Đăng nhập/ Đăng ký
| 
Bình luận
0
Là Trạng nguyên triều Mạc nhưng sau lại làm quan triều Lê, Nguyễn Thiến không chỉ là người bạn tâm giao của Trạng Trình, mà còn là viễn tổ của thi hào Nguyễn Du.
Theo sách "Đại Việt sử ký toàn thư", Nguyễn Thiến sinh năm nào không rõ, chỉ biết ông mất năm 1557 tại Thanh Hoa. Sinh thời, ông được nhà Mạc phong là Thư quận công, rồi Thượng thư. Tuy nhiên, gần đây phát hiện một số nguồn sử liệu cho rằng ông sinh năm 1495.
Trạng nguyên Nguyễn Thiến đỗ và làm quan triều Mạc, nhưng sau phải theo triều Lê. Ảnh minh họa: IT.
Nguyễn Thiến quê nội ở làng Tảo Dương, quê ngoại làng Canh Hoạch thuộc phủ Thanh Oai (nay thuộc Hà Nội). Ông đỗ Trạng nguyên khoa Nhâm Thìn, năm Đại Chính thứ ba (1532) triều vua Mạc Thái Tông, và từng được phong giữ chức Thượng thư bộ Lễ.
Làng Canh Hoạch có Trạng nguyên Nguyễn Đức Lượng cũng là bác của Nguyễn Thiến. Mẹ ông là Nguyễn Thị Hiền giỏi giang, xinh đẹp lại thi thư quý phái. Bà làm vợ của công tử Nguyễn Doãn Toại, con trai Thám hoa Nguyễn Doãn Địch. Việc Nguyễn Doãn Toại làm chồng Nguyễn Thị Hiền và chết ngay trong đêm đó, sau này được người đời truyền tụng khá ly kỳ, khó tin.
Cuộc tình duyên này cho bà Hiền một con trai là Nguyễn Thiến. Ông ngoại của Nguyễn Thiến là Tiến sĩ Nguyễn Bá Ký (khai khoa Canh Hoạch). Ông nội Nguyễn Thiến là Nguyễn Doãn Địch, quê gốc là thôn Tảo Dương, sang cư trú ở Canh Hoạch từ lâu. Khi Nguyễn Thiến lên 6 tuổi đã được mẹ cho theo học bác ruột là Trạng nguyên Nguyễn Đức Lượng.
Một số nguồn sử liệu cũng cho rằng, Nguyễn Thiến là bạn học của Nguyễn Bỉnh Khiêm. Ông rất quý trọng, tin phục và giao du thân tình với Nguyễn Bỉnh Khiêm. Ông được Trạng Trình đánh giá là người "thành tín, chính trực, hiểu biết nhiều". Nguyễn Bỉnh Khiêm đã từng ở nhờ nhà Nguyễn Thiến và làm thầy dạy cho Nguyễn Quyện (con trai Nguyễn Thiến) trước khi đỗ Trạng nguyên năm Ất Hợi (1535).
Nguyễn Thiến được nhà Mạc trọng dụng. Ông cùng Thái tể Lê Bá Ly là thông gia. Sau khi vua Mạc Đăng Doanh mất (1540), Thượng hoàng Mạc Đăng Dung đau buồn mà chết (1541), vua Mạc Phúc Hải cũng chết yểu (1546). Nhà Mạc biến loạn, nội bộ lục đục.
Năm 1550, Thái tể Lê Bá Ly mâu thuẫn với cha con sủng thần Phạm Quỳnh - Phạm Dao và bọn Nguyễn Văn Thái, Đặng Văn Trị... từ ngấm ngầm đến chia rẽ, đối địch. Thượng thư Nguyễn Thiến đứng về phía Thái tể Bá Ly. Khiêm vương Mạc Kính Điển phụ chính đại thần lo phe phái mạnh của Mạc Chính Trung và có ơn với nhà Phạm Quỳnh nên không làm chủ được chính sự.
