Trang trại nuôi dúi của chị Kẻo nằm bên bìa rừng thuộc bản Nậm Củm, xã Mường Tè, cách xa khu dân cư khoảng 1km. 

Dúi vốn là loài động vật hoang dã, nhiều năm nay ở Việt Nam, nông dân đã thuần hóa từ một loài động vật rừng thành vật nuôi kinh tế và làm các thủ tục theo quy định của pháp luật để chăn nuôi thương mại.

Xung quanh chuồng dúi được bao phủ bởi dãy tre, luồng, mía xanh mướt. Phía trong nhà, từng chuồng dúi được làm vuông vắn nối liền nhau. 

Chị Kẻo – chủ của trang trại đang tất bất dọn dẹp và cho đám dúi ăn. Trời sẩm tối, mọi việc đã hòm hòm, chị Kẻo mới ngơi nghỉ chân tay. 

Theo chia sẻ của chị Kẻo, gia đình chị còn một trại dúi lớn nữa ở trên núi. Sau hai chục năm nuôi loài gặp nhấm này, gia đình chị đã thu được nhiều tỷ đồng. Một khoản thu nhập lớn mà bản thân chị Kẻo cũng cảm thấy bất ngờ.

Trang trại nuôi dúi bạc tỷ của bà chủ tỷ phú từng có thời gian đi đãi vàng thuê

Vừa lo ăn cho đàn dúi xong, chị Kẻo lại kéo mấy đứa cháu đi tắm. Dường như người phụ nữ Thái này chẳng có thời gian nào để ngơi nghỉ.

Khi việc nhà, việc trại đã yên ổn, chị mới dành thời gian tiếp chúng tôi. Người phụ nữ Thái có dáng người thanh mảnh, nước da rám nắng nói tiếng phổ thông còn lơ lớ.

Chị Kẻo chia sẻ: "Gia đình có 2 trại dúi với gần 2000 con dúi. 1 trại nằm ở bản Nậm Củm; 1 trại ở trong núi, cách nơi ở 8km".

Trong trang trại dúi của chị Kẻo, ở mỗi gian nhà, từng ô chuồng dúi được làm vuông vắn, chắc chắn bằng những viên gạch khổ lớn ghép lại. 

Phía trong chuồng, từng đôi dúi đang gặm khúc tre sồn sột; con nào con nấy béo mầm, khỏe khoắn. Chị Kẻo cho biết: "Đây là chuồng phối giống. Đám dúi cái sau khi tách con khoảng 5 ngày, tôi cho chúng ra để lấy giống. Sau 40 ngày mang thai, chúng sẽ sinh sản. Đây là giống dúi má đào, chúng đẻ rất sai. 

Một lứa, dúi mẹ đẻ từ 6 đến 8 con. Mỗi năm một con dúi mẹ đẻ 3 lứa. Dúi là loài siêu đẻ, nếu mình biết chăm sóc, nuôi dưỡng đàn con của chúng sẽ mang lại nguôn thu nhập khổng lồ".

Mô hình nuôi dúi-con động vật hoang dã, con đặc sản của chị Lù Thị Kẻo ở bản Nậm Củm, xã Mường Tè, huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu lên tới hàng nghìn con. Ảnh: Tuấn Hùng.

Đám dúi má đào mà chị Kẻo nuôi trong chuồng, con nào lông tốt um, thân béo nung núc, ngoan ngoãn ở trong chuồng. Gặp người lạ, chúng cũng chẳng hề có phản ứng. Theo chia sẻ của chị Kẻo, dúi thích ở nơi yên tĩnh và tránh ánh sáng trực tiếp. Chúng cả ngày ăn rồi ngủ trong chuồng. 

Dúi thích ở môi trường mát, nếu nhiệt độ trong chuồng quá nóng, chúng dễ phát sinh bệnh tật và chết. Nuôi đám này rất nhàn, cả tháng không phải dọn chuồng. Chúng lại không uống nước, thức ăn cho chúng gồm có tre, mía, cám gạo, cám ngô… 

Từ khi tách mẹ đến khi xuất bán khoảng 3 tháng, mỗi con đạt trọng lượng từ 1,8 đến 2kg. Từ khi nuôi dúi đến nay, chị Kẻo chưa từng phải đi bán lẻ bao giờ. Trại có dúi bán, thương lái đánh ô tô đến tận nơi, cứ một đôi dúi xuất chuồng là chị Kẻo thu được 2 triệu đồng, tương đương nửa tấn ngô.

"Nuôi dúi đã mang lại cho gia đình tôi bạc tỷ", chị Kẻo không giấu diếm khi nói về việc đàn dúi đã mang lại thu nhập lớn cho gia đình chị. Nói về con dúi tựa như là một niềm đam mê khó tả của chị Kẻo. 

Đi mỏi chân mới thăm hết hệ thống chuồng dúi của chị Kẻo. Trong số cả nghìn chuồng dúi chị đã xây dựng, chị phân ra làm nhiều khu: Khu cho dúi sinh sản, khu nuôi dúi thương phẩm, khu phối giống… Nhờ vậy mà việc chăm sóc đàn dúi được dễ dàng hơn.

Ngoài 2 trại dúi, chị Kẻo còn nuôi mấy chục con lợn, gà, vịt và 50 con trâu bò sinh sản. Trâu, bò chị thả ngoài rừng. Đàn lợn giống bản địa phát triển tốt, mỗi năm cũng mang lại cho gia đình chị cả mấy chục triệu đồng. 

