Với diện tích lớn nuôi tôm trên cát đến 500 ha trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế, nhưng phần lớn nuôi theo hộ cá nhân, chưa có sự liên kết theo chuỗi giá trị nên bấp bênh. Mới đây đã xuất hiện một số mô hình, công nghệ mới mang tính bền vững.

Từ khi nhận ra nguyên nhân ô nhiễm môi trường, dịch bệnh, ông Hoàng Vinh ở xã Vinh Mỹ (huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên Huế) đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật khá đồng bộ để nuôi tôm trên cát. Cứ 2-3 ao nuôi tôm thương phẩm có một ao lắng xử lý nước; từ đó chấm dứt tình trạng đưa nước biển trực tiếp vào ao hồ, hoặc trực tiếp xả nước trong hồ nuôi tôm ra môi trường.

Nuôi tôm trên cát bằng ao tròn-Mô hình mới, lãi cao

Nguồn nước trước khi cấp vào ao nuôi được ông Vinh cho lắng lọc, xử lý môi trường tại ao chứa, đồng thời thực hiện nuôi tôm thẻ theo hai giai đoạn “ương dưỡng và nuôi thương phẩm”. 

Giống tôm thẻ chân trắng sau 30 ngày ương dưỡng, theo dõi, kiểm dịch, xử lý các mầm bệnh, đảm bảo an toàn mới chuyển vào ao nuôi. Với việc thay đổi phương thức nuôi tôm, từ hai năm nay, mô hình nuôi tôm thẻ chân trắng của ông Vinh với 4 ha (14 hồ) đều đạt năng suất bình quân 15-20 tấn/ha/vụ, lãi 2-3 tỷ đồng/vụ.

Cuối năm vừa qua, mô hình nuôi tôm trên cát bằng ao tròn của ông Đặng Phước Hoàng ở xã Điền Lộc (huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế) được ngành thủy sản đánh giá mang lại hiệu quả, phù hợp với quy trình nuôi tôm chân trắng trên cát ven biển. 

Trước đây, ông Hoàng nuôi tôm bằng ao vuông diện tích lớn thường dịch bệnh, thua lỗ; sau khi tham quan, học tập kinh nghiệm nuôi tôm, kỹ thuật nuôi tôm ở các tỉnh phía Nam, ông chuyển sang nuôi bằng ao tròn với diện tích nhỏ gọn được thiết kế đặt trong ao nuôi cũ.

Ông Hoàng cho rằng, với diện tích ao nuôi tôm nhỏ khoảng 500m2 dễ quản lý tôm nuôi, xử lý môi trường, nguồn nước, các loại chất bẩn, chất thải trong ao…

Điều này không chỉ hạn chế nguy cơ ô nhiễm môi trường trong nuôi tôm mà còn giảm chi phí đầu tư. Mô hình nuôi tôm trên cát bằng ao tròn với diện tích nhỏ có thể nuôi được 3 vụ/năm, kể cả vụ hè. Sản lượng tôm nuôi mỗi ao 500m2 ước đạt chừng 2-2,5 tấn, tương đương hoặc cao hơn nuôi ao vuông 0,5 tấn.

Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh Thừa Thiên Huế, ông Châu Ngọc Phi thông tin, ngoài các mô hình mới của hộ dân, hai năm qua, từ nguồn vốn hỗ trợ của Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, Trung tâm Khuyến nông tỉnh Thừa Thiên Huế đã triển khai một số mô hình nuôi tôm thẻ chân trắng theo hướng VietGAP tại vùng cát ven biển Ngũ Điền và Phú Lộc.

Kết quả, sau gần 4 tháng nuôi với mật độ thả tôm giống 80 con/m2, năng suất tôm thẻ chân trắng đạt trên dưới 15 tấn/ha, lãi bình quân 300-400 triệu đồng/ha/vụ.

Cần liên kết, hợp tác trong nuôi tôm trên cát bằng ao tròn

Theo ông Hoàng Vinh, người nuôi tôm thẻ cần thay đổi tư duy, nhận thức, có sự hợp tác, thống nhất trong quá trình nuôi. 

Các hộ chấm dứt tình trạng đến vụ nuôi tôm, người thả tôm giống trước, người thả tôm giống sau dẫn đến hồ thì thu hoạch sớm, hồ thu muộn. 

