TRỰC TIẾP Chuyển đổi số ngân hàng, tài chính và cơ hội của nông dân: Agribank coi chuyển đổi số là trọng tâm

Các tham luận, trao đổi sẽ tập trung vào một số nội dung như: Tầm quan trọng của kinh tế số và vai trò của chuyển đổi số tài chính, ngân hàng tại khu vực nông thôn; Đánh giá của nông dân khi trải nghiệm các dịch vụ, sản phẩm số của ngân hàng, doanh nghiệp viễn thông; Hạ tầng số, cơ sở dữ liệu, bảo mật hiện tại đã đáp ứng được nhu cầu phát triển các sản phẩm tài chính số chưa? Kinh nghiệm triển khai sản phẩm tài chính, ngân hàng số ở nước ngoài; Kinh nghiệm hỗ trợ nông dân, ngân hàng, doanh nghiệp viễn thông trong chuyển đổi số; Vai trò của Hội Nông dân Việt Nam trong tuyền truyền, đào tạo nông dân tham gia vào quá trình chuyển đổi số tài chính, ngân hàng và nâng cao hiểu biết trong quá trình sử dụng sản phẩm tài chính số; Xây dựng khung pháp lý, triển khai các sản phẩm tài chính số như chữ ký số, hợp đồng số, giao dịch điện tử, xây dựng cơ sở dữ liệu; Các vấn đề về an toàn, an ninh không gian mạng, tình trạng mất tài khoản, lộ dữ liệu thông tin người dùng khi tham gia không gian số;...

Cuộc cách mạng công nghiệp công nghệ lần thứ 4 gắn liền với chuyển đổi số, phát triển Kinh tế số, Xã hội số, Chính phủ số đã và đang trở thành động lực chính dẫn dắt xu thế phát triển kinh tế giới và mỗi quốc gia.  

Văn kiện Đại hội 13 của Đảng Chiến lược kinh tế xã hội 10 năm giai đoạn 2021- 2030 đều nhấn mạnh, phải đổi mới tư duy hành động, đẩy mạnh chuyển đổi số quốc gia, phát triển xã hội số, kinh tế số coi đây là nhân tố quyết định nâng cao năng suất, chất lượng hiệu quả và sức cạnh tranh.

Một trong những sứ mệnh lớn lao của chuyển đổi số là phổ cập, cá nhân hóa dịch vụ số như giáo dục , y tế, ngân hàng để tới người dân. Từ đó, từ nông thôn, vùng sâu, vùng xa...đều có thể tiếp cận được dịch vụ trực tuyến một cách công bằng, văn minh và hiện đại.

Hội Thảo chuyển đổi số diễn ra trong dịp kỷ niệm về chuyển đổi số Quốc gia càng cho thấy ý nghĩa của hoạt động này.

Việc tham gia chuyển đổi số của nông dân góp phần không nhỏ cho thành công của chương trình chuyển đổi số Quốc gia. Xác định chuyển đổi số với 3 trụ cột chính là chính phủ số, kinh tế số, xã hội số nhằm tạo sự bứt phá mạnh mẽ về tăng năng suất, sức cạnh tranh của nền kinh tế nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước cũng như nâng cao đời sống cho người dân.

Chuyển đổi số trong nông nghiệp là một trong những 8 lĩnh vực ưu tiên trong chuyển đổi số, trong đó, người nông dân là trung tâm của chuyển đổi số.

Những năm qua Hội Nông dân Việt Nam đã hỗ trợ cho người dân như hỗ trợ vốn vay đầu tư sản xuất, cung ứng đầu tư đầu vào. Hội Nông dân Việt Nam đã tích cực hỗ trợ nông dân tham gia vào chuyển đổi số thông qua tuyên truyền nâng cao nhận thức cho người dân...

Hội Nông dân Việt Nam đã kết nối với các chuyên trang về chuyển đổi số, kinh tế số trên Cổng thông tin, Fanpage của các cấp hội, phối hợp với các bộ ngành, xây dựng app nông dân, tích hợp tiện ích để hỗ trợ cho nông dân như xây dựng bài giảng mẫu, video thuyết trình, phổ biến kỹ năng số cơ bản cho nông dân bao gồm: như truy cập internet, thư điện tử, mua bán trực tuyến, ứng dụng công nghệ số trong kinh doanh...

App nông dân dự kiến sẽ ra mắt ngày 15/12 sẽ chính thức ra mắt để hỗ trợ tốt nhất cho người dân.

Chuyển đổi số mang tính sứ mệnh lịch sử trong thay đổi phương thức sản xuất, tư duy, giao dịch thương mại. Tuy nhiên sứ mệnh cao cả đó càng phải làm rõ nội hàm về khả năng thích ứng, nguy cơ giúp nông dân thực hiện nhanh bền vững. Tôi tin tưởng rằng những bài phát biểu, tham luận trong Hội thảo ngày hôm nay sẽ là những tư liệu quý, thiết thực hữu ích sẽ giúp nông dân khắp cả nước trong việc tham gia chuyển đổi số tài chính ngân hàng.  

Hiện nay, chuyển đổi số ngân hàng mang dịch vụ đến với người nông dân bao gồm các nội dung: Chính sách chuyển đổi số ngành hành ngân hàng; Thực tiễn cung ứng dịch vụ ngân hàng; Một số định hướng giải pháp. 

Về định hướng, có thể nói chúng ta đang nhận được sự quan tâm rất nhiều từ Bộ Chính trị, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các Bộ, ngành liên quan, trong đó, có những chỉ đạo rất quyết liệt về chuyển đổi số. Đầu tiên là cuộc cách mạng số 4.0, tiếp đó là các quyết định, Nghị quyết của Chính phủ, trong đó phải kể đến là Nghị quyết 50 của Chính phủ để triển khai Nghị quyết 52 của Bộ Chính trị, Quyết định 749 của Thủ tướng, Quyết định 1813 của Thủ tướng về không dùng tiền mặt. 