Suốt bao năm lăn lộn, làm kinh tế, chị Kẻo luôn nỗ lực học hỏi và mở rộng quy mô sản xuất. Mô hình chăn nuôi tổng hợp của chị đã và đang là cỗ máy "in" tiền đều đều. Đây cũng là nơi để bà con nơi đây đến thăm và học hỏi làm theo.

Từ người đi đãi vàng thuê thành nông dân Việt Nam xuất sắc 2024

Sau bao năm lăn lộn đất Tây Bắc và từng đi đến những bản làng xa xôi nhất của tỉnh Lai Châu, điều dễ nhận thấy là sự lam lũ vất vả của người phụ nữ. 

Cả đời họ gắn bó với nương, rẫy. Sau những ngày mùa màng lại miệt mài bên khung thêu. Rất ít khi phụ nữ nơi đây dám mạnh dạn bước qua bậu cửa để vươn lên làm kinh tế. 

Lần này được gặp chị Kẻo đã dẫn tôi đi từ bất ngờ này đến ngạc nhiên khác. Chị Kẻo đã mạnh dạn vươn lên trong cuộc sống và đầu tư, phát triển kinh tế hộ gia đình.

Chị Kẻo sinh ra và lớn lên tại xã Nậm Củm – nơi có những thửa ruộng bậc thang uốn lượn và rừng già còn ngút ngàn. Sống ở nơi đất đai rộng bát ngát, nhưng cuộc sống của bà con người Thái khi đó còn nghèo lắm.

Cái đói, cái nghèo còn hiển hiện trên từng nếp nhà. Gia đình chị Kẻo cũng nằm trong số đó. Chị Kẻo học hết lớp 5 rồi bỏ học ở nhà đi làm giúp bố mẹ. Khi đó cả bản "lên đồng" bởi cơn sốt đãi vàng ở sông Đà.

"Ngày đó nhà tôi nghèo lắm. Chị em không có đủ quần áo để mặc. Tôi cũng theo người lớn xuống sông Đà đãi vàng, với hy vọng cuối năm có đủ tiền để mua bộ quần áo mới".

Bao nhọc nhằn, gian khó mà tuổi thơ chị cũng đã trải qua. Năm lên 16 tuổi, chị đã lên duyên với thầy giáo cắm bản – là chồng chị bây giờ.

 Về nhà chồng, chị cũng chân năm tay mười, hết làm nương, làm rẫy rồi chăn nuôi. Suốt cả chục năm trời cuộc sống cứ xoay quanh cái vòng luẩn quẩn đó. 

Nhờ sự vun vén chăm lo của chị, cái đói, cái nghèo dần được đẩy lùi. Gia đình chị không phải ăn độn nữa. Chồng ngày ngày đi dạy học, chị ở nhà lo toan việc đồng áng.

Ngay từ những năm về nhà chồng, chị đã biết cách gây dựng đàn trâu, đàn bò của gia đình. 

Từ một vài con trâu bò ban đầu, đến nay gia đình chị đã có 50 con trâu, bò sinh sản. Mỗi năm thu được cả trăm triệu đồng. 

Những năm trước đây, việc đi lại từ nhà lên trại đều phải cuốc bộ. Khi đường mở vào tới bản, chị cũng mạnh dạn tập đi xe máy. 

Nhờ vậy mà ngày ngày chị có thể tự đi xe lên trang trại ở trong núi, tối lại về nhà chăm lo cuộc sống gia đình. Cứ mỗi bước tiến trong cuộc sống của chị Kẻo là cả một sự nỗ lực không ngừng.

Mô hình nuôi dúi của giúp chị Kẻo, xã Nậm Củm, huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu có thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm. Ảnh: Tuấn Hùng.

Nói về cách làm của mình, chị Kẻo như được trở lại với những tháng ngày đầy gian khó năm xưa: "Ngày trước đường vào Nậm Củm còn gian nan lắm. Giá nông sản bà con bán rẻ như cho.

Trong khi đó, rừng ở nơi này còn ngút ngàn, tôi nghĩ điều kiện đó phù hợp với việc nuôi trâu, bò". Cứ sau mỗi năm, đàn gia súc của gia đình lại được bổ sung thêm "thành viên". Khi số lượng trâu, bò nâng lên cũng là lúc ô tô có thể vào tới tận đất Nậm Củm. Đàn gia súc bỗng trở nên có giá hơn.

"Bán một con trâu mộng, tôi mua được cả chục tấn thóc. Nhờ nguồn thu nhập đó mà kinh tế của gia đình tôi được nâng lên rõ rệt", chị Kẻo nhớ lại.

Có vốn, có kinh nghiệm và quyết tâm thay đổi cuộc sống, nên chị Kẻo luôn mạnh dạn tiếp nhận thông tin tích cực và chuyển đổi phương thức sản xuất. Đầu năm 2002, nhận thấy con dúi mang lại hiệu quả kinh tế. Chị đã mạnh dạn mua 10 con về nuôi. Vốn là người "mát tay", nên đàn dúi qua sự chăm sóc của chị chúng phát triển tốt. Lúc cao điểm, chị có cả nghìn con dúi giống.

Câu chuyện làm giàu của người phụ nữ dân tộc Thái chất chứa đầy gian nan, nhưng cũng không ít tự hào. Bằng những nỗ lực và thành quả đạt được của mình, chị Kẻo đã từng được nhận nhiều giấy khen, Bằng khen của tỉnh, của huyện. Năm 2024, chị Kẻo còn vinh dự được bình chọn là một trong 63 Nông dân Việt Nam xuất sắc.

×