Một năm nhiều khó khăn

Theo Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), kim ngạch xuất khẩu sắn và các sản phẩm từ sắn năm 2019 chỉ đạt 948 triệu USD với sản lượng 2,3 triệu tấn. Như vậy, xuất khẩu sắn tiếp tục rời khỏi nhóm các mặt hàng đạt kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ USD.

Năm qua, xuất khẩu sắn lát gặp nhiều khó khăn do nhu cầu nhập khẩu của Trung Quốc giảm. Ước tính, lượng sắn lát xuất khẩu của Việt Nam năm 2019 đạt khoảng 380.000 tấn; giảm 45,4% so với năm 2018.

Xuất khẩu sắn năm 2020 chưa thấy dấu hiệu khả quan.  Ảnh tư liệu

Bên cạnh đó, tỷ giá giữa đồng USD và nhân dân tệ (NDT) được điều chỉnh theo chiều hướng đồng NDT giảm nhiều so với đồng USD, dẫn đến giá xuất khẩu sắn sang Trung Quốc cũng bị giảm theo. Với tinh bột sắn, mặt hàng xuất khẩu hơn 80% sang Trung Quốc cũng bị cạnh tranh quyết liệt, các doanh nghiệp chế biến sắn cũng gặp nhiều khó khăn hơn năm 2018.

Theo số liệu thống kê của Cơ quan Hải quan Trung Quốc, 11 tháng năm 2019, Trung Quốc nhập khẩu 4,77 triệu tấn sắn lát và tinh bột sắn, trị giá 1,53 tỷ USD, giảm 25,1% về lượng và giảm 20,5% về trị giá so với cùng kỳ năm 2018.

Trong đó, Trung Quốc nhập khẩu sắn lát và tinh bột sắn từ Việt Nam đạt 869.730 tấn, trị giá 309,81 triệu USD, tăng 0,6% về lượng và tăng 19,1% về trị giá so với cùng kỳ năm 2018, giá xuất khẩu bình quân đạt 356,2 USD/tấn, tăng 18,3% so với cùng kỳ năm 2018.

Thị phần sắn lát và tinh bột sắn Việt Nam trong tổng nhập khẩu sắn lát và tinh bột sắn của Trung Quốc tăng từ 13,6% trong 11 tháng năm 2018 lên 18,2% trong 11 tháng năm 2019.

Năm 2020 có khả quan?

Từ cuối năm 2019 đến đầu tháng 1 năm nay, giá sắn nguyên liệu ở trong nước vẫn ổn định ở mức thấp.

Giữa tháng 12/2019, giá sắn nguyên liệu tại Tây Ninh còn neo ở mức 2.700 – 2.800 đồng/kg. Cuối năm ngoái, giá bắt đầu giảm nhẹ khoảng 50 đồng/kg. Đến giữa tháng 1 năm nay, giá sắn ở các cửa khẩu Tây Ninh tiếp tục giảm thêm 50 đồng/kg nữa do nguồn sắn từ Campuchia về nhiều.

Từ đầu tháng 1/2020 đến nay, giá sắn nguyên liệu tại các vùng ổn định ở mức thấp. Vụ sắn 2019 – 2020, nguồn cung sắn củ tại các địa phương được nhận định không tăng mạnh như kỳ vọng, cộng thêm việc sắn của Lào và Campuchia được Thái Lan thu mua mạnh thì khả năng nguồn cung sắn lát vụ mới của Việt Nam sẽ tiếp tục giảm so với vụ trước.

Trong khi, giá ngô và lúa mì thiết lập ở mức cao và có khả năng sẽ tăng mạnh trong năm 2020 khi nguồn cung nhập khẩu về Việt Nam đạt thấp. Do đó, nhu cầu tiêu thụ sắn lát từ các nhà máy thức ăn chăn nuôi được nhận định sẽ tốt hơn trong đầu năm 2020.

Trong khi đó, dù đã bước vào thời điểm thu hoạch rộ sắn vụ, nhưng hầu hết các nhà máy khu vực Tây Nguyên và Đông Nam Bộ đều rơi vào tình trạng khan hiếm nguyên liệu do sắn vụ mới trồng muộn hơn, đồng thời thời tiết không thuận lợi và dịch bệnh lan rộng khiến năng suất và chất lượng sắn củ tươi tại các vùng đều được nhận định đạt thấp hơn nhiều so với các vụ trước.

Tuy nhiên, các nhà máy sản xuất tinh bột sắn đánh giá, nguồn cung sắn lát vụ mới 2019 - 2020 sẽ không dồi dào. Hiện các vùng nguyên liệu đã bước vào thời điểm thu hoạch rộ sắn vụ, nhưng hầu hết các nhà máy khu vực Tây Nguyên và Đông Nam Bộ đều rơi vào tình trạng khan hiếm nguyên liệu do sắn vụ mới trồng muộn. Thời tiết không thuận lợi và dịch bệnh khảm lá lan rộng cũng khiến năng suất và chất lượng củ sắn tươi đạt thấp.

Ông Nguyễn Văn Lạng – Chủ tịch Hiệp hội Sắn Việt Nam cho biết, các đơn vị xuất khẩu mặt hàng sắn lát vẫn chưa mở kho thu mua nhiều do dự đoán nhu cầu mua từ thị trường Trung Quốc còn yếu. Với tinh bột sắn, dù giá có dấu hiệu giảm nhẹ nhưng giá nguyên liệu củ sắn tươi khó có khả năng giảm thêm.

Cục Xuất nhập khẩu dự báo, năm 2020, xuất khẩu sắn và các sản phẩm từ sắn khó tăng mạnh so với năm 2019 và còn tiếp tục đối diện nhiều khó khăn, nhất là phải cạnh tranh từ các đối thủ Thái Lan, Lào, Campuchia.

Theo Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ NNPTNT), Trung Quốc ngày càng tăng cường kiểm soát nghiêm ngặt các quy định về nhãn mác, bao bì, thông tin sản phẩm tinh bột sắn Việt Nam và siết chặt nhập khẩu qua kênh biên mậu.

Năm 2020, Trung Quốc sẽ tiếp tục điều chỉnh giảm thuế VAT với tinh bột sắn nhập chính ngạch từ 13% xuống còn 10%; khiến giá tinh bột sắn xuất qua khu vực biên mậu trở nên kém cạnh tranh hơn.

Tín hiệu tốt hiếm hoi đối với ngành sắn là giá ngô và giá lúa mì đang tăng cao nên nhu cầu sản phẩm thay thế là sắn lát trong năm 2020 cho ngành sản xuất thức ăn chăn nuôi được đánh giá sẽ tốt hơn.

×