Khu lăng mộ bác cháu Trạng nguyên Nguyễn Đức Lượng - Nguyễn Thiến.
Trong khi tình hình phe phái lục đục, vua Mạc Phúc Nguyên còn trẻ lại tin lời xúc xiểm của loạn thần. Cha con Phạm Quỳnh, Phạm Dao bất ngờ đưa quân cấm vệ đến vây dinh Thái tể Lê Bá Ly và Thượng thư Nguyễn Thiến. Hai ông trốn thoát đã đem binh Sơn Tây và Kinh Bắc về đánh lại quân của Phạm Quỳnh và Phạm Dao.
Vua Mạc Phúc Nguyên trốn ra ngoài thành và xuôi thuyền bí mật về Kinh Dương để gặp Mạc Kính Điển. Trong tình thế cấp bách, Lê Bá Ly và Nguyễn Thiến đã không kịp hỏi kế Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm mà vội dẫn gia quyến đi suốt đêm trốn vào ải Thanh Hóa xin hàng nhà Lê.
Trong các con đi theo có Nguyễn Quyện và nhiều người đang làm tướng triều Mạc như Lê Khắc Thận, Nguyễn Miễn... Mỗi người đem hơn trăm quân bản bộ.
Nguyễn Thiến và Lê Bá Ly về theo nhà Lê vẫn được giữ nguyên tước hiệu cũ, nhưng điều này khiến nhà Mạc tổn thất nghiêm trọng nguyên khí. Tháng 3/1551, Trịnh Kiểm đem 1 vạn quân, cử Lê Bá Ly, Nguyễn Quyện, Lê Khắc Thận làm tiên phong, phối hợp với Vũ Văn Mật tiến đánh Tuyên Quang, sau đó thọc về đánh chiếm kinh thành Thăng Long.
Quân Mạc thua chạy, Trịnh Kiểm chiếm được kinh thành nhưng lường được binh lực nhà Mạc còn mạnh, trong khi vùng đất căn bản của Nam triều đang để ngỏ nên đã kéo quân vào lại Thanh Hoa.
Nguyễn Bỉnh Khiêm vì nhà Mạc đã làm bài thơ gửi cho Nguyễn Thiến với ý thuyết phục ông trở về với nhà Mạc. Trong đó có câu: Cố ngã tồn cô duy nghĩa tại/ Tri quân xử biến khá cam tâm…/Vận chuyển nhất chu ly phục hợp/Tràng giang khởi hữu hạn đông nam.
Nghĩa là: Ta giúp con côi vì nghĩa trọng/ Ông khi xử biến khá cam lòng…/Vận chuyển một vòng tan lại hợp/Trường giang đâu có hạn đông nam.
Nguyễn Thiến xem thư, trong lòng cảm thấy bứt rứt. Năm 1557, cả Lê Bá Ly và Nguyễn Thiến cùng mất ở Thanh Hoa. Các con ông là Nguyễn Quyện, Nguyễn Miễn đã cùng nhau trở về theo lại nhà Mạc và Nguyễn Quyện trở thành danh tướng dưới quyền Mạc Kính Điển – phụ chính đại thần giỏi của vua Mạc Phúc Nguyên.
Việc Nguyễn Quyện trở về hàng Mạc đã góp phần tạo nên nhiều thắng lợi to lớn của Bắc triều trong cuộc chiến với phe Lê – Trịnh. Trong sự kiện tướng Nguyễn Quyện về hàng nhà Mạc có vai trò thuyết phục quan trọng của Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm.
Năm 1557, Tuyên Tông Mạc Phúc Nguyên biết Nguyễn Quyện là tướng tài nhà Lê - Trịnh nên lấy làm lo ngại, hỏi kế của Nguyễn Bỉnh Khiêm. Trạng Trình đã xin vua Mạc mang theo một trăm tráng sĩ sai đi phục sẵn ở bờ Bắc sông và gửi thư mời anh em Nguyễn Quyện, Nguyễn Miễn sang bên thuyền để cùng uống rượu, nói chuyện tâm tình.
