Theo iNews, mô hình "tường lửa trên không" này hiện đang được xem là bản thiết kế chiến lược cho phòng thủ tương lai của NATO, dù các chuyên gia cảnh báo Anh và nhiều nước châu Âu đang hành động quá chậm để bắt kịp.

Đổi vai trong chiến trường công nghệ

Khi các chỉ huy Anh được đưa sang Ukraine học hỏi từ các sĩ quan nước này – thay vì ngược lại như trong truyền thống – giới chuyên gia xem đó là dấu hiệu cho thấy chiến trường Ukraine đang định hình lại tư duy quân sự phương Tây. Các chuyên gia từ Mỹ đến Anh đều thừa nhận: chính trải nghiệm thực tế của Ukraine với UAV mới là thứ đang dẫn dắt học thuyết quân sự mới.

Ukraine hiện sản xuất khoảng 200.000 UAV mỗi tháng, trong đó phần lớn là máy bay rẻ tiền, có thể tiêu hao, thuộc loại FPV (điều khiển góc nhìn thứ nhất).

Những chiếc drone này đã phá hủy hơn 5.000 xe tăng và thiết giáp Nga chỉ trong năm ngoái. Chúng chiếm tới 80% tổng số thương vong mà quân Nga hứng chịu. Trong khi đó, Nga cũng phát triển ngành công nghiệp drone với tốc độ công nghiệp hóa, sử dụng công nghệ cáp quang để tránh bị gây nhiễu, đồng thời đẩy mạnh sử dụng UAV tự hành.

Cuộc chạy đua mới của NATO

Đức đang dẫn đầu một sáng kiến gồm 6 nước NATO (trong đó có Na Uy, Phần Lan và các nước Baltic) để xây dựng phiên bản “bức tường máy bay không người lái” cho riêng mình, tập trung ở sườn phía Đông liên minh – nơi nguy cơ bị Nga xâm nhập luôn rình rập.

Tại Anh, bản đánh giá chiến lược quốc phòng sắp công bố được cho là sẽ dành 1 tỷ bảng để đầu tư các công nghệ quyết định nhanh trên chiến trường, đặc biệt là UAV và trí tuệ nhân tạo. Nhưng nhiều ý kiến cho rằng tiến độ hiện tại là quá chậm.

Ông Bob Tollast, chuyên gia tại Viện RUSI cảnh báo: “Chúng ta cần gấp rút mở rộng đào tạo và tích hợp drone vào lực lượng. Nguồn cung UAV và linh kiện hiện nay, kể cả từ các đồng minh, vẫn còn quá ít”.

Ông so sánh: sản lượng drone của châu Âu, Mỹ và đồng minh châu Á cộng lại vẫn không đủ cho một cuộc chiến hiện đại, nếu so với Ukraine và Nga.

Một cựu chỉ huy Anh nói thẳng: “Nga vận hành một nền kinh tế thời chiến và có khả năng tái lập lực lượng nhanh hơn NATO rất nhiều. Trong khi đó, Putin sẵn sàng chấp nhận thương vong khủng khiếp. Khi kết hợp với drone, cuộc chơi thay đổi hoàn toàn. Chúng ta phải đạt được quy mô tương tự nếu muốn ngăn Nga mạo hiểm với NATO”.

Drone – công cụ chiến lược chứ không chỉ chiến thuật

Mặc dù khả năng drone Nga tấn công vào lãnh thổ Anh là thấp, nhưng UAV đang trở thành yếu tố chủ lực trong lực lượng NATO tại sườn phía Đông, nơi các cuộc đối đầu nóng bỏng nhất có thể diễn ra. Drone cũng đang được ứng dụng vào tác chiến dưới nước – như ngăn chặn Nga phá hoại cáp dữ liệu dưới biển.

Viện IISS mới đây cảnh báo, Nga có thể đủ sức thách thức quân sự đáng kể đối với NATO ngay từ năm 2027, đặc biệt tại các nước Baltic. Điều đó tạo áp lực lớn lên các nước châu Âu trong việc nhanh chóng tái cấu trúc lực lượng và tích hợp các công nghệ như AI, UAV, và tác chiến điện tử (EW) để tạo ra một “bức tường drone” thực sự.

Ông Tollast nêu ví dụ: vào năm 1990, một sư đoàn Anh với 11.500 binh sĩ chỉ kiểm soát được 30 km mặt trận. Giờ đây, một lữ đoàn Ukraine chưa tới 4.000 người, với hỗ trợ của UAV, có thể giữ vững tới 27 km. UAV giúp mở rộng tầm quan sát, phát hiện sớm mục tiêu và phối hợp pháo binh tấn công chính xác. 

Mặc dù vậy, một số chuyên gia cảnh báo không nên “quá lạc quan” với chiến tranh drone. Đại tá Hamish De Bretton-Gordon, cựu sĩ quan lục quân Anh, cho rằng các yếu tố truyền thống như xe tăng và thiết giáp vẫn quan trọng. “Chúng ta cần cân bằng. Nguyên tắc chiến tranh không thay đổi chỉ vì drone trở nên phổ biến", ông nói.

Về lâu dài, các nhà hoạch định chiến lược cho rằng hợp tác với Ukraine trong sản xuất UAV là cách hiệu quả nhất để phương Tây bắt kịp. David Kirichenko, chuyên gia tại Henry Jackson Society, khẳng định: “Anh nên đầu tư vào dây chuyền drone của Ukraine thay vì tự làm từ đầu. Những công nghệ được kiểm chứng ở Donbass mới thực sự hữu ích cho NATO".

Theo đó, từ chiến trường Ukraine, một chân lý mới đang định hình: ai kiểm soát được bầu trời thấp – tầng không gian chỉ vài trăm mét phía trên mặt đất – người đó kiểm soát mặt đất. Và Ukraine rõ ràng có rất nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực này.

×