Bình luận
0
Mấy ngày qua, câu chuyện Hội đồng trị sự Nguyễn Phước tộc (con cháu vua Gia Long) cùng một số nhà nghiên cứu văn hóa, lịch sử ký đơn kiến nghị thu hồi quyết định công nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với "Lễ giỗ bà Thứ phi Hoàng Phi Yến ở huyện Côn Đảo, Bà Rịa – Vũng Tàu" đã nhận được sự chú ý của nhiều người.
Trước khi lập đơn này, hậu duệ vua Gia Long cùng các nhà khoa học đã tổ chức một tọa đàm khoa học để làm sáng tỏ việc bà Phi Yến – người được thờ ở miếu An Sơn, Côn Đảo không phải là vợ của vua Gia Long và không hề có chuyện vua Gia Long ném con trai xuống biển trong quá trình chạy trốn quân đội Tây Sơn như nhiều câu chuyện truyền thuyết đang "trôi nổi" trong dân gian.
Miếu An Sơn thờ bà Phi Yến ở Côn Đảo. Ảnh: TL.
Vậy, vì sao nhân vật bà Phi Yến không có trong lịch sử, tức chỉ là nhân vật của truyền thuyết mà lễ giỗ của bà lại được ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia?
Theo tài liệu mà Cục Di sản văn hóa (Bộ VHTTDL) cung cấp cho Dân Việt thì ngày 27/10/2021, Cục Di sản văn hóa nhận được tờ trình của UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu về việc đề nghị công nhận Lễ giỗ bà thứ phi Hoàng Phi Yến tại huyện Côn Đảo, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Sau khi nghiên cứu, xét thấy nội dung và thành phần của Hồ sơ đáp ứng đúng quy định tại Thông tư 04/2010 của Bộ VHTTDL quy định việc kiểm kê di sản văn hóa phi vật thể và lập hồ sơ khoa học di sản văn hóa phi vật thể để đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, ngày 21/01/2022, Cục Di sản văn hóa đã tổ chức xin ý kiến Hội đồng thẩm định di sản văn hóa phi vật thể làm cơ sở đề nghị Bộ trưởng đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia theo đúng quy trình thẩm định.
Trong Hồ sơ xếp hạng di tích cấp tỉnh An Sơn Miếu (Miếu An Sơn, nơi diễn ra Lễ giỗ Bà thứ phi Hoàng Phi Yến) của tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (Quyết định số 1442/QĐ.UB ngày 18/4/2007) và Hồ sơ khoa học di sản văn hóa phi vật thể Lễ giỗ bà thứ phi Hoàng Phi Yến đều thể hiện bà Hoàng Phi Yến (còn có tên là Lê Thị Răm) thứ phi của chúa Nguyễn Phúc Ánh (tức vua Gia Long) là nhân vật truyền thuyết.
Lễ giỗ bà Phi Yến có nhiều hoạt động mang tính thực hành tín ngưỡng. Ảnh: TL.
Theo truyền thuyết của cư dân trên đảo, sinh thời, bà từng cùng chúa Nguyễn lánh quân Tây Sơn chạy ra Côn Đảo. Tại đây, mẹ con bà gặp nỗi oan khiên, con thì bị ném xuống biển mà chết, một lần suýt bị làm nhục, bà chọn đường tự tử để giữ trọn tiết nghĩa. Kính ngưỡng đức hạnh và tiết tháo của bà, lại thấy hai mẹ con bà chết thiêng, dân trên đảo đã lập miếu (khoảng năm 1785) thờ cúng từ đó đến nay. Theo thông lệ, hằng năm, họ thường tổ chức lễ giỗ bà tại miếu An Sơn.
Cục Di sản văn hóa nhận định, bà Hoàng Phi Yến là một nhân vật dù chỉ được ghi nhận qua truyền thuyết nhưng lại được cộng đồng cư dân ở Côn Đảo thờ phụng từ xa xưa và coi đây là hạt nhân tín ngưỡng (yếu tố thiêng) của Lễ hội tại miếu Miếu An Sơn, mà ngày ngay được xác định là Lễ giỗ bà thứ phi Hoàng Phi Yến.
Những hình ảnh sống động về các hoạt động văn hóa trong lễ giỗ bà Phi Yến hàng năm. Ảnh: TL.
"Đây là một biểu đạt văn hoá/thực hành văn hóa đáp ứng các tiêu chí theo định nghĩa về di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO (Công ước 2003 về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể) và tại Luật Di sản văn hoá, để được nhận diện là một di sản văn hóa phi vật thể.