Thực tế, các hồ thả tôm giống sớm, thường sau khi thu hoạch xong liền thả tômgiống nuôi vụ mới, trong khi nhiều hồ thả tôm giống muộn vẫn chưa thu hoạch. Khi hồ vừa thả tôm giống vụ mới không may xảy ra dịch sẽ lây lan sang hồ chưa thu hoạch gây thiệt hại rất lớn.

Do không có quỹ đất, trong khi nhu cầu nuôi tôm rất lớn, đến nay phần lớn các hộ đều không có ao lắng, xử lý môi trường nước an toàn trước khi đưa vào nuôi. Hoặc sau khi thu hoạch tôm xong, nước trong hồ đều xả trực tiếp ra các kênh, ra biển. 

Đây là yếu tố mất an toàn, nguy cơ dịch bệnh trên tôm rất cao. Theo kinh nghiệm nuôi tôm trên cát của ông Vinh và một số hộ nuôi tôm an toàn, mỗi hộ cá nhân, nhóm hộ cần có sự hợp tác, liên kết, “dồn điền đổi thửa” để xây dựng ao lắng, xử lý môi trường nước, ương tôm giống theo quy trình kỹ thuật nuôi tôm an toàn, bền vững.

Dù trải qua nhiều vụ nuôi tôm nhưng đến nay phần lớn người nuôi tôm chưa nắm vững quy trình, kỹ thuật nuôi tôm, phòng ngừa, xử lý dịch bệnh trên tôm, khi xảy ra dịch xem như mất trắng. Các hộ nuôi tôm còn lạm dụng kháng sinh, hóa chất ảnh hưởng đến năng suất, chất lượng tôm nuôi.

Tại các vùng nuôi tôm ở Phong Hải, Điền Hòa, Điền Lộc…tập trung nhiều ao hồ, diện tích lớn nhưng chưa có trạm bơm điện phục vụ cấp, thoát nước. 

Hệ thống kênh mương còn thiếu, chưa bài bản, các hộ thường gặp khó khăn, mất nhiều thời gian cho quá trình cấp, thoát nước dễ dẫn đến ô nhiễm môi trường. Khi xảy ra dịch bệnh trên tôm, việc chậm xử lý nguồn nước trong ao có nguy cơ lây lan nhanh sang các ao hồ khác.

Trong khi nuôi tôm trên cát còn gặp nhiều vấn đề, hạn chế, số vụ đạt năng suất, sản lượng cao khá hiếm thì giá bán tôm có lúc quá thấp khiến các hộ nuôi càng bấp bênh. 

Trước thực trạng này, ngành nông nghiệp phối hợp với các địa phương đang xúc tiến thành lập hợp tác nuôi trồng thủy sản nhằm đầu tư liên kết nuôi tôm trên cát theo chuỗi giá trị, đảm bảo năng suất, chất lượng và đầu ra cho tôm nuôi theo hướng an toàn, bền vững.

Hiện toàn tỉnh TT-Huế có hơn 500 ha nuôi tôm thẻ trên cát, so với diện tích quy hoạch 1.000 ha. Sản lượng tôm nuôi trên cát năm 2020 khoảng 4.500 tấn, chiếm khoảng 27-28% so với tổng sản lượng thủy sản, chiếm 61% so với sản lượng tôm nuôi toàn tỉnh. 

Theo đánh giá của Phó Giám đốc Sở NNPTNT tỉnh TT-Huế, ông Trương Văn Giang, tiềm năng nuôi tôm trên cát ven biển của tỉnh rất lớn nhưng đang gặp nhiều khó khăn, hạn chế như hạ tầng chưa đồng bộ, ô nhiễm môi trường, dịch bệnh, giá cả bấp bênh.

Ngành nông nghiệp đang triển khai các biện pháp đầu tư, hỗ trợ từng bước nhân rộng mô hình nuôi tôm chân trắng theo hướng công nghệ cao, an toàn, bền vững. 

Trước mắt, ngành nông nghiệp đề xuất tỉnh, các địa phương đầu tư xây dựng hạ tầng đồng bộ, hiện đại, đáp ứng yêu cầu; khuyến khích, vận động các tổ chức, cá nhân liên kết đầu tư mô hình nuôi tôm công nghệ cao, theo chuỗi giá trị...

×