Các quyết định liên quan đến các dự án như đề án 06 để tạo điều kiện xây dựng kho dữ liệu quốc gia về dân cư giúp cho các Bộ ngành liên quan có thể khai thác kho dữ liệu để phục vụ phát triển kinh tế, trong đó, có ngân hàng. Chúng ta cũng đã triển khai Quyết định 149 của Thủ tướng về chiến lược tài chính toàn diện trong đó, với mục tiêu ứng dụng công nghệ số thúc đẩy đổi mới sáng tạo để làm sao sản xuất sản phẩm phù hợp với nhu cầu cũng như khả năng chi trả của Nông dân.Đặc biệt, với người dân ở vùng sâu, vùng xa, hải đảo, đối tượng thu nhập thấp. 

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cũng đã ban hành quyết định 810 về kế hoạch chuyển đổi số với các định lượng để yêu cầu tất cả các tổ chức tín dụng ứng dụng khoa học công nghệ 4.0. Trong đó, xác định lấy dữ liệu là trung tâm, là nguyên liệu là nền tảng triển khai và là giải pháp để thúc đẩy chuyển đổi số. Có thể thấy định lượng rất rõ, ngành ngân hàng đặt mục tiêu đến 2025 đạt 50% được triển khai trên môi trường số, 75% thực hiện đến năm 2030. 

Ngân hàng Nhà nước phấn đấu, 50% người dân sử dụng dịch vụ trên môi trường điện tử, đến 2025 có 50% quyết định cho vay nhỏ lẻ. Việc này, liên quan tới hỗ trợ phát triển kinh tế vùng sâu, vùng xa, nông thôn... 

Phấn đấu đến 2030 đạt con số 75%. Với chỉ tiêu trên, chúng tôi hướng đến cung cấp các dịch vụ, sản phẩm số đến người dân, đặc biệt, người Nông dân ở vùng sâu, vùng xa. Về pháp lý, Ngân hàng Nhà nước đã và đang triển khai nhiều nội dung hỗ trợ công tác này để đảm bảo các hành lang pháp lý để các tổ chức tín dụng, trung gian thanh toán để triển khai cung cẩp dịch vụ tới người dân.

Có thể điểm qua một số chỉ đạo như sau: 

- Các thông tư 16/2020/TT-NHNN; 17/2021/TT-NHNN ; TT 11/2022/TT-NHNN; TT 06/2023/TT-NHNN về hướng dẫn mở tài khoản thanh toán, phát hành thẻ, bảo lãnh ngân hàng và cho vay bằng phương thức điện tử. Cho phép thí điểm dùng tài khoản viễn thông để thanh toán cho các dịch vụ có giá trị nhỏ 

 - Mobile-Money (3 nhà mạng viễn thông đang triển khai). Trình Chính phủ Quyết định 316/QĐ-TTg. Đề án thí điểm phát triển một số hình thức TTKDTM ở khu vực nông thôn tại Việt Nam. Các tiêu chuẩn về thanh toán QR Code, tiêu chuẩn thẻ chip, nhằm tăng cường kết nối, xử lý liên thông trong thanh toán cũng như tích hợp với các ngành, lĩnh vực khác… 

Đang hoàn thiện dự thảo Nghị đinh về TTKDTM (thay thế NĐ 101 về TTKDTM), Dự thảo Nghị định về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát đối với hoạt động Fintech Ngân hàng Nhà nước ban hành các quy định về an toàn, bảo mật thông tin trong hoạt động Ngân hàng: TT 36/2012/TT-NHNN, 20/2016, 44/2018 ; TT 09/2020/TT-NHNN – 35/2016,2018/TT-NHNN. 

Chúng ta cũng không thể không kể đến Nghị định 55/2015/NĐ-CP về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp nông thôn; Nghị định 116/2018/NĐ-CP sửa đổi NĐ 55/2015/NĐ-CP với một số chính sách góp phần đẩy mạnh phát triển nông nghiệp, nông thôn, tháo gỡ khó khăn cho người dân, doanh nghiệp. 

Về hạ tầng, nhờ sự vào cuộc đồng bộ của các tổ chức tín dụng, đến nay chúng ta đã có 124 Tổ chức tín dụng; 1179 Quỹ Tín dụng Nhân dân, 4 tổ chức TCVM; 16 Công ty tài chính; số lượng cây ATM đạt > 21 nghìn ATMl và đạt > 490 nghìn POS. Tỷ lệ bao phủ cũng đã tăng trưởng mạnh với tỷ lệ xã/thị trấn có điểm cung ứng dịch vụ tài chính trên tổng số xã/thị trấn trên toàn quốc đạt 32,60% (năm 2022); Internet Banking đã có 82 Ngân hang, Mobile Banking có 52 Ngân hàng; 51 Tổ chức cung ứng dịch vụ TGTT được cấp phép; có 3 Doanh nghiệp viễn thông thí điểm cung ứng dịch vụ. 

Về sản phẩm dịch vụ phục vụ khu vực nông thôn: Đã có gần 5,2 triệu tài khoản MM được mở, trong đó gần 3,6 triệu tài khoản được đăng ký và sử dụng ở nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa, biên giới và hải đảo; 11,67 nghìn điểm kinh doanh và hơn 172,83 nghìn đơn vị chấp nhận thanh toán; Hơn 41,8 triệu giao dịch qua tài khoản MM với gần 2.200 tỷ đồng giá trị giao dịch.