Việc đưa di sản này vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia là sự ghi nhận sinh hoạt tín ngưỡng của cộng đồng cư dân trên đảo, được pháp luật công nhận và bảo vệ, đồng thời cũng là sự ghi nhận các giá trị, vai trò và ý nghĩa của lễ hội với cộng đồng cư dân, cũng như vai trò của cộng đồng đối với việc sáng tạo và duy trì, trao truyền bản sắc văn hóa của họ để tạo nên sự đa dạng văn hóa của các dân tộc Việt Nam, chứ không mang ý nghĩa ghi danh nhân vật trong truyền thuyết hoặc ghi danh câu chuyện lịch sử hay câu chuyện truyền thuyết có liên quan", tài liệu của Cục Di sản văn hóa ghi rõ.
Theo Cục Di sản văn hóa, trên thực tế, về di sản văn hóa phi vật thể gắn với nhân vật truyền thuyết, tương tự như trường hợp nhân vật truyền thuyết bà thứ phi Hoàng Phi Yến, ở nước ta, nhiều tín ngưỡng, lễ hội truyền thống của một số cộng đồng khác gắn với nhân vật truyền thuyết đã được UNESCO đưa vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại hoặc được Bộ trưởng VHTTDL ra quyết định đưa vào danh mục Di sản văn hóa quốc gia.
Trong số này, có thể kể đến: Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt (trên địa bàn 21 tỉnh, gắn với hệ thần Tam - Tứ phủ) được UNESCO ghi danh năm 2016; Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương (Phú Thọ, gắn với truyền thuyết về các Vua Hùng), được UNESCO ghi danh năm 2012; Hội Gióng ở đền Phù Đổng và đền Sóc (Hà Nội, gắn với truyền thuyết Thánh Gióng) được UNESCO ghi danh năm 2010; Lễ hội phủ Giầy (Nam Định, gắn với truyền thuyết Bà Chúa Liễu Hạnh) được đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2013, Lễ hội đình Chèm (Hà Nội, gắn với truyền thuyết người khổng lồ Lý Ông Trọng) được đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2016.
Trên phạm vi toàn quốc, hiện có 65.900 di sản văn hóa phi vật thể được kiểm kê, trong đó, mới chỉ có 431 di sản được Bộ trưởng Bộ VHTTDL đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, với 171 di sản thuộc loại hình lễ hội truyền thống.
Hầu hết các lễ hội này đều có những yếu tố "thiêng", gắn với các thần tích, truyền thuyết liên quan đến các nhân vật được phụng thờ, như thánh, thần được lịch sử hóa (các vị thần/thánh do dân gian sáng tạo được bồi đắp thêm yếu tố lịch sử - như Thánh Gióng) hoặc nhân vật có thật trong lịch sử lại được huyền thoại hóa (người thật được bồi đắp thêm yếu tố huyền thoại, được "thánh hoá" như Trần Hưng Đạo) để có chỗ đứng vững chắc trong dòng chảy văn hóa dân gian và trong tâm thức cộng đồng. Đó chính là một trong những yếu tố cấu thành di sản văn hóa phi vật thể.
"So với di sản văn hóa vật thể, di sản văn hóa phi vật thể khó nhận diện và không dễ tiếp cận. Trong khi khái niệm cũng như hoạt động bảo vệ, phát huy giá trị loại hình di sản này còn tương đối mới (chính thức được luật hóa từ năm 2001); việc kiểm kê, lập hồ sơ khoa học để đưa di sản vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể chỉ là một trong những khâu bước đầu của hoạt động bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể.
Theo đó, nhận thức chung về di sản văn hóa phi vật thể trong giới quản lý, nghiên cứu, truyền thông và trong xã hội chưa thực sự thống nhất và đồng đều... Vì vậy, trong thời gian tới, Cục Di sản văn hóa sẽ tăng cường phối hợp với các địa phương, cơ quan, đơn vị liên quan, đặc biệt là cơ quan truyền thông nhằm cung cấp thông tin, tuyên truyền, tập huấn nâng cao nhận thức xã hội về di sản văn hóa nói chung, di sản văn hóa phi vật thể nói riêng, tránh những cách hiểu, cách suy diễn không đúng tinh thần của
Công ước 2003, Luật Di sản văn hóa về di sản văn hóa phi vật thể và việc đưa di sản văn hóa phi vật thể vào các danh sách", đại diện Cục Di sản văn hóa trao đổi thêm với Dân Việt.
MC Đinh Tiến Dũng gắn bó và từng hoạt động năng nổ tại trường Đại học Nông Nghiệp trước khi thành danh trên truyền hình.
Lực lượng Vũ trang Ukraine đã thừa nhận rằng có tù binh chiến tranh Ukraine trên máy bay Il-76 của Nga mà họ bắn hạ vào tháng 1/2024 tại Vùng Belgorod, theo một bài đăng trên tài khoản Facebook của Lữ đoàn Cơ giới Độc lập số 24.
