Một nghiên cứu mới của khoa Vật lý và Thiên văn tại ĐH Porto ở Bồ Đào Nha, cho thấy rằng con người không chỉ làm cho Trái Đất ấm hơn mà còn khiến cho khí hậu trở nên hỗn loạn.

Không có gì lạ khi Trái Đất phải trải qua những thay đổi căn bản trong những kiểu khí hậu. Nhưng Trái Đất đang bước vào một giai đoạn thay đổi hoàn toàn và nguyên nhân là do con người thúc đẩy.

Nghiên cứu trên đã vẽ một bức tranh tổng quát về những tác động tiềm tàng từ hoạt động của con người đối với khí hậu. Thực tế là bức tranh này không đẹp chút nào.

Theo các nhà khoa học, với việc thải nhiều carbon vào khí quyển, lần đầu tiên con người đang trực tiếp thay đổi khí hậu của Trái Đất. Các nhà khoa học gọi đó là sự khởi đầu của một kỷ nguyên Anthropocene mới.

Sự thay đổi trong khí hậu Trái Đất sẽ dẫn đến những kiểu thời tiết và mùa không thể đoán trước được. Đây cũng sẽ là nguyên nhân gây ra sự hỗn loạn trên Trái Đất, và hành tinh xanh sẽ trải qua những thay đổi đột ngột và nhanh chóng về khí hậu.

Nhà nghiên cứu Orfeu Bertolami, đồng tác giả của nghiên cứu trên cho biết: "Những tác động của biến đổi khí hậu đã được thấy rõ như hạn hán, sóng nhiệt, thời tiết cực đoan… Nhưng nếu hệ thống Trái Đất rơi vào vùng có hành vi hỗn loạn thì chúng ta sẽ mất hết hy vọng để có thể khắc phục được sự cố".

Tuy nhiên, sự chuyển pha cũng xảy ra trong các hệ thống khác. Với trường hợp này, hệ thống chính là khí hậu Trái Đất. Một khí hậu nhất định cung cấp các mùa và thời tiết thường xuyên có thể dự đoán được. Thế nhưng sự chuyển pha trong khí hậu dẫn đến một kiểu thời tiết và mùa mới.

Khi khí hậu trải qua giai đoạn chuyển đổi có nghĩa là Trái Đất đang trải qua một sự thay đổi đột ngột và quá trình chuyển pha cũng đang diễn ra.

Nếu hoạt động của con người đang thúc đẩy sự chuyển pha trong khí hậu Trái Đất, có nghĩa là chúng ta đang khiến hành tinh này phát triển một loạt những kiểu thời tiết mới. Nhưng các mô hình này sẽ như thế nào là một trong những vấn đề cấp bách nhất của khoa học khí hậu.

Vậy, khí hậu Trái Đất sẽ hướng về đâu?

Điều này phụ thuộc đáng kể vào chính xác hoạt động của con người trong vài thập kỷ tới. Các nhà khoa học trong nghiên cứu này cho rằng, việc giảm mạnh sản lượng carbon sẽ dẫn tới các kết quả khác chứ không phải là không thay đổi được gì.

Để giải thích được vấn đề này, các chuyên gia đã sử dụng một công cụ toán học gọi là bản đồ hậu cần. Đây là một công cụ rất hữu ích trong việc mô tả về các tình huống mà một vài biến số, như lượng carbon trong khí quyển có thể phát triển nhưng trong tự nhiên đạt đến giới hạn.

Để tạo ra bản đồ này, các nhà khoa học đã tính đến các biến số khác nhau như dân số của con người, tiềm năng của các chiến lược giảm thiểu carbon và công nghệ mới.

Các nhà khoa học cho rằng trong trường hợp khả quan nhất, khi nhân loại đạt đến giới hạn của sản lượng carbon, khí hậu Trái Đất sẽ ổn định ở nhiệt độ trung bình mới và cũng sẽ cao hơn so với mức hiện nay. Nhưng nhìn chung mức nhiệt này vẫn có hại cho con người vì nó dẫn đến tình trạng mực nước biển dâng cao hơn và xảy ra các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt hơn.

Nhưng trong trường hợp xấu nhất, các nhà nghiên cứu dự đoán rằng khí hậu ở trên Trái Đất sẽ dẫn đến sự hỗn loạn, không có trạng thái cân bằng và thậm chí là không có mô hình lặp lại.

Theo đó, một khí hậu hỗn loạn sẽ có các mùa thay đổi dữ dội từ thập kỷ này sang thập kỷ khác, thậm chí là từ năm này sang năm khác. Cụ thể, một vài năm sẽ trải qua những đợt thời tiết khắc nghiệt đột ngột, trong khi những năm khác sẽ hoàn toàn yên bình.

Thậm chí ngay cả nhiệt độ trung bình của Trái Đất cũng có thể bị dao động dữ đội, tức là có những thay đổi từ thời kỳ mát sang thời kỳ nóng hơn chỉ trong khoảng thời gian tương đối ngắn. Điều này có nghĩa là nếu hiện tượng trên không cải thiện thì chúng ta sẽ hoàn toàn không thể xác định được khí hậu Trái Đất đang đi theo hướng nào.

Ngoài ra, việc không thể dự đoán được hoạt động của Trái Đất trong tương lai cũng có nghĩa là mọi khả năng kiểm soát và điều khiển hệ thống Trái Đất hướng tới trạng thái cân bằng và điều này có lợi cho khả năng sinh sống của sinh quyển sẽ bị mất.

Tuy nhiên, theo các nhà khoa học, có một số dấu hiệu cho thấy con người có thể đã vượt qua điểm giới hạn đó, nhưng vẫn chưa quá muộn để có thể ngăn chặn thảm họa khí hậu.

×