Nhờ uy tín của Trạng Trình cộng với ơn thầy dạy là Nguyễn Bỉnh Khiêm nên tháng 8/1557, Nguyễn Quyện và Nguyễn Miễn nghe lời rủ nhau trốn khỏi nhà Lê về với nhà Mạc. Sự trở về của hai anh em Nguyễn Quyện làm Mạc Tuyên Tông và Khiêm Vương Mạc Kính Điển rất vui mừng.
Mạc Kính Điển gả con gái Ngọc Tỷ cho Nguyễn Quyện và Ngọc Điểm cho Nguyễn Miễn. Mạc Tuyên Tông cũng phong cho Nguyễn Quyện tước Văn Phái hầu, Nguyễn Miễn làm Phù Hưng hầu.
Nam Dương hầu Nguyễn Nhiệm (cháu nội Nguyễn Thiến) vào Tiên Điền ẩn cư và lập ra họ Nguyễn Tiên Điền. (Thi hào Nguyễn Du là hậu duệ đời thứ 8 của Trạng nguyên Nguyễn Thiến).
Ngôi đình làng Canh Hoạch gọi là đình Vác, còn có tên nữa là đình Đụn, một ngôi đình với kiến trúc thời Lê - Mạc. Cách đình không xa, có nhà thờ Trạng nguyên cũng là nhà thờ họ Nguyễn có ba nhà khoa bảng lớn là: Bá Ký, Đức Lượng và Khuông Lễ.
Trong nhà thờ này còn có đôi câu đối (tạm dịch): "Cậu Trạng nguyên, cháu Trạng nguyên, khoa danh đỗ đầu sáng danh sử sách/ Cha Tiến sĩ, con Tiến sĩ, tám đời quyền quý phúc ấm đầy nhà". Ngoài nhà thờ Trạng nguyên, ở Canh Hoạch có nhà sắc - còn gọi là Đình sắc, tọa lạc trên nền nhà cũ của bà Hiền thân mẫu Trạng nguyên Nguyễn Thiến.
Thoạt đầu Đình sắc được dân làng dựng lên để quản giữ những đạo sắc vua phong cho các vị Thành hoàng làng. Về sau, thành là nơi thờ danh tướng Nguyễn Quyện và là nơi ghi giữ công tích của gia tộc Trạng nguyên Nguyễn Thiến.
Sách "Nhị Khê Nguyễn thị thế phả" và một số nguồn sử liệu ghi Nguyễn Thiến là viễn tổ của thi hào Nguyễn Du. Con trai thứ của Trạng nguyên Nguyễn Thiến là Phù Hưng hầu Nguyễn Miễn. Con trai thứ ba của Nguyễn Miễn là Nam Dương hầu Nguyễn Nhiệm, năm 1601 đã tụ binh ở vùng Hoàng Giang (Ninh Bình) để chống lại nhà Lê.
Thất bại, Nguyễn Nhiệm chạy vào ẩn cư ở Tiên Điền và là tổ của họ Nguyễn ở Tiên Điền. Về Đình sắc có liên quan đến hai người con gái của danh tướng Nguyễn Quyện. Người chị là Nguyễn Thị Nguyệt đoan trang tươi đẹp, được tấn phong Hoàng hậu của Mạc Mậu Hợp. Người em là Nguyễn Thị Niên, làm vợ Quận công Bùi Văn Khuê.
Nhưng khi thấy bà Nguyễn Thị Niên dung nhan mỹ lệ, vua Mạc Mậu Hợp liền yêu mê và có ý nài hoa ép nguyệt. Bùi Văn Khuê đã phải đưa vợ và một số thủ hạ vào giữ đất Ninh Bình, rồi cho con là Bùi Văn Nguyên vào Thanh Hóa xin quy thuận nhà Lê.