Bên cạnh đó, đã triển khai trên 92.000 điểm giao dịch, trong đó số điểm ở nông thôn, vùng sâu, vùng xa chiếm trên 62%. Số lượng khách hàng sử dụng dịch vụ đạt 13,9 triệu; Số lượng giao dịch đạt 25,63 triệu với giá trị đạt hơn 183.000 tỷ đồng. Đồng thời, trên ứng dụng mobile banking cho phép người nông dân đăng ký, sử dụng các dịch vụ ngân hàng (tiền gửi, thanh toán, vay,..) không cần đến phòng giao dịch, chi nhánh. Ngoài ra, đã có 10,8 triệu thẻ mở bằng eKYC và 27 triệu tài khoản mở bằng eKYC (đến T6/2023)l Nhiều dịch vụ thanh toán mới, hiện đại (thẻ ngân hàng, QR code, Ví điện tử,..) được các ngân hàng, TGTT triển khai, cung ứng. 

Các tổ chức tín dụng đã đặt máy giao dịch ngân hàng tự động (STM) tại khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa, phòng giao dịch tài chính cộng đồng vùng sâu, vùng xa; Trung tâm giao dịch 24h tại các trạm xăng; Mô hình Autobank. 

Về chính sách hỗ trợ phát triển khu vực nông nghiệp, nông thôn đã có các chính sách như sau: Chương trình, chính sách tín dụng theo chỉ đạo của Chính phủ: cho vay đóng mới, nâng cấp tàu; cho vay khuyến khích phát triển NN công nghệ cao, cho vay nhằm giảm tổn thất trong nông nghiệp... Cho vay góp phần thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới: dư nợ tín dụng trên địa bàn các xã toàn quốc đạt trên 1.7 triệu tỷ đồng, tăng 5,58% so với cuối năm 2022 (tính đến 30.6.2023). 

Các chương trình tín dụng chính sách với đối tượng chủ yếu tại địa bàn nông thôn, vùng sâu, vùng xa: NH Chính sách XH đang triển khai 26 chương trình tín dụng ưu đãi, dư nợ cuối tháng 8/2023 đạt 306.573 tỷ đồng, tăng 8,19%so với tháng 12/2022. Hiện, có 90 Tổ chức tín dụng và gần 1100 Quỹ tín dụng Nhân dân tham gia cho vay phục vụ phát triển nông nghiệp nông thôn, tín dụng đối với lĩnh nông nghiệp, nông thôn, mức tăng trưởng bình quân 2016 - 2022 là 16%. 

Tổ chức các chương trình kết nối ngân hàng - doanh nghiệp tại các địa phương: dư nợ tín dụng đối với DNNVV cuối năm 2022 đạt 2.185.541 tỷ đồng (tăng 8,28% so với cuối năm 2021), chiếm tỷ trọng 18,68% dư nợ toàn nền kinh tế.

Đối với việc bảo mật thông tin, Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo các tổ chức tín dụng tăng cường công tác quản lý rủi ro, đảm bảo an ninh, an toàn và đẩy mạnh áp dụng các biện pháp hạn chế việc mở, sử dụng TKTT cho mục đích gian lận, lừa đảo Triển khai hoạt động truyền thông về cơ chế, chính sách chuyển đổi số ngân hàng, xây dựng và triển khai các chương trình giáo dục tài chính trên truyền hình và các phương tiện truyền thông đại chúng. Các tổ chức tín dụng triển khai kết nối với CSDLQGvDC, ứng dụng dữ liệu dân cư: 35 TCTD đã triển khai làm sạch dữ liệu KH; 44 tổ chức tín dụng đã và đang triển khai ứng dụng CCCD gắn chip, 13 tổ chức tín dụng triển khai ứng dụng tài khoản định danh và xác thực điện tử... 

Về giải pháp phát triển chuyển đổi số trong thời gian tới, theo ông Tuấn, sẽ Tiếp tục hoàn thiện cơ chế chính sách, khung khổ pháp lý; Tiếp tục triển khai các nhiệm vụ tại KHPH 01 giữa BCA và NHNN trong việc ứng dụng dữ liệu dân cư để làm sạch dữ liệu, xác thực trực tuyến, cung ứng dịch vụ ngân hàng, đặc biệt là đơn giản quy trình cho vay trên cơ sở giải pháp đánh giá khả tín khách hàng ... 

Tiếp tục nâng cấp phát triển hạ tầng công nghệ phục vụ chuyển đổi số như hạ tầng TTĐTLNH, CMTC&BTĐT; hạ tầng thông tin tín dụng CIC;... Ứng dụng công nghệ để phát triển sản phẩm, dịch vụ ngân hàng số tiện lợi, chi phí thấp; nâng cấp, mở rộng kết nối hệ thống thanh toán, hệ sinh thái số ngành ngân hàng. Tiếp tục tăng cường công tác đào tạo và tuyên truyền, giáo dục tài chính cho người dân; Bố trí nguồn lực phục vụ cho chuyển đổi số

Hiện tổng dân số của chúng ta có hơn 104 triệu người dân trong đó 38% thành thị, còn lại là nông thôn. Ngay khi ra đời cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư này đã bỏ sổ hộ khẩu để tất cả bộ ngành, địa phương sử dụng khai thác được tiện ích. Toàn bộ người dân cả nước khi tham gia tất cả các dịch vụ công cũng như phát triển kinh tế của riêng mình không phải mang sổ hộ khẩu giấy đi. 

Bởi chúng ta đã tạo ra được một sổ hộ khẩu điện tử để các Bộ, ban ngành có thể vào hệ thống để khai thác. Sau đó, chúng ta triển khai Căn cước Công dân đến nay chúng ta có xấp xỉ 80 triệu người dân có căn cước công dân gắn chíp. Theo đó, xác thực trong ngân hàng hoàn toàn có thể đáp ứng. 

