Bình luận
0
Là vị đại khoa văn võ toàn tài, ngay thẳng chính trực nổi tiếng đương thời - Tiến sĩ Dương Trực Nguyên sau khi mất được phong thần, dân làng thờ phụng ghi nhớ công ơn.
Trong lịch sử, hiếm có đối thủ nào của triều đình cũ lại được vương triều mới phong thần. Nhưng có lẽ, với Dương Trực Nguyên phải là một ngoại lệ, bởi tấm lòng trung quân ái quốc, ngay thẳng chính trực, vì triều đình dù chết cũng chẳng chối từ.
Theo các nguồn sử liệu, Dương Trực Nguyên (1457 – 1509) quê tại thôn Thượng Phúc, xã Thượng Phúc, tổng La Phù, huyện Thượng Phúc, phủ Thường Tín, trấn Sơn Nam (nay là thôn Hòe Thị, xã Nguyễn Trãi, Thường Tín - Hà Nội).
Sách "Đại Việt sử ký toàn thư" cho biết: Dương Trực Nguyên đỗ Tiến sĩ năm Hồng Đức thứ 21 (1490) rồi được phong chức Hiệu lý Viện Hàn lâm, ít lâu sau làm Hiến sát Hải Dương. Tuy nhiên, năm 1493 vì tâu trái ý vua, ông bị giáng xuống chức cũ.
Sau khi vua Lê Thánh Tông qua đời năm 1497, vua Lê Hiến Tông lên ngôi đã cho Dương Trực Nguyên giữ chức Đông các Hiệu thư, rồi thăng chức Lại khoa cấp sự trung.
"Đại Việt sử ký toàn thư" chép rằng, năm 1499 ông được bổ nhiệm làm Phủ doãn phủ Phụng Thiên. Nổi tiếng là người cương nghị, thẳng tay trừng trị cường hào và những người cậy quyền thế nên rất được lòng dân. Năm 1500, ông được vua Lê Hiến Tông bổ nhiệm làm Đô đình úy quản lý ty Đình úy.
Ty Đình úy là cơ quan mới được cải cách sau khi Lê Hiến Tông lên ngôi. Trước đây, ty Đình úy thuộc vệ Cẩm y, hễ người nào tội nặng, án đáng ngờ, nhà vua có chiếu chỉ xuống thì ty ấy vâng mệnh xét hỏi lại. Dương Trực Nguyên sau đó tiếp tục giữ nhiều chức vụ cao khác trong triều.
Lúc làm Tả thị lang bộ Lễ, năm 1503, Dương Trực Nguyên đã tâu xin đắp đê bên sông Tô Lịch đề phòng lụt, chống hạn để đem lợi cho việc nhà nông. Tháng 12 năm ấy Dương Trực Nguyên cai quản Hàn lâm viện sự.
Sau khi vua Lê Hiến Tông qua đời năm 1504, vua Lê Túc Tông nối ngôi cũng mất sớm, vua Lê Uy Mục lên ngôi đã cử Dương Trực Nguyên làm Chánh sứ sang nhà Minh. Đến năm 1509, vua Lê Uy Mục bổ nhiệm Dương Trực Nguyên làm Đô ngự sử đài, chức quan trông coi việc hặc tấu, can gián nhà vua.
Trong gần 20 năm làm quan dưới 4 triều vua: Lê Thánh Tông, Lê Hiến Tông, Lê Túc Tông và Lê Uy Mục, ông trải qua gần 20 chức vụ khác nhau, cao nhất là Ngự sử đài và tham gia Hội thơ Tao Đàn do vua Lê Thánh Tông sáng lập năm 1495. Ông là một trong số ít người từng làm quan ở cả 6 bộ Binh, Hình, Công, Lễ, Hộ, Lại.
Năm 1497, Dương Trực Nguyên khi đó đang giữ chức Đông các Hiệu thư đã tham gia biên soạn Bộ luật Hồng Đức. Năm 1498, ông được thăng Lại khoa Cấp sự trung.
Tuy làm quan ở kinh thành nhưng Dương Trực Nguyên luôn quan tâm đến đời sống của bà con quê hương. Ông là người tâu với vua việc đắp đê sông Nhuệ từ làng Trát Cầu đến làng Cống Xuyên, đi qua quê ông là Hòe Thị và khai con cừ (ngòi, lạch) từ An Phúc xuống Thượng Phúc để phòng lũ lụt, hạn hán, giúp dân yên tâm sản xuất.