Vua Lê và chúa Trịnh Tùng chưa thực tin, cho tướng Phan Ngạn ra quản thúc vợ chồng Bùi Văn Khuê. Rồi Phan Ngạn lại mê mẩn trước sắc đẹp của bà Niên, đã lập mưu giết ông Khuê và ép bà làm vợ mình. Bà Niên xin làm tuần chay tế chồng cũ rồi mới dám lấy chồng mới.
Và đêm đó trên sông Gián Khẩu, sau tuần chay, Phan Ngạn xuống thuyền bà Niên đúng như bà trù liệu. Có hiệu lệnh, thủ hạ của bà giết chết Phan Ngạn. Bày rượu tế chồng xong, bà Niên bảo đưa thuyền ra vực Bông, chỗ sâu nhất khúc sông Gián rồi trẫm mình tự vẫn.
Người chị Nguyễn Thị Nguyệt, sau bị quân của Trịnh Tùng bắt, rồi chết ngày 25/11/1592… Hiện ở Đình sắc có đôi câu đối chữ Nôm: "Bến Gián nhô lên gươm tiết nghĩa/ Vực Bông gieo xuống gánh cương thường".
Một người tài nữ nữa là em ruột của tướng Nguyễn Quyện, bà Nguyễn Thị Ngọc Cẩm, hiệu là Nữ chúa Huệ Lan, dân chúng gọi bà là Bà Chúa Thuận. Là vợ Chúa Trịnh, bà có uy thế lập bàn thờ Nguyễn Quyện ngay nơi Đình sắc.
Như vậy, Đại thi hào Nguyễn Du là hậu duệ đời thứ 8 của Trạng nguyên Nguyễn Thiến. Tính từ đời Nguyễn Thiến trở đi, gia tộc họ Nguyễn tổ làng Canh Hoạch liên tục thi đỗ, làm quan hoặc trở thành các tướng lĩnh lẫy lừng thời loạn.
Nguyễn Thiến qua đời năm 1557 đời vua Lê Anh Tông, thọ 63 tuổi. Ông có hiệu là Cảo Xuyên, là danh sĩ có tiếng thế kỷ 16. Ông đỗ Trạng nguyên trước Nguyễn Bỉnh Khiêm một khoa – và là hai người bạn văn chương tâm đắc. Tác phẩm của ông còn lại 16 bài thơ chép trong sách "Toàn Việt thi lục".
Dù là vai phụ trong tiểu thuyết kiếm hiệp Kim Dung nhưng sư phụ đầu tiên của Quách Tĩnh là nhân vật anh hùng có thật trong lịch sử.
Các bức tường của Vạn Lý Trường Thành cổ đại không cao, và mục đích chính của chúng không phải là để chặn người, mà là để chặn những con ngựa chiến đi hàng ngàn dặm mỗi ngày.
Chia sẻ
Luôn duy trì tinh thần thoải mái và sự tự tin trước mọi đối thủ, ĐT Việt Nam sẵn sàng cho thử thách trên sân Malaysia. Đó cũng là thông điệp được hậu vệ Nguyễn Thành Chung khẳng định trong buổi trả lời báo chí trước buổi tập ngày 7/6 của đội tuyển tại Malaysia.
Chia sẻ
Việc chính phủ Ukraine từ chối thu thập thi thể của các chiến sĩ Lực lượng vũ trang Ukraine đã hy sinh cho thấy rõ ràng rằng Tổng thống Zelensky đang hành động điên rồ, cựu cố vấn của Tổng thống Leonid Kuchma, ông Oleh Soskin cho biết trên kênh YouTube của mình.