Chia sẻ
Được hình thành từ sự hợp nhất của nhiều địa phương giàu bản sắc văn hóa, phường Tây Hoa Lư (tỉnh Ninh Bình mới, sau sáp nhập 3 tỉnh Ninh Bình, Nam Định, Hà Nam) mang theo cả khí thiêng Cố đô Hoa Lư lẫn nhịp sống mới, khẳng định vị thế trung tâm trong hành trình phát triển đô thị di sản của vùng đất địa linh nhân kiệt.
Chia sẻ
Nhiều tuyến đường du lịch ở trung tâm Đà Nẵng xuất hiện tình trạng nhân viên hàng quán công khai chèo kéo, đeo bám khách, thậm chí chặn đầu xe mời mọc, gây mất mỹ quan đô thị và ảnh hưởng đến trải nghiệm của du khách.
Chia sẻ
Chủ tịch LĐBĐ Indonesia (PSSI), Erick Thohir, yêu cầu đội tuyển U23 Indonesia sẵn sàng đối đầu với U23 Việt Nam trong trận chung kết giải U23 Đông Nam Á 2025.
Chia sẻ
Sự hậu thuẫn từ Techcombank không chỉ mang lại nguồn lực tài chính dồi dào cho TCBS mà còn tạo sự kết nối chặt chẽ với các khách hàng lớn trong hệ sinh thái.
Chia sẻ
Chiều 25/7, Đảng ủy xã Phú Mỡ, tỉnh Đắk Lắk (mới, sau sáp nhập tỉnh Phú Yên) phối hợp với Trường Đại học Sư phạm kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh tổ chức hội nghị tập huấn kiến thức về chuyển đổi số hưởng ứng phong trào 100 ngày “Bình dân học vụ số”.
Chia sẻ
Khi tôi còn là một thằng cu con bé nhỏ. Những câu chuyện chiến trường hằng đêm của bố luôn làm tôi say mê. Nhưng phải đến khi lớn lên rồi tôi mới biết, đằng sau những tình tiết li kì, những chiến thắng oai hùng trong những câu chuyện ấy là những mất mát hi sinh, những thương tật hằn sâu trong cơ thể bố.
Chia sẻ
Từ làm công nhân, làm thuê đủ nghề, anh Đinh Thế Hoàng, xóm Máy (xã Hòa Bình, TP Hòa Bình, tỉnh Hòa Bình cũ; nay là phường Tân Hòa, tỉnh Phú Thọ mới) mạnh danh nuôi con đặc sản là loài dúi mốc. Sau gần chục năm, anh Hoàng đã trở thành tỷ phú Phú Thọ (mới), sở hữu trang trại nuôi dúi lớn nhất đất Mường, mỗi năm xuất bán cả vạn con giống, thu về bạc tỷ.
Chia sẻ
Dịch tả lợn châu Phi bùng phát tại xã Quy Mông, tỉnh Lào Cai mới (trước sáp nhập Lào Cai, Yên Bái, Quy Mông là một xã của tỉnh Yên Bái cũ), khiến nhiều hộ chăn nuôi lợn điêu đứng,nhiều trang trại lợn đã trống chuồng.
Chia sẻ
Lực lượng Cảnh sát biển 4 trong lúc tuần tra đêm phát hiện tàu cá mang số hiệu của tỉnh Cà Mau chở 40.000 lít dầu không rõ nguồn gốc.
Chia sẻ
Học viện Kỹ thuật Quân sự vừa có thông báo điều chỉnh ngưỡng điểm bảo đảm chất lượng đầu vào (điểm sàn) các chương trình đào tạo vi mạch bán dẫn đối tượng đào tạo đại học dân sự năm 2025.
Chia sẻ
Vì lợi ích của giang sơn, rất nhiều lần Văn Đế nước Tây Ngụy đã tổn thương đến thanh mai trúc mã của mình.
Chia sẻ
Công ty CP Vinpearl đủ điều kiện huy động vốn xây dựng nhà ở tại dự án Khu phức hợp du lịch và đô thị nghỉ dưỡng Làng Vân, với tổng mức huy động gần 17.000 tỷ đồng.
Chia sẻ
Nghệ sĩ Ưu tú là "ông hoàng cải lương" van xin cộng đồng mạng trước những lời lẽ tiêu cực, cay nghiệt, tin đồn thất thiệt về mình.
Chia sẻ
Cơ quan chức năng của Hà Nội xác định, việc xuất hiến hố tử thần trên đường Trường Chinh do ống nước bị hở, nước làm sói mòn nền đường theo cống nước thải.