Tuy nhiên để tham gia vào môi trường điện tử, các giao dịch trên thị trường điện tử cần trang bị cho người dân những công cụ, tiện ích. Và hiện chúng ta đã ra được hệ thống định danh và xác thực điện tử. Đến nay đã có hơn 64 triệu người dân Việt Nam kích hoạt tài khoản định danh điện tử mức 1 và mức 2. Khi đã có căn cước công dân gắn chip, có định danh điện tử, Bộ Công an đã báo cáo với Chính phủ triển khai Đề án 06. Đề án này lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm, chọn những vấn đề đơn giản nhất, những gì thiết yếu nhất phục vụ người dân. 

Đề án 06 có 5 vấn đề cần triển khai: Thứ nhất, dịch vụ công trực tuyến: 25 dịch vụ công trực tuyến Bộ Công an cùng Văn phòng Chính phủ cùng Bộ Ban ngành lựa chọn để triển khai. Từng bước một đã tạo dựng được Email điện tử, cổng thông tin điện tử công thuận tiện cho người dân vào. Nhiều dịch vụ công đến nay đã đạt tỷ lệ gần như tuyệt đối người dân Việt Nam tham gia vào dịch vụ công trực tuyến... 

Thứ hai, xây dựng một môi trường công dân số do vậy đã tạo dựng được định danh điện tử, cung cấp cho người dân chữ ký số miễn phí. Hiện nay người dân sử dụng chữ ký số của 22 đơn vị trên cả nước cung cấp. Đơn vị đồng hành cùng Đề án 06 là VNPT đã cung cấp rất nhiều chữ ký số miễn phí cho người dân khi tham gia vào thủ tục hành chính. Tạo cho người dân tạo một tài khoản ngân hàng để người dân tham gia và thực hiện các giao dịch trên môi trường điện tử. 

Thứ 3, xây dựng kinh tế số. Bộ Công an đã làm sạch dữ liệu cho ngân hàng, thuế, bảo hiểm y tế...Tiết kiệm được rất nhiều ngân sách, kinh phí cho Nhà nước, đáng chú ý là có thể phòng chống được các vấn đề gian lận. 

Thứ 4, trên cơ sở dữ liệu dân cư tham mưu hoạch định chính sách cho Chính phủ. Ví dụ, chúng tôi đã phân tích bộ dữ liệu cho Bộ Y tế trong giai đoạn tiêm vaccine covid. Hệ thống đã phân tích dữ liệu cho Bộ Y Tế, Giáo dục trong vấn đề tuyển sinh trong thời gian qua. 

Thứ 5, tạo lập một bộ dữ liệu dùng chung để nghiên cứu đa chiều hơn, sử dụng dữ liệu được nhiều các giải pháp hơn, mang lại tiện ích đặc biệt trong vấn đề số hóa. Ví dụ như trước đây triển khai một vấn đề số hóa dữ liệu trong ngành tư pháp. Theo đó, ngành tư pháp cũng phải trường nhập trường thông tin của một con người. Theo đó, Bộ Công an đã tạo số hóa của ngành tư pháp dựa trên nền tảng của Hệ thống dữ liệu quốc gia về dân cư. 

Điển hình, tỉnh Thái Nguyên - địa phương đầu tiên thí điểm trong năm 2022, nếu số hóa phải chi phí hết 14 tỷ, nhưng trên cơ sở dữ liệu quốc gia đã giảm được 1 nửa. Tiết kiệm được rất nhiều tiền cho Nhà nước. Đáng chú ý, dữ liệu đó đã hoàn toàn được làm sạch, an toàn.

Vấn đề đặt ra ở đây phải giải quyết 2 bài toán "Quy mô sản xuất ở Nông thôn hiện nay còn nhỏ lẻ, thiếu tính liên kết chưa trở thành chuỗi sản xuất. Đặc biệt, lao động ở khu vực nông thôn còn thủ công, chưa được đầu tư máy móc hiện đại như một số khu vực khác.

Người dân ở khu vực Nông thôn sản xuất vẫn còn phụ thuộc vào thời tiết, dịch bệnh và đặc biệt kết nối với thị trường tiêu thụ còn yếu nên đầu ra vẫn là trở ngại lớn với người dân ở khu vực nông thôn.

Năm 2022, Chính phủ đã lần đầu tiên ban hành chính sách phát triển Kinh tế số, xã hội số đến năm 2025 hướng đến năm 20230 nằm trong chiến lực chung của cả nước về chuyển đổi số quốc gia. Trong đó, 3 trụ cột chính là phát triển Chính phủ số, Xã hội số và Kinh tế số.  

Để phát triển toàn diện, cả 3 trụ cột đều đặt người dân vào trung tâm, đặc biệt ở khu vực nông thôn. Khi Chính phủ số phát triển, người dân sẽ đơn giản hoá thủ tục hành chính, Xã hội số giúp người dân hạnh phúc hơn và Kinh tế số giúp người dân có thu nhập tốt hơn.

Nhằm thực hiện mục tiêu đó, hiện nay Việt Nam đối mặt với nhiều thách thức khi khu vực nông thôn sẽ phải nâng cấp hạ tầng internet và băng thông rộng đến tận thôn, bản đảm bảo phổ cập gói cước truy cập internet phù hợp với thu nhập của người dân.

Điểm lợi thế của Việt Nam là tốc độ internet của chúng ta nằm trong Top 50 trên thế giới. Đồng thời 87% thôn, bản hiện nay đã được phủ sóng di động và internet tốc độ cao. Hiện nay, doanh nghiệp và Chính phủ tiếp tục xây dựng cơ sở hạ tầng internet.  

