Về vấn để cải cách, đổi mới thể chế quản trị quốc gia đang được thực hiện, TS Cung nhấn mạnh: "Thể chế là nhân tố quyết định thành bại của một quốc gia. Việc theo đuổi những bước đi phù hợp, đột phá và phát triển vượt trội so với các quốc gia khác phụ thuộc rất lớn vào thể chế".

Tăng trưởng cao: Chỉ người giỏi mới làm được!

Phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2025 “Giải pháp đột phá để đạt mục tiêu tăng trưởng trên 8%” được báo Người Lao động tổ chức sáng nay 13/3, chuyên gia kinh tế, TS Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM) cho rằng, trong lĩnh vực kinh tế, chủ đề đang được quan tâm nhất hiện nay là tăng trưởng của nền kinh tế năm 2025 đạt trên 8% trở lên và hướng đến 10% vào những năm tiếp theo. “Đây là một mục tiêu rất thách thức nhưng tôi rất thích”, TS Cung nói.

Theo TS Cung: “Khi chúng ta đặt mục tiêu tăng trưởng cao đòi hỏi chỉ những người tài giỏi mới làm được và tạo ra áp lực buộc phải suy nghĩ khác, làm khác thì mới có thể đạt được”.

Vị chuyên gia nhấn mạnh, nếu vẫn tiếp tục duy trì nhịp độ như những năm trước sẽ không thể đạt được mục tiêu tăng trưởng 8% năm 2025 và 2 con số trong các năm tiếp theo. Vì vậy, để thành công, lãnh đạo trung ương, địa phương và các doanh nghiệp phải thay đổi tư duy, hành động khác biệt mới có thể tạo ra đột phá.

“Mỗi người cần suy nghĩ khác, hành động khác và phải được trao quyền để nghĩ khác, làm khác. Tuy nhiên, điều này không dễ dàng. Chúng ta chỉ có thể thành công nếu được trao quyền để suy nghĩ và hành động khác biệt”, ông Cung nói.

Về thể chế, nguyên VIện trưởng Viện CIEM cho rằng: “Đây là nhân tố quyết định thành bại của một quốc gia”. Ông nhấn mạnh, việc theo đuổi những bước đi phù hợp, đột phá và phát triển vượt trội so với các quốc gia khác phụ thuộc rất lớn vào thể chế.

“Một thể chế phù hợp sẽ giúp mở rộng không gian phát triển, khuyến khích người dân, doanh nghiệp và cả bộ máy nhà nước đổi mới, sáng tạo liên tục. Từ đó, có thể huy động và phân bổ hiệu quả mọi nguồn lực trong xã hội, đảm bảo lợi ích được phân chia hài hòa, tạo ra một xã hội năng động, liên tục nâng cao chất lượng phát triển và hướng đến sự thịnh vượng. Đây là vai trò quan trọng của thể chế mà chúng ta có thể quan sát và nhận thấy rõ ràng”, ông Cung nhấn mạnh.

Chưa bao giờ có cơ hội cải cách thể chế thuận lợi như thời điểm này

Ông Cung cho rằng, từ năm 2011 nhiều ý kiến đã nhận định, thể chế quản trị đất nước đã trở thành rào cản, là điểm nghẽn của phát triển kinh tế. Đại hội XI của Đảng đã xác định ba khâu đột phá chiến lược, trong đó thể chế là một trong ba khâu quan trọng nhất.

Tuy nhiên, nhiều năm qua, chúng ta chưa tạo ra được đột phá thực sự, khiến thể chế trở thành "điểm nghẽn của điểm nghẽn". Mặc dù lựa chọn chiến lược là đúng đắn nhưng cách thức thực hiện lại chưa phù hợp, dẫn đến tình trạng bế tắc.

Ông Cung cho rằng: “Tổng Bí thư Tô Lâm đã nói rất rõ về vấn đề này. Nguyên nhân là do hệ thống pháp luật được xây dựng dựa trên tư duy "hiểu đến đâu thì cho làm đến đó", nếu không hiểu thì cấm. Tư duy này đã tạo ra nhiều quy định, nhiều công cụ quản lý và hàng loạt thủ tục hành chính phức tạp, gây cản trở cho sự phát triển”.

Vì vậy, thời gian qua, có quá nhiều quy định khiến doanh nghiệp tốn kém chi phí tuân thủ, làm mất đi nhiều cơ hội kinh doanh.

“Tôi cảm thấy thời điểm này rất thuận lợi để cải cách thể chế. Trước đây, chúng ta chưa từng có cơ hội nào tốt như thế này”, ông Cung khẳng định và nói thêm: “Chúng ta phải suy nghĩ khác, hành động khác thì mới có thể đạt được những mục tiêu cao đã đề ra”.

Theo ông Cung, Bộ Chính trị, trung ương đã lựa chọn xây dựng một bộ máy tinh gọn, chất lượng hơn. “Điều này cho thấy con người chính là yếu tố quyết định chất lượng thể chế và hiệu quả thực thi. Đây là một sự thay đổi rất lớn, phản ánh tư duy mới trong quản trị quốc gia”, ông Cung nói.

Bên cạnh đó, việc sắp xếp lại bộ máy hành chính, xóa bỏ những hạn chế về phát triển do giới hạn địa lý sẽ mở ra không gian phát triển đa chiều, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho sự phát triển kinh tế - xã hội. Sẽ có một cuộc cách mạng tinh gọn về pháp luật, với kế hoạch xóa bỏ hàng chục luật không còn phù hợp hoặc gây cản trở cho phát triển.

Tổng Bí thư đã nêu rõ quan điểm, Một nội dung, một vấn đề chỉ nên được điều chỉnh bởi một luật duy nhất. Đây là định hướng quan trọng để đơn giản hóa hệ thống pháp luật, giúp môi trường kinh doanh minh bạch, dễ tiếp cận hơn. Chính vì vậy, theo ông Cung các lĩnh vực kinh doanh có điều kiện nên được giảm bớt quy định, chuyển sang cơ chế hậu kiểm. "Điều này sẽ tạo điều kiện cho doanh nghiệp mở rộng hoạt động, gia tăng tính tự do trong kinh doanh, trong khi vẫn đảm bảo các tiêu chí về an toàn”, TS Cung nhấn mạnh.

Cũng theo vị chuyên gia này, an toàn và tự do là những yếu tố cốt lõi để kinh doanh phát triển. Quốc hội không nên đặt KPI là số lượng luật được ban hành mà nên đo lường bằng số lượng luật được loại bỏ. Trong thời gian qua, các sáng kiến lập pháp như "một luật sửa nhiều luật" hay "nghị quyết đặc thù" đều chưa đạt được kết quả mong đợi. Ông cho rằng, giảm bớt luật là con đường cần thiết để tạo đột phá trong cải cách thể chế.

“Tinh gọn bộ máy chính là "đột phá của đột phá". Để lựa chọn bộ máy tốt nhất, con người phải là yếu tố được ưu tiên hàng đầu. Chỉ khi đó, hiệu năng, hiệu quả và hiệu lực mới được nâng cao, từ đó thúc đẩy cải cách thể chế mạnh mẽ hơn”, ông Cung khẳng định.

×