Thế nào là quảng cáo sai sự thật?

Trong bối cảnh thị trường ngày càng cạnh tranh, quảng cáo đóng vai trò then chốt trong việc tiếp cận và thu hút người tiêu dùng.

Tuy nhiên, ranh giới giữa quảng bá sản phẩm và thông tin sai lệch đôi khi trở nên mong manh. Các quy định pháp lý về quảng cáo sai sự thật được thiết lập nhằm bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và đảm bảo một môi trường kinh doanh lành mạnh.

Liên quan tới vấn đề quảng cáo sai sự thật, luật sư Hoàng Anh Sơn, Đoàn luật sư Thành phố Hồ Chí Minh cho hay, Luật Quảng cáo năm 2012, sửa đổi bổ sung năm 2018 quy định khá chi tiết các hành vi bị cấm trong hoạt động quảng cáo, trong đó có cấm quảng cáo sai sự thật.

Cụ thể, Khoản 9 Điều 8 Luật Quảng cáo quy định, quảng cáo sai sự thật là hành vi quảng cáo không đúng hoặc gây nhầm lẫn về khả năng kinh doanh, khả năng cung cấp sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ của tổ chức, cá nhân kinh doanh sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ, về số lượng, chất lượng, giá, công dụng, kiểu dáng, bao bì, nhãn hiệu, xuất xứ, chủng loại, phương thức phục vụ, thời hạn bảo hành của sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ đã đăng ký hoặc đã được công bố.

Ngoài ra, Khoản 7 Điều 109 Luật Thương mại năm 2005 cũng quy định các quảng cáo thương mại bị cấm gồm có quảng cáo sai sự thật về một trong các nội dung số lượng, chất lượng, giá, công dụng, kiểu dáng, xuất xứ hàng hóa, chủng loại, bao bì, phương thức phục vụ, thời hạn bảo hành của hàng hoá, dịch vụ.

Hành lang pháp lý điều chỉnh quảng cáo sai sự thật

Luật sư Hoàng Anh Sơn cho biết thêm, hệ thống pháp luật Việt Nam có rất nhiều quy định để ngăn chặn và xử lý hành vi quảng cáo sai sự thật, bao gồm:

Luật Quảng cáo năm 2012, sửa đổi bổ sung năm 2018 quy định hoạt động quảng cáo, bao gồm các hành vi bị cấm, trong đó có quảng cáo sai sự thật (Điều 8). Luật cũng quy định rõ trách nhiệm của người quảng cáo, người kinh doanh dịch vụ quảng cáo và các chủ thể liên quan.

Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023 tập trung vào việc bảo vệ người tiêu dùng khỏi các hành vi xâm phạm quyền lợi, bao gồm việc cung cấp thông tin sai lệch về hàng hóa, dịch vụ (Điều 10). Người tiêu dùng có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại do quảng cáo sai sự thật gây ra.

Luật Cạnh tranh năm 2018 quy định hành vi quảng cáo sai sự thật có thể bị coi là hành vi cạnh tranh không lành mạnh, gây ảnh hưởng đến các đối thủ cạnh tranh chân chính (Điều 45).

Luật Thương mại năm 2005 quy định rõ các quảng cáo thương mại bị cấm trong đó có quảng cáo sai sự thật (Điều 109).

Nghị định 38/2021/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo. Ngoài ra, Nghị định này cũng quy định cụ thể các mức phạt đối với hành vi quảng cáo sai sự thật, tùy thuộc vào mức độ vi phạm và đối tượng thực hiện. Mức phạt có thể từ cảnh cáo đến phạt tiền nặng, thậm chí đình chỉ hoạt động quảng cáo.

Cụ thể, khoản 5 Điều 34 Nghị định 38/2021/NĐ-CP quy định xử phạt về hành vi vi phạm quy định về hành vi cấm trong hoạt động quảng cáo.

Đối với cá nhân: Phạt tiền từ 60.000.000 đồng đến 80.000.000 đồng đối với hành vi quảng cáo không đúng hoặc gây nhầm lẫn về khả năng kinh doanh, khả năng cung cấp sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ của tổ chức, cá nhân kinh doanh sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ; về số lượng, chất lượng, giá, công dụng, kiểu dáng, bao bì, nhãn hiệu, xuất xứ, chủng loại, phương thức phục vụ, thời hạn bảo hành của sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ đã đăng ký hoặc đã được công bố, trừ các trường hợp sau đây:

Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng đối với hành vi quảng cáo mỹ phẩm có tác dụng như thuốc gây hiểu nhầm sản phẩm đó là thuốc;

Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với hành vi Quảng cáo thực phẩm chức năng gây hiểu nhầm có tác dụng như thuốc chữa bệnh;

Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng đối với hành vi quảng cáo sai sự thật về bản chất, công dụng, chất lượng, nguồn gốc, xuất xứ của thức ăn chăn nuôi, thức ăn thủy sản, chất cải tạo môi trường chăn nuôi, chất cải tạo môi trường thủy sản;

Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với hành vi Quảng cáo giống cây trồng không đúng hoặc gây nhầm lẫn về khả năng kinh doanh của tổ chức, cá nhân kinh doanh giống (số lượng, chất lượng, giá bán), nội dung ghi trên nhãn, nhãn hiệu.