Giải pháp được đại diện Bộ TT&TT đưa ra là đưa cáp quang băng rộng đến từng hộ gia đình. Khi đã có hạ tầng kết nối, Chính phủ sẽ phổ cập thiết bị di động thông minh để đảm bảo ít nhất mỗi gia đình sẽ có 1 thiết bị thông minh và tiến tới mỗi người dân sẽ có 1 thiết bị thông minh trong thời gian tới. Đã có 78% số lượng thuê bao đang sử dụng thiết bị điện thoại thông minh và để phổ cập 22% còn lại sẽ phải phổ cập bằng sự tổng hợp của nhiều người lực từ địa phương, nhà mạng và từ xã hội hoá.

Đặc biệt, để nâng cao kỹ năng số cho người dân, các Tổ công nghệ số cộng đồng và nền tảng học trực tuyến đại trà để cung cấp các bài giảng miễn phí để người dân chủ động bồi dưỡng kỹ năng số.

Riêng tỉnh Bình Phước đã có chiến dịch 92 ngày đêm của Tổ công nghệ số cộng đồng đẩy mạnh chuyển đổi số và đến nay đã có gần 1.000 Tổ công nghệ số cộng đồng với khoảng 5.500 thành viên tham gia.  

Kết quả thu được sau Chiến dịch 92 ngày đêm đã gồm: thiết lập tài khoản và khai thác các cổng dịch vụ công; tập huấn chữ ký số, các ứng dụng cho 163.410 thành viên. Toàn tỉnh đã có hơn 220 doanh nghiệp, hợp tác xã đưa 466 sản phẩm lên các sàn thương mại điện tử Ngành thuế đã chuẩn hóa dữ liệu hóa đơn điện tử cho hơn 8.000 doanh nghiệp, hộ kinh doanh.

Phát triển dân số ở khu vực nông thôn tiến tới mỗi người dân đều có tài khoản VNeID để xác định quyền và trách nhiệm của mỗi người dân. Mục tiêu tiếp theo là mỗi người dân trưởng thành một tài khoản thanh toán số. Đa dạng hoá hình thức thanh toán, các vùng chưa được tiếp cận với dịch vụ ngân hàng, phối hợp với nhà mạng triển khai Mobile Money. Tài khoản mobile money gắn với tài khoản SIM điện thoại sử dụng thanh toán ngay cả khi sử dụng điện thoại đời cũ (feature phone). Đồng thời, triển khai các sáng kiến thúc đẩy thanh toán số như: làng số, xã số, khu phố không dùng tiền mặt từ đó nhân rộng, lan tỏa. VNPost phát triển mạng lưới VNPost thành các điểm đại lý Mobile Money.  

Phát triển Kinh tế số cũng phải đảm bảo an toàn an ninh mạng cho khu vực nông thôn. Để làm được điều đó, Việt Nam sẽ chỉ đưa vào vận hành những nền tảng đáp ứng yêu cầu về an toàn, an ninh mạng. Các tổ Công nghệ số cộng đồng hướng dẫn, khuyến khích người dân cài đặt ứng dụng an toàn, an ninh mạng miễn phí trên thiết bị thông minh.

Chuyển dịch vai trò bảo đảm an toàn thông tin mạng về các doanh nghiệp nền tảng số lớn, các doanh nghiệp viễn thông, đảm bảo 100% người dân được bảo vệ an toàn thông tin ở mức cơ bản. Với các công tác đảm bảo an ninh như trên đáp ứng 100% người dân được bảo đảm an toàn, an ninh mạng ở mức cơ bản.

 Hiện tại, chúng tôi đang sử dụng những dịch vụ tài chính của nhóm ngân hàng Big4: Vietcombank, BIDV, Vietinbank, Agribank. Đây cũng là các ngân hàng có đầu tư nhiều cho công nghệ số, chuyển đổi số. Hiện tại tôi sử dụng các app ứng dụng VCB Digibank (của Vietcombank); BIDV có BIDV Smartbanking; Agribank E-Mobile Banking của Agribank; VietinBank iPay là ững dụng ngân hàng số của VietinBank. 

Sản phẩm số thì tiết kiệm thời gian, không phải đi lại, giao dịch an toàn chính xác (không rủi ro như việc cầm tiền mặt đi giao dịch) Chúng tôi có thể thanh toán bằng các hình thức như chuyển khoản, quét mã QR,… 24/7 mà không phải đi ra quầy giao dịch; cũng như có dịch vụ chuyển tiền với hạn mức lớn. 

Chúng tôi chủ động giao dịch với các đối tác ngay tại cơ sở sản xuất, bởi trước đây khi chưa có các ứng dụng ngân hàng số, phải trực tiếp ra quầy thực hiện chuyển tiền thanh toán cho khách hàng, nhưng nếu vướng vào ngày nghỉ, ngày lễ các công việc thanh toán cũng bị ngưng lại, ảnh hưởng đến tiến độ của đơn hàng. Tiết kiệm chi phí: Gần như là miễn phí khi sử dụng trên app ngân hàng số; trong khi rút tiền để xài bị thu phí.

Hiện nay cả nước đang bước vào giai đoạn chuyển đổi số trong đó có chuyển đổi số trong tài chính, ngân hàng điều đó đem lại những lợi ích to lớn cụ thể như:

Giảm thiểu thời gian giao dịch, thay vì phải đến ngân hàng thì nay mọi người chỉ cần có một chiếc điện thoại thông minh trên tay đã xử lý được gần như tất cả các dịch vụ của Ngân hàng.

Tăng tính thuận tiện trong các giao dịch mua bán: Trước đây các giao dịch phải thanh toán bằng tiền mặt rất bất tiện như phải đem theo lượng tiền mặt trên người có thể gây rủi ro mất, cướp giật, sai sót trong kiểm đếm thì nay chỉ cần chuyển khoản rất nhanh chóng.