Chia sẻ
Cầu mây nam Việt Nam thua nhanh Nhật Bản 0-2 ở trận chung kết đồng đội nam 4 người, lỡ cơ hội lần đầu lên ngôi vô địch thế giới.
Chia sẻ
Với cách chế biến rau củ này tăng độ mềm, mượt và bóng đẹp cho món ăn, rau củ có độ trơn mịn, dễ ăn, ít bị khô hay nứt nẻ bề mặt.
Chia sẻ
TS.BS Đỗ Thị Thuý Nga, Phó giám đốc Bệnh viện Nhi Hà Nội cho biết, sức khoẻ hai cháu bé bị thương rất nặng trong vụ tai nạn liên hoàn tại đường Nguyễn Trác, Dương Nội đã có chuyển biến tích cực.
Chia sẻ
Mở rộng điều tra chuyên án điều tra vụ đánh bạc và tổ chức đánh bạc quy mô khoảng 350 tỷ đồng trên không gian mạng, Công an TP.Đà Nẵng vừa triệu tập, làm rõ hành vi của 19 đối tượng, khởi tố 14 người, trong đó có 10 bị can bị bắt tạm giam.
Chia sẻ
Mưa lũ gây thiệt hại nặng nề tại Sơn La, khiến 2 người tử vong, 2 người mất tích; nhiều khu vực ngập lụt, sạt lở.
Chia sẻ
Đoàn thể thao Campuchia nhiều khả năng bị Thái Lan cấm tham dự SEA Games 33 - kỳ Đại hội thể thao Đông Nam Á sẽ diễn ra vào tháng 12 tới đây.
Chia sẻ
Sáng 27/7, Thái Lan và Campuchia vẫn xảy ra đấu pháo qua lại dù trước đó Tổng thống Mỹ Donald Trump đã kêu gọi hai bên ngừng bắn.
Chia sẻ
Bao đời nay, người dân xã Mỹ Lý, Nghệ An chưa từng chứng kiến một trận lũ nào kinh hoàng đến vậy. Chỉ sau một đêm, dân bản không còn nhà để về. Những bản làng trù phú bên dòng sông Nậm Nơn giờ đây chỉ còn lại đống hoang tàn, đổ nát.
Chia sẻ
Ngành Nuôi trồng thủy sản đang dần khẳng định vai trò quan trọng trong nền nông nghiệp hiện đại và bền vững, mở ra nhiều cơ hội việc làm hấp dẫn cho giới trẻ.
Chia sẻ
Tiếp tục chương trình công tác tại tỉnh Điện Biên, sáng nay (27/7), Tổng Bí thư Tô Lâm cùng đoàn công tác đã dự Lễ khởi công xây dựng Trường liên cấp Tiểu học – Trung học cơ sở Si Pa Phìn tại bản Nậm Chim 1, xã Si Pa Phìn.
Chia sẻ
Ngày 27/07/2025, tại trạm Macao (Trung Quốc), Phương Mỹ Chi đã có phần tranh tài tại Chung kết cuộc thi âm nhạc quốc tế Sing!Asia 2025. Nữ ca sĩ ghi dấu ấn với nhiều khán giả trong và ngoài nước bởi các tiết mục mang đậm bản sắc văn hóa.
Chia sẻ
Trong lúc nhiều nông dân loay hoay với điệp khúc "được mùa mất giá" thì lão nông Nguyễn Hồng Phương ở An Giang đã mạnh dạn đưa giống lúa Nhật vào sản xuất lúa sạch, giúp hơn 200 thành viên HTX cùng vươn lên làm giàu.
Chia sẻ
Giữa khói lửa kháng chiến, khi máu đổ và xương rơi nơi tiền tuyến, một ngày đặc biệt đã ra đời để cả dân tộc tri ân những người con ngã xuống vì độc lập tự do. Ngày 27/7 – Ngày Thương binh Liệt sĩ – không chỉ là dấu mốc lịch sử, mà là bản tuyên ngôn của lòng biết ơn, được hun đúc từ tấm lòng của Bác Hồ và nghĩa tình của nhân dân dành cho những người đã hy sinh anh dũng vì Tổ quốc.
Chia sẻ
Lan Phương, Quỳnh Nga, Thu Quỳnh, Thanh Hương - nữ diễn viên tài sắc trong các bộ phim truyền hình của VTV đều từng đổ vỡ hôn nhân.
Chia sẻ
Sau khi lắp hàng rào cứng trên đường Võ Chí Công và Phạm Văn Đồng, Sở Xây dựng Hà Nội vừa yêu cầu tiến hành thi công hàng rào phân làn phương tiện trên cầu Nhật Tân để phân làn phương tiện.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Hà Tùng Long 