Khoản 7 Điều 34 quy định hình thức xử phạt bổ sung như tước quyền sử dụng Giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố sản phẩm từ 5 đến 7 tháng; tước quyền sử dụng Giấy xác nhận nội dung quảng cáo từ 22 tháng đến 24 tháng đối với vi phạm quy định tại khoản 5 Điều này trong trường hợp vi phạm về quảng cáo thực phẩm bảo vệ sức khỏe từ 2 lần trở lên trong thời hạn 6 tháng.

Ngoài ra, người vi phạm còn có trách nhiệm khắc phục hậu quả như Buộc tháo gỡ, tháo dỡ, xóa quảng cáo hoặc thu hồi sản phẩm báo, tạp chí in quảng cáo, Buộc cải chính thông tin theo quy định tại khoản 8 Điều 34 Nghị định 38/2021/NĐ-CP.

Khoản 3, Điều 5 Nghị định 38/2021/NĐ-CP quy định đối với cùng một hành vi vi phạm hành chính mức phạt tiền đối với tổ chức gấp 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.

Người dân quảng cáo sai sự thật có thể sẽ bị xử lý hình sự

Luật sư Hoàng Anh Sơn cũng cho biết, người vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội lừa dối khách hàng quy định tại Điều 198 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 như sau:

Cụ thể, Điều 198 quy định tội lừa dối khách hàng như sau: Người nào trong việc mua, bán hàng hóa hoặc cung cấp dịch vụ mà cân, đong, đo, đếm, tính gian hàng hóa, dịch vụ hoặc dùng thủ đoạn gian dối khác thuộc một trong các trường hợp sau đây sẽ bị phạt cảnh cáo, phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm:

Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm; Thu lợi bất chính từ 5.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng.

Trường hợp người dân phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây sẽ bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 1 năm đến 5 năm:

Có tổ chức; Có tính chất chuyên nghiệp; Dùng thủ đoạn xảo quyệt; Thu lợi bất chính 50.000.000 đồng trở lên.

Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm.

Luật sư Hoàng Anh Sơn cho hay, để hạn chế tối đa tình trạng quảng cáo sai sự thật, các doanh nghiệp cần nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật, đảm bảo tính trung thực và chính xác trong mọi thông điệp quảng cáo. Đồng thời, người tiêu dùng cần trang bị kiến thức để nhận diện thông tin sai lệch và bảo vệ quyền lợi của mình.

Các cơ quan quản lý Nhà nước cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, góp phần xây dựng một thị trường quảng cáo minh bạch và lành mạnh.

Việc hiểu rõ và tuân thủ các quy định pháp lý về quảng cáo sai sự thật không chỉ giúp doanh nghiệp tránh được những rủi ro pháp lý mà còn góp phần xây dựng niềm tin với khách hàng, tạo dựng lợi thế cạnh tranh bền vững trên thị trường.

Trước đó, như Dân Việt đã thông tin, lực lượng chức năng vừa triệt phá đường dây sản xuất, kinh doanh sữa bột giả quy mô lớn, phát hiện hàng trăm sản phẩm đóng gói tinh vi, mô phỏng mẫu mã của các thương hiệu uy tín trong và ngoài nước. Đặc biệt, gần 600 nhãn hiệu sữa bột đã bị làm giả và được phân phối rộng rãi trên nhiều tỉnh thành.

Mới đây, trả lời báo chí về xử phạt một số nghệ sĩ, người nổi tiếng quảng cáo sai sự thật, quảng cáo sản phẩm trong đường dây sữa giả... gây ồn ào vừa qua, bà Nguyễn Thị Thanh Huyền - Cục Phó Cục Phát thanh Truyền hình và Thông tin điện tử cho biết, thời gian vừa qua, Cục đã phối hợp với Cục An toàn thực phẩm của Bộ Y để kiểm tra, xác minh và xử lý BTV Quang Minh và MC Vân Hugo - hai người tham gia quảng cáo sữa Hiup, với số tổng số tiền hơn 100 triệu đồng.

×