Chia sẻ
HLV Kim Sang-sik nhận tin vui về Cao Pendant Quang Vinh và 3 tân binh; M.U và Chelsea cùng theo đuổi Laporte; Kubo khó có khả năng đến Bayern Munich; Garnacho vẫn muốn ở lại Premier League; Arsenal sắp đạt thỏa thuận với Kepa.
Chia sẻ
Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu: Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ khẩn trương hoàn thiện các dự thảo Nghị định phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền theo các ngành, lĩnh vực phân công quản lý của Bộ, ngành mình trình Chính phủ ban hành; thời gian hoàn thành trước ngày 10/6/2025.
Chia sẻ
Tổng thống đắc cử của Ba Lan Karol Nawrocki đã lên tiếng phản đối việc Ukraine gia nhập Liên minh châu Âu một cách nhanh chóng.
Chia sẻ
6 cây cảnh này bạn nên trồng ngay cả khi gia đình còn nghèo khó, chật chội. Chúng đẹp và dễ trồng, để lâu có thể thành vật báu gia truyền.
Chia sẻ
Giá xăng dầu hôm nay ngày 8/6, trên các trang giao dịch dầu thô uy tín thế giới, giá dầu thô hôm nay tiếp tục chuỗi ngày tăng giá liên tiếp.
Chia sẻ
Ở các trận đấu tại vòng loại World Cup 2026 khu vực châu Âu diễn ra rạng đêm qua, sáng nay (8/6), ĐT Anh và Hà Lan đều được tận hưởng niềm vui chiến thắng.
Chia sẻ
Theo một video được đăng trên kênh Telegram Voennyi Osvedomitel vào ngày 7/6, lính Nga được cho là đã hạ gục một máy bay không người lái sợi quang của Ukraine bằng kéo.
Chia sẻ
Sau sáp nhập hành chính, Bình Định ngoài sắp xếp bộ máy vận hành trơn tru còn đặt yêu cầu: Xử lý tài sản công phải quyết liệt, minh bạch và có người chịu trách nhiệm.
Chia sẻ
Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Lại Xuân Môn khẳng định, những tờ báo gần dân, sát dân như Báo điện tử Dân Việt có vai trò vô cùng quan trọng trong công cuộc đổi mới đất nước.
Chia sẻ
Do phải tự bỏ một phần tiền đi hối lộ thẩm phán, vị luật sư ở TP Huế lo sợ sau khi thắng kiện, đương sự sẽ không trả tiền hứa thưởng như thỏa thuận nên yêu cầu phải mở sổ tiết kiệm 700 triệu đồng, cho mình đứng tên chung rồi mới đi “mua bán công lý”.
Chia sẻ
Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình nhấn mạnh: "Không thể để đầu tư công bị đứt gãy, gián đoạn" – một yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh giải ngân vốn đầu tư công năm 2025 đang đối mặt với nhiều khó khăn, vướng mắc từ giải phóng mặt bằng.
Chia sẻ
Giá USD hôm nay 8/6: Tuần qua, tỷ giá trung tâm tăng 22 đồng so với đầu tuần, dừng ở mức 24.992 VND/USD. Trong khi đó, đồng USD trên thị trường quốc tế chịu nhiều áp lực từ dữ liệu kinh tế không đạt kỳ vọng và những lo ngại về tác động kéo dài của các mức thuế quan do Tổng thống Mỹ Donald Trump áp đặt.
Chia sẻ
Nằm ở vị trí góc tại huyện Nhà Bè (TP. HCM), căn nhà phố 380 m2 được “lột xác” ngoạn mục sau cải tạo, mang diện mạo hiện đại, sang trọng với không gian mở, xanh mát và đầy tinh tế.
Chia sẻ
Khu "đất vàng" số 151 - 153 Yên Phụ có vị trí đắc địa, gần hồ Tây và nhiều tổ hợp khách sạn 5 sao, nhưng lại bị bỏ hoang nhiều năm, gây lãng phí.
Chia sẻ
Mới đây trong chương trình "Ngẫm nghