cá, từng miếng chả vàng ươm, béo ngậy nhưng vẫn giữ được vị ngọt tự nhiên, làm say lòng bất cứ ai từng thưởng thức.

Những người sành ăn không chỉ trân trọng thịt cá chiên mà còn đặc biệt săn lùng phần lòng cá. Lòng cá chiên được đánh giá là loại ngon nhất trong các loài cá nước ngọt, có độ dai giòn đặc trưng, béo nhưng không ngấy. Khi được chế biến thành các món xào, nướng hay om mẻ, lòng cá chiên mang đến một trải nghiệm ẩm thực đầy cuốn hút, chỉ những thực khách may mắn mới có cơ hội thưởng thức.

Các món ngon được chế biến từ loài cá đặc sản này phải kể đến là lẩu cá chiên và gỏi cá chiên. Lẩu cá chiên không chỉ hấp dẫn bởi hương vị mà còn nhờ cách chế biến công phu.

Cá chiên được cắt lát, phi thơm cùng hành khô và cà chua để tạo màu sắc bắt mắt, sau đó nấu chung với nước dùng được ninh từ xương heo, giúp vị ngọt thêm đậm đà. Khi cá chín, nước lẩu được nêm nếm vừa vặn, rồi đặt lên bếp than hồng hoặc bếp ga nhỏ, giữ nóng suốt bữa ăn.

Điểm đặc biệt của món lẩu này chính là sự kết hợp tinh tế với các loại rau sống đậm chất vùng cao. Hoa chuối cắt mỏng, rau cải ngọt, rau cần cùng các loại rau gia vị như thì là, mùi tàu, rau thơm làm tăng thêm độ tươi mát, cân bằng vị béo của cá. Đặc biệt, thêm một chút măng chua sẽ làm hương vị nồi lẩu thêm hài hòa, trọn vẹn.

Với món gỏi, đây là sự kết hợp hoàn hảo giữa độ giòn thơm của cá và vị thanh mát của rau sống, tạo nên một hương vị hài hòa, khó quên. Điểm nhấn của món ăn chính là sự hòa quyện giữa các loại rau gia vị đặc trưng như rau quế, rau húng, mùi tàu, cùng với bắp chuối cắt mỏng ngâm nước muối để giữ độ giòn. Một chút hành tây thái lát làm dậy mùi thơm, và nếu thích vị chua thanh, thực khách có thể thêm xoài xanh bào sợi để tăng phần kích thích vị giác.

Nếu lẩu cá chiên thích hợp cho những ngày đông giá rét thì gỏi cá chiên chính là lựa chọn hoàn hảo cho ngày hè oi nóng. Vị thanh mát của các loại rau giúp cân bằng độ béo của cá, tạo cảm giác dễ chịu khi thưởng thức. Chỉ cần nếm thử một miếng, thực khách sẽ cảm nhận ngay lớp cá giòn rụm, vị ngọt tự nhiên của thịt cá hòa quyện với nước chấm đậm đà. Món ăn này không chỉ làm hài lòng những thực khách sành ăn mà còn thể hiện sự tinh tế trong ẩm thực của vùng núi Cao Bằng.

Chính vì sự quý hiếm và giá trị ẩm thực cao, cá chiên sông Gâm không phải là món ăn mà ai cũng có cơ hội nếm thử. Ngày nay, do khai thác quá mức, số lượng cá chiên tự nhiên đã giảm đáng kể, khiến giá trị của chúng càng trở nên đắt đỏ. Nhiều nhà hàng lớn sẵn sàng trả giá cao để có được một con cá chiên tươi ngon phục vụ thực khách.

×