Tăng tính kết nối và mở rộng thị trường: Trước đây khi xử dụng tiền mặt thì rất khó để mua bán giao dịch hàng hóa với các đối tác xa thì nay điều đó trở nên đơn giản hơn rất nhiều bằng thao tác thanh toán điện tử, các đối tác có thể mở rộng phạm vi cả nước thậm chí là nước ngoài.

Minh bạch hóa các giao dịch: Hiện nay với các dịch vụ thanh toán điện tử các khoản chi tiêu mua bán đều dễ dàng được kiểm đếm nhanh chóng, chính xác
.

Tiết kiệm được chi phí: Khi chưa có thanh toán số qua ngân hàng, các khoản ủy nhiệm chi, hoặc rút tiền về chi tiêu; trả lương cho công nhân bằng tiền mặt, nếu trả tài khoản thì công nhân lại phải đi rút về chi tiêu,.... Tất cả đều mất phí, như mỗi giao dịch rút tiền mất hơn 3.000 đồng, nhiều giao dịch số tiền cũng đội lên không nhỏ với bà con nông dân vùng nông thôn. Từ ngày có chuyển khoản trả lương cũng qua tài khoản, người lao động cũng chuyển dần sang thanh toán bằng app ngân hàng tiện lợi, không mất phí..

Hiện nay HTX Nam Việt đã và đang ứng dụng rất nhiều các dịch vụ số của ngân hàng trong đó quan trọng nhất phải kể đến thanh toán điện tử. Tuy nhiên, hiện nay còn rất nhiều hiện tượng người dân mất tiền trong tài khoản ngân hàng, đặc biệt là người dân vùng nông thôn như chúng tôi nhiều khi vô tình nhấn vào được lik giả mạo khiến cho đối tượng lừa đảo rút sạch tiền, báo chí nói nhiều chúng tôi cũng rất lo lắng, bất an khi sử dụng dịch vụ ngân hàng số. Vậy cơ quan chức năng có giải pháp nào để giải quyết vấn nạn này không để chúng tôi yên tâm sử dụng dịch vụ? Khi có tình trạng mất tiền thì chúng tôi biết đòi ai? Tôi cho rằng, chỉ khi các câu hỏi này được trả lời thì những người nông dân như chúng tôi mới thật sự sẵn sàng sử dụng các dịch vụ ngân hàng, tài chính số.  

Tình trạng xảy ra ở khu vực nông thôn đó là có những số điện thoại là gọi đến ví dụ thông báo anh chị có phiếu phạt nguội vì vi phạm luật giao thông, họ biết được cả họ tên đầy đủ, quê quán chính xác... như vậy có phải dữ liệu cá nhân của chúng tôi đang được mua bán hay không? Tại Bộ Công an có nắm được vấn đề này không? Phía ngân hàng có bảo mật thông tin cho chúng tôi như thế nào nếu chúng tôi sử dụng dịch vụ của ngân hàng, đặc biệt trên kênh số? Tôi cũng đề nghị Bộ Công an và các ngân hàng làm rõ vấn đề này và truyền thông tới khu vực nông nghiệp, nông dân, nông thôn để bà con chúng tôi nắm được.

Các thanh toán đã rất có lợi cho người dân sử dụng, tuy nhiên hiện nay việc thực hiện rút tiền từ tài khoản công ty vẫn là dùng Sec rút tiền. Hình thức này có nhược điểm là phải ra phòng giao dịch, trong khi ở nông thôn phòng giao dịch không nhiều; đi lại xa gây khó khăn, và đôi khi phải thực hiện giao dịch tại chi nhánh của ngân hàng khác, khi đó chi phí rút theo hình thức này chiếm 0,033% tổng số tiền. Với khoản 1 tỷ trở lên chi phí này cũng rất lớn. Chúng tôi mong muốn ngân hàng có dịch vụ phù hợp và thuận lợi cho các HTX như chúng tôi, thay vì rút Sec bằng việc đến tận phòng giao dịch cũng nên số hóa trên các app ngân hàng số hiện nay.

Đối với ngân hàng chính sách xã hội chủ yếu cho nông dân vùng sâu, xa, còn dư nợ chính sách xã hội. Chúng tôi có phiên giao dịch ở các địa điểm vùng thôn, bản, khách hàng không phải đến huyện, trụ sở Ngân hàng Chính sách Xã hội huyện để làm các thủ tục vay hoặc đóng tiết kiệm nơi mình sinh sống. 

Với Ngân hàng Chính sách xã hội, chuyển đổi số mới bước đầu, mới cung cấp mobile banking, các dịch vụ trong hệ sinh thái số, bước đầu đã có khách hàng nông dân, người nghèo, người dân vùng sâu, vùng xa. Nhưng chúng tôi xác định chuyển đổi số mới chỉ thực hiện ở bước đầu thôi, chưa đa dạng ứng dụng rộng rãi như các ngân hàng thương mại phát triển khác.

Hạ tầng công nghệ thông tin hiện nay để đảm bảo ứng dụng chuyển đổi số, an ninh bảo mật, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành nhiều Thông tư, đưa ra nhiều yêu cầu quy định về thông tin, trong đó có Thông tư 09 cùng nhiều chỉ thị, quyết định. Ngân hàng Nhà nước đã đưa vào tiêu chuẩn, quy định, hệ thống CNTT cho đáp ứng tiêu chuẩn gì, dự phòng như nào? 

Đối với hệ thống bảo mật, hiện nay hàng năm Ngân hàng Nhà nước tổ chức đi kiểm tra các tổ chức tín dụng và kết quả là 100% các ngân hàng có hệ thống bảo mật chống xâm nhập, xác định khách hàng đa thành tố, dữ liệu, lọc nội dung, ghi nhật ký giao dịch… Ngoài ra, NHNN đang xây dựng và xác lập mạng lưới xử lý sự cố toàn hệ thống. 