Dương Trực Nguyên làm quan trải 4 đời vua Lê. Ảnh minh họa.
Tháng 11/1509, Giản Tu công Lê Oanh (vua Lê Tương Dực sau này) khởi binh làm phản ở Thanh Hóa và tiến về Đông Kinh. Dương Trực Nguyên được phong Tán lý, cùng tướng Lê Vũ cầm quân dẹp loạn.
Thế quân Lê Oanh mạnh đã đánh tan quân triều đình ở nhiều phòng tuyến, Dương Trực Nguyên giao tranh với Lê Oanh và tử trận tại làng Châu Cầu (nay thuộc Phủ Lý - Hà Nam).
Lê Oanh tiến vào kinh thành giết Lê Uy Mục và lên ngôi, trở thành vua Lê Tương Dực. Năm 1512, triều đình Lê Tương Dực xét thấy Dương Trực Nguyên là vị quan ngay thẳng, trung quân ái quốc, tiết nghĩa trung thành nên truy tặng ông làm Ngự sử đài trung đô ngự sử, được phong làm phúc thần, cho dân làng quanh quê hương ông thờ phụng.
Theo khảo sát của giới lịch sử, hiện nay tại đình làng Hòe Thị có 9 đạo sắc phong, thờ Thành hoàng làng Khiêm Xung đại vương, một vị thiên thần. Việc thờ phụng vị thiên thần này bắt nguồn từ chuyến đi sứ Trung Quốc năm 1508 của Dương Trực Nguyên.
Trên đường về, đến hồ Động Đình gặp bão nên Dương Trực Nguyên lên đảo giữa hồ để tránh. Trên đảo có một miếu thờ, có bia ghi tám chữ "Khiêm xung mặc vận thành chương hiển ứng". Ông về tâu vua. Vua cho là thần phù hộ nên sắc phong Thành hoàng làng, sắc lệnh cho 5 làng phụng thờ, nay là 7 làng gồm Hòe Thị, Mễ Sơn, Yên Phú, Gia Phúc, Gia Khánh, Lộc Dư, Đình Tổ.
Trong 9 đạo sắc phong, đạo xưa nhất có niên đại Cảnh Hưng năm thứ nhất (1740). Đạo có nội dung phong phú có niên đại Tây Sơn Cảnh Thịnh năm thứ nhất (1793), ghi Dương Trực Nguyên có công giúp nước, mở rộng ơn sâu, giữ yên ổn 4 phương và được nhân dân trong vùng thờ phụng. Vì vậy, một số nơi đang nhầm lẫn Dương Trực Nguyên là Thành hoàng làng.
Dương Trực Nguyên khi còn sống không chỉ là một vị quan thanh liêm, trung quân ái quốc, luôn quan tâm đến đời sống nhân dân, mà khi mất đi còn nhiều lần hiển linh giúp nước, giúp dân. 300 năm sau khi mất, năm 1809 sử gia Phan Huy Chú có chép: "Ông chết trở nên linh thiêng, người làng thờ cúng, sau phong Thượng đẳng phúc thần".
Tên làng Hòe Thị cũng bắt nguồn từ Dương Trực Nguyên. Trước đây, làng có tên là Thượng Phúc. Một lần, nhà vua ban cho ông cây hòe. Ông mang về trồng ở chợ làng, cây lên xanh tốt. Trong tiếng Hán, "thị" tức là chợ nên dân làng đã đổi tên thành Hòe Thị để ghi nhớ công lao của Dương Trực Nguyên.
Làng Hòe Thị hiện không còn cây hòe do Dương Trực Nguyên trồng. Dòng họ Dương cũng đã ly tán khắp nơi. Tuy vậy, trong ký ức và niềm tin của người dân Hòe Thị, Tiến sĩ Dương Trực Nguyên luôn là biểu tượng lớn của sự hiếu học, tận tụy, hết lòng vì đất nước và quê hương.
Cung thờ Thượng đẳng Phúc thần Dương Trực Nguyên trong đình làng Hòe Thị.
Không chỉ văn chương, mà nhiều tư liệu liên quan đến Tiến sĩ Dương Trực Nguyên cũng bị thất lạc. Bởi vậy, người nay chỉ biết đến vị đại khoa tiết nghĩa thông qua một số ghi chép của Phan Huy Chú.
Ghi nhận công lao và tôn vinh danh nhân, cuối năm 2021 - HĐND TP Hà Nội đã thông qua việc đặt tên đường Dương Trực Nguyên - từ ngã ba giao cắt phố Nguyễn Phi Khanh cạnh Trường THPT Thường Tín đến cầu Thụy Ứng.
Tiến sĩ Dương Trực Nguyên không những là một đại thần thanh bạch, liêm chính yêu nước thương dân, một lòng vì lợi ích của nhân dân được 4 triều vua tin dùng, mà ông còn là một nhà thơ - một trong "Nhị thập bát tú" của Hội Tao đàn do Lê Thánh Tông làm Tao đàn nguyên súy cùng 2 Phó nguyên súy Thân Nhân Trung và Đỗ Nhuận.
Với 28 đại thần danh sĩ tài cao được ví như 28 vì sao chính trong khoa Thiên văn học cổ xưa. Mặc dù thơ của Tao đàn chủ yếu là thơ ngâm vịnh ca ngợi đất nước tươi đẹp, thịnh trị và xướng họa thơ vua.
Thơ xướng là vua, thơ họa là của "Nhị thập bát tú" thành viên. Dù có phần khuôn sáo, công thức, niêm luật (theo ý vua). Song thơ của Hội Tao đàn cũng thể hiện văn phong một thời thịnh trị của chế độ phong kiến đạt tới đỉnh cao.
Rất tiếc thơ của Hội Tao đàn nói chung, của Tiến sĩ Dương Trực Nguyên nói riêng bị thất lạc quá nhiều, không lưu giữ được. Một số còn lại hầu hết là thơ chữ Hán, ông họa lại thơ vua được chép chung với các thành viên Tao đàn khác trong các tập thơ của Hội Tao đàn.
Hiện có 2 tập thơ phụng họa ngự chế (họa thơ Lê Thánh Tông) còn lưu giữ được một số bài của ông là tập "Quỳnh uyển cửu ca" và "Văn minh cổ xúy"...
"Trước kia vua thích văn thơ, ngự thuyền đến Lam Sơn làm thơ nhớ lại cơ nghiệp của Thánh tổ. Trực Nguyên họa lại có câu kết rằng:
"Lam Sơn chỉ xích thiền nam vọng/ Vạn cổ nguy nguy sáng nghiệp công" (Dịch là: Trông lại Lam Sơn chừng thước tấc/ Công lao sáng nghiệp ngất muôn xưa).
Hay bài thơ "Bái yết sơn lăng cảm xúc" do tác giả Hán Nôm Mai Hải dịch: "Mưa gội khóm hoa gấm vóc tươi/Sương ngưng cây biếc khói xa vời/Xa xá thuyền Ngự mờ sông nước/Phấp phới tinh kỳ rực nắng trời/Kinh cũ non sông xanh biếc biếc/Quê vua lăng tẩm chói ngời ngời/Huy hoàng văn vật nay mừng thấy/ Bốn biển về đây đạo hiếu soi".
Hậu Tấn Cao Tổ Thạch Kính Đường là hoàng đế mang vết nhơ "cõng rắn cắn gà nhà”, thậm chí bị coi là hoàng đế bán nước nhục nhã nhất trong lịch sử Trung Hoa, khi nhượng 16 châu cho người Khiết Đan ở phương bắc.
Ngộ độc xảy ra khi bệnh nhi vui chơi tại nhà, phát hiện một chai dầu thắp đèn chưa được cất dọn, tưởng nhầm là nước ngọt nên đã uống một ngụm.
Chia sẻ
Chiều 27/7, theo giờ địa phương, sau khi kết thúc tốt đẹp chuyến thăm chính thức Morocco, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và Phu nhân cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã tới sân bay quốc tế Geneva, bắt đầu các hoạt động tại Hội nghị các Chủ tịch Quốc hội thế giới lần thứ 6 và các hoạt động song phương tại Thụy Sĩ từ ngày 27 - 30/7 theo lời mời của Chủ tịch Liên minh Nghị viện Thế giới (IPU) Tulia Ackson và Tổng Thư ký IPU Martin Chungong.
Chia sẻ
Tiếp nối “10 tác phẩm nghệ thuật về hình tượng Đất nước đi cùng năm tháng”, chúng tôi trân trọng giới thiệu tới bạn đọc bài hát “Quê hương”. Để có góc nhìn đa chiều về ca khúc này, PV Dân Việt đã có cuộc trò chuyện với Nghệ sĩ Ưu tú, ca sĩ Vũ Thắng Lợi - giọng ca đã khẳng định dấu ấn riêng của anh trong lòng khán giả với Live concert "Quê hương", album đĩa than “Quê”...