Trong trường hợp, sự cố xảy ra đối với Ngân hàng Thương mại thì Ngân hàng Nhà nước cùng các NHTM sẽ hỗ trợ nhau để xử lý sự cố an ninh, an toàn. Ngân hàng Nhà nước vừa qua đã triển khai tập huấn, hệ thống ứng cứu, diễn tập hàng năm. Theo quan điểm của tôi, hiện nay NHNN và các Ngân hàng Thương mại đã ban hành đầy đủ quy định, đảm bảo hệ thống an toàn để chuyển dổi số, an toàn bảo mật.

Dự kiến, tháng 12 chúng tôi sẽ ra mắt và rất mong sắp tới có thể đem những ứng dụng hữu ích tới người dân. Bên cạnh đó, VNPT tham gia lĩnh vực tài chính số với 2 giấy phép hoạt động của Ngân hàng Nhà nước cấp cho về thanh toán và giấy phép về Mobile Money. Với VNPT, chúng tôi tổng kết đến 30/9, đã có 71% tài khoản đến từ nông thôn, vùng sâu xa hải đảo. 

Điểm kinh doanh của Mobile Money chiếm đến 69% cùng ngành. Mobile Money đã đi sâu vào đời sống của bà con Nông dân. VNPT rất may mắn khi được đồng hành cùng Chính phủ trong việc xây dựng cổng thông tin Quốc gia được thanh toán cấp độ 4 trên cổng thông tin Quốc gia. Qua đó, giúp kết nối các đối tượng dịch vụ công; các Trung gian thanh toán thông quan ngân hàng. Việc này giúp ích rất lớn cho xã hội và đã đưa được 400 – 500 dịch vụ công cấp độ 4 về thanh toán onlines. Cùng đó là nguồn lực kết nối đưa và kết nối 63/63 tỉnh, thành phố, và 21 Bộ, ngành. Đặc biệt, VNPT là đơn vị đầu tiên đưa Mobile Money lên cổng dịch vụ công Quốc gia... 

Mô hình này giúp người dân có Mobile Money hoàn toàn có thể thanh toán dịch vụ công. Đồng thời, Mobile Money giúp đưa người dân tới dần hơn với các dịch vụ công Quốc gia. Trong đầu tháng 8 vừa qua, chúng tôi cũng đưa được VietQR lên cổng dịch vụ công Quốc gia. Có thể nói, trong 2 năm vừa qua khi VietQR ra đời đã phủ sóng rất lớn tới các vùng sâu, vùng xa đi vào các ngõ ngách, đời sống của người dân. Đến tháng 9 vừa qua, giao dịch trên VietQR chiếm tới 29%. Như vậy, VietQR rất sẵn sàng phụ vụ người dân trong việc thực hiện giao dịch thanh toán.

Đối với Agribank, chuyển đổi số là trọng tâm của chúng tôi trong những năm qua. Agribank đã ban hành kế hoạch Chuyển đổi số đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 với mục tiêu tối thiểu 80% khách hàng sử dụng dịch vụ thanh toán điện tử, tỷ trọng doanh thu từ các kênh số đạt trên 55%, tối thiểu 70% quyết định giải ngân, cho vay của Agribank đối với các khoản vay nhỏ lẻ, vay tiêu dùng của khách hàng cá nhân được thực hiện theo hướng số hóa, tự động, tối thiểu 90% hồ sơ công việc tại Agribank được xử lý và lưu trữ trên môi trường mạng (trừ hồ sơ công việc thuộc phạm vi bí mật Nhà nước).

Với sứ mệnh đầu tư chủ yếu đối với lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, Agribank có tổng tài sản đạt hơn 1,9 triệu tỷ đồng, tổng dư nợ cho vay nền kinh tế đạt gần 1,5 triệu tỷ đồng, trong đó đầu tư cho lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn chiếm tỷ lệ gần 70%; Agribank có mạng lưới hoạt động rộng khắp trải dài trên mọi miền đất nước, từ thành thị đến nông thôn, vùng sâu, vùng xa, hải đảo với gần 2300 chi nhánh, phòng giao dịch, 68 điểm giao dịch lưu động bằng ô tô chuyên dùng, hơn 3700 máy ATM/CDM, gần 24.000 POS/EDC, triển khai mô hình Ngân hàng số - Agribank Digital để phục vụ nhu cầu giao dịch thanh toán của hơn 22 triệu khách hàng mở tài khoản và sử dụng dịch vụ thanh toán, gần 4 triệu khách hàng vay vốn. 

Công tác chuyển đổi số của Agribank trong hoạt động ngân hàng được thực hiện theo định hướng lấy khách hàng là trung tâm, phục vụ khách hàng trực tiếp tại các quầy giao dịch và kênh thanh toán điện tử, đem lại những trải nghiệm trong sử dụng dịch vụ thanh toán trên ứng dụng công nghệ số tốt nhất cho khách hàng. Đối với chuyển đổi số qua kênh phân phối Mobile Banking (E-Mobile Banking, SMS Banking, Bankplus): Với hơn 16 triệu khách hàng sử dụng dịch vụ Mobile Banking, trong đó có hơn 10 triệu khách hàng đăng ký sử dụng dịch vụ Agribank E-Mobile Banking, số lượng giao dịch, doanh số giao dịch tăng nhanh hàng năm để khách hàng trải nghiệm sử dụng dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt trên kênh điện tử.

HSBC là ngân hàng quốc tế nên chúng tôi làm việc với rất nhiều đối tác là các doanh nghiệp trong và ngoài nước, đặc biệt là các đối tác doanh nghiệp trong nông nghiệp nông thôn. Chúng tôi xin chia sẻ một số ví dụ về ngân hàng số HSBC đã cung cấp cho các đối tác doanh nghiệp nông thôn ở trong và ngoài nước như sau. Chúng tôi có một khách hàng đã làm việc với họ lâu năm và cung cấp cho họ một nền tảng số có tên là HSBC NET, khi khách hàng tham gia vào nền tảng số này họ có thể thực hiện được tất cả các giao dịch thanh toán cũng như các khoản phải thu. 