Chia sẻ
Mỹ và EU đã nhất trí về một thỏa thuận thương mại, Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại cuộc gặp với Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen.
Chia sẻ
Nghi phạm nổ súng khi bị kiểm tra hành chính ở Hà Nội bị bắt lúc chuẩn bị vượt biên sang Lào; đâm 2 người trọng thương vì cho rằng "nhìn đểu"; cảnh sát hình sự truy bắt nhanh đối tượng cướp xe ôm... là những tin nóng 24 giờ qua.
Chia sẻ
Giữa rừng ngập mặn Cần Giờ, ấp đảo Thiềng Liềng đã “nở hoa” theo cách rất riêng, biến nơi từng là vùng đất nghèo trở thành mô hình du lịch cộng đồng được vinh danh trong “100 điều thú vị TP.HCM”. Với sự chung tay của chính quyền và quyết tâm của người dân, mô hình du lịch xanh đang giúp Thiềng Liềng viết tiếp câu chuyện thoát nghèo, vươn lên làm giàu.
Chia sẻ
Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia (Bộ Công Thương) cảnh báo nhiều quảng cáo bất động sản chứa thông tin sai lệch, phóng đại tiện ích, cam kết lợi nhuận phi thực tế, khiến dân dễ rơi vào “bẫy” kỳ vọng.
Chia sẻ
Với việc giúp ĐT nữ Anh lên ngôi vô địch EURO nữ 2025, bà Sarina Wiegman đã trở thành HLV thứ 2 có 3 lần liên tiếp vô địch châu Âu.
Chia sẻ
Được sự hỗ trợ từ Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới, người dân xã Quảng Lạc (nay là phường Lương Văn Tri, Lạng Sơn) đã chủ động phát triển cây dẻ, mở ra hướng đi phát triển bền vững.
Chia sẻ
Theo Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ năm 2024, có hiệu lực từ 1/7/2025, mọi loại hình nhà ở, đặc biệt là nhà kết hợp sản xuất, kinh doanh, phải tuân thủ chặt chẽ các quy định về an toàn cháy nổ và thoát nạn. Việc nắm rõ và thực hiện đúng các điều kiện phòng cháy, chữa cháy không chỉ giúp bảo vệ tài sản, tính mạng mà còn là nghĩa vụ pháp lý của mỗi cá nhân, hộ gia đình.
Chia sẻ
Khi đặt chân lên dãy Giăng Màn (tỉnh Quảng Trị) cùng những người lính mang quân hàm xanh trong chuyến tuần tra song phương, cảm nhận từng nhịp tim nóng rực trước mỗi cột mốc thiêng liêng, tôi đã được sống trọn vẹn trong niềm tự hào dân tộc,.
Chia sẻ
Chỉ cần một cú quét nhẹ trên điện thoại thông minh, toàn bộ hành trình “từ vườn đến bàn ăn” của nông sản đã hiện rõ trong lòng bàn tay. Gắn mã QR - một giải pháp công nghệ tưởng như đơn giản, đang giúp nông dân ở tỉnh Gia Lai thay đổi cách làm nông và đưa sản phẩm ra thị trường.
Chia sẻ
Bão số 3 Wipha gây ngập lụt nhiều khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ, khiến người dân thường xuyên phải tiếp xúc với nước bẩn, ẩm thấp kéo dài. Đây là điều kiện lý tưởng cho các bệnh da liễu phát sinh, trong đó có những bệnh nếu không xử lý đúng cách có thể dẫn đến biến chứng nặng.
Chia sẻ
CLB Ninh Bình đã chính thức hoàn tất hợp đồng chiêu mộ tiền vệ trẻ tài năng Đỗ Chung Nguyên từ CLB Slavia Sofia của Bulgaria.
Chia sẻ
Radio online Nhịp sống nông thôn mới ngày hôm nay có những nội dung sau: Hội Nông dân Thành phố Hà Nội thăm, tặng quà nạn nhân chất độc da cam; Chỉ định Chủ tịch Hội Nông dân TP Huế giữ chức Phó Bí thư, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy MTTQVN thành phố;...
Chia sẻ
Quân đội Nga sẽ sớm có thể phát động một cuộc tấn công quy mô lớn vào Ukraine, Giáo sư Tuomas Malinen thuộc Đại học Helsinki cho biết trên mạng xã hội X.