Bên cạnh đó, các giao dịch hoạt động tài chính thương mại của họ đều được xử lý thông qua nền tảng số này. Và điều này giúp cho khách hàng có trải nghiệm liền mạch thông suốt. Không chỉ các doanh nghiệp nông nghiệp tại Việt Nam, chúng tôi cũng có rất nhiều khách hàng quốc tế. HSBC có một khách hàng lâu năm trong lĩnh vực thức ăn chăn nuôi hoạt động hàng đầu ở Việt Nam, với khách hàng này chúng tôi đã cung cấp cho họ một giải pháp số hóa quy trình thanh toán. Giải pháp này sẽ được tích hợp trực tiếp với hệ thống hoạch định nguồn lực của doanh nghiệp còn gọi là IAP (In Application Purchase – Mua trong ứng dụng). Chúng tôi cũng đang hỗ trợ hệ sinh thái các nhà cung ứng của doanh nghiệp này - họ đều là những người nông dân. 

Thông qua chương trình tài trợ chuỗi cung ứng hoàn toàn tự động của HSBC, chúng tôi cũng đã gián tiếp hỗ trợ cho các nhà cung ứng của các doanh nghiệp nông nghiệp đang là việc với HSBC. Chương trình này sẽ giúp cho các bên tham gia có cái nhìn tổng quan hơn, rõ ràng hơn về dòng tiền và nhu cầu vốn lưu động hàng ngày của chính họ. Tại Philippine, HSBC có một khách hàng là doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực hóa chất. Chúng tôi đã cung cấp cho họ một nền tảng số hóa giúp họ thực hiện được tất cả các quy trình thanh toán. 

Doanh nghiệp này trước đây họ đã tốn rất nhiều chi phí và phải sử dụng rất nhiều thủ tục thủ công, nhưng nhờ sử dụng giải pháp của HSBC nên họ đã cắt giảm được rất nhiều thủ tục thủ công. Chi phí, mọi thứ cũng đơn giản hơn rất nhiều. Chúng tôi cũng có một khách hàng là Singapore là công ty về nông sản và chăn nuôi toàn cầu. Chúng tôi đã cung cấp cho họ giải pháp blockchain, tăng tính bảo mật, an toàn và giao dịch thanh toán ngân hàng nhanh hơn, loại bỏ bớt bên trung gian tham gia trong quá trình giao dịch. Từ đó, tính minh bạch sẽ cải thiện nhiều hơn, tăng truy xuất nguồn gốc. Như rất nhiều diễn ra đã nói trước tôi, khi nói về số hóa trong nông nghiệp điểm đầu tiên chúng ta cần quan tâm nhất là thay đổi tư duy. 

Bên cạnh đó cần thích ứng với nhu cầu phát triển của các khách hàng, đối tác của chúng ta. Khi ứng dụng lợi ích ứng dụng công nghệ trong hệ thống nông nghiệp, người dùng sẽ được tiếp cận dữ liệu chính xác hơn.Việc tham gia vào nông nghiệp số, không hẳn chỉ tiết kiệm chi phí, quan trọng hơn tăng tính bảo mật, tăng tính minh bạch hơn trong quá trình giao dịch từ đó giúp họ hoạch định, tăng năng suất hiệu quả hơn. Số hóa toàn bộ quy trình từ sản xuất, thu hoạch, lưu kho, phân phối sẽ giúp các bên liên quan có cái nhìn tổng quan rõ hơn về dòng vốn, dòng tiền.

Sau hai năm thí điểm MobiFone Money, chúng tôi đang có tổng kết để ra hạn thêm việc thí điểm và có những điều chỉnh phù hợp. Trong quyết định 316 của Chính phủ đã yêu tiên triển khai dịch vụ MobiFone Money ở vùng sâu vùng xa, chưa ưu tiên triển khai ở thành phố. 

Do đó, đây là lợi của nhà mà để dịch vụ MobiFone Money tiếp cận vùng nông thôn rất phổ biến và là cánh tay nối dài của các Ngân hàng, nơi nào chưa có ngân hàng thì chúng tôi đều phủ sóng để người nông dân có thể tiếp cận dịch vụ thanh toán, chuyển tiền qua MobiFone Money. Hạn mức tài khoản của MobiFone Money chỉ là 10 triệu đồng/tháng, đây là hạn mức rất nhỏ, phù hợp với thu nhập của bà con nông dân, người dân vùng sâu, vùng xa. 

Tại tỉnh thành lớn đa phần mọi người đều có tài khoản ngân hàng dùng SmartBanking nên lượng phủ sóng của MobiFone Money tại thành phố ít phổ biến hơn. Qua các số liệu có thể thấy là "hoa mọc trên sỏi đá", thực sự đây là những thứ mà Mobifon cần phải phấn đấu hơn nữa làm sao tối ưu hơn để bà con Nông dân thuận tiện sử dụng dịch vụ.

Theo TS Hiển, hiện chuyển đổi số tại Việt Nam thực hiện từ các chủ trương chính sách của Nhà nước về Cách mạng Công nghiệp 4.0, trong đó Bộ Chính trị bân hành Nghị quyết 52, Nghị quyết 29 về công nghiệp hoá, có lĩnh vực nông nông nghiệp nông thôn, hay Nghị quyết 19 về HTX có kinh tế tập thể… Nói tóm lại, các chính sách của Nhà nước đều nhấn mạnh chuyển đổi số sẽ được thực hiện trong hai ngành ưu tiên: tài chính ngân hàng và nông nghiệp, nông dân và nông thôn.

×