Chia sẻ
HoREA tiếp tục đề xuất điều chỉnh mức thu bổ sung tiền đất xuống 0,5%/năm vì chi phí này sẽ được chủ đầu tư tính vào giá bán, giá cho thuê mà người dân là đối tượng chịu ảnh hưởng sau cùng.
Chia sẻ
Từ một giáo viên tiểu học tận tâm với sự nghiệp trồng người, ông Nguyễn Thanh Vũ đã bén duyên với nông nghiệp, mạnh dạn thử nghiệm và thành công với mô hình "hai tôm, một lúa", trở thành một trong những nông dân sản xuất giỏi của tỉnh An Giang.
Chia sẻ
Ven dòng sông Mekong đoạn chảy qua tỉnh An Giang, những người sống bằng nghề hạ bạc chài lưới vẫn còn lưu truyền cái nghề lặn ngụp sông sâu bắt tôm càng, cá sông tự nhiên mưu sinh. Nhiều gia đình, có nhiều anh em chuyên sống bằng nghề cơ cực này theo nhịp đập tháng ngày.
Chia sẻ
Chợ phiên Cán Cấu, xã Si Ma Cai, tỉnh Lào Cai được họp vào thứ bảy hàng tuần, đây là nơi giao lưu, trao đổi, mua bán nông sản của bà con nhân dân địa phương.
Chia sẻ
Thời gian qua, lợi dụng quá trình sắp xếp đơn vị hành chính và triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp, một số tổ chức, cá nhân ở xã Vũ Thư, tỉnh Hưng Yên mới (trước sáp nhập tỉnh Hưng Yên, Thái Bình, Vũ Thư là một xã của huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình cũ) đã cố tình lấn chiếm đất đai, tự ý xây dựng công trình trái phép trên đất nông nghiệp.
Chia sẻ
Từ vùng đất chua phèn, hoang hóa của Đồng Tháp Mười, nhờ đôi bàn tay chịu thương chịu khó của người dân Tân Phước (huyện Tân Phước, tỉnh Tiền Giang cũ, nay thuộc tỉnh Đồng Tháp mới sau sáp nhập) cùng sự đồng hành của chính quyền địa phương, vùng chuyên trồng cây khóm (cây dứa gai) chất lượng dần hình thành và phát triển mạnh mẽ.
Chia sẻ
Trong những năm gần đây, mô hình nuôi ba ba thương phẩm tại xã Phước Trạch, huyện Gò Dầu, tỉnh Tây Ninh cũ (sau sáp nhập tỉnh Long An, Tây Ninh, nay là xã Hiệp Thạnh, tỉnh Tây Ninh mới) đã trở thành một mô hình kinh tế tiềm năng, mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân địa phương.
Chia sẻ
Con chị đồng nghiệp khóc ngất giữa lớp vì một lý do không ngờ.
Chia sẻ
Thông tin sai sự thật về vỡ đập thủy điện Bản Vẽ khiến người dân vùng hạ du hoang mang bỏ chạy lên núi. Vào cuộc xác minh, công an xã Tương Dương, Nghệ An đã triệu tập trường hợp đăng thông tin sai sự thật.
Chia sẻ
Trước lúc mất đi sinh mệnh trong oan khuất và tức tưởi, Hàn Tín đã để lại 3 chữ, vạch mặt cặp Hoàng đế, Hoàng hậu bị đánh giá là “thất đức nhất” trong lịch sử Trung Hoa.
Chia sẻ
Đặc biệt, trẻ sinh vào 4 ngày Âm lịch dưới đây thường sở hữu trí thông minh sớm bộc lộ, tư duy nhanh nhạy, học hành giỏi giang.
Chia sẻ
Công an tỉnh Lâm Đồng đã triệt phá cơ sở nghi sản xuất phân bón giả số lượng lớn tại thôn Ánh Mai 1, phường 3 Bảo Lộc, tỉnh Lâm Đồng vào chiều nay 27/đến.
Chia sẻ
Chiều tối 27/7, tại trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp về triển khai Kết luận của Bộ Chính trị, chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về chủ trương đầu tư xây dựng trường học cho các xã biên giới.
Chia sẻ
Mới đây, thủ thành Đặng Văn Lâm đưa bà xã Yến Xuân cùng con trai đi ăn ở Tam Kỳ (TP Đà Nẵng), Nhiều người đã vây quanh xin chụp ảnh cùng cặp đôi.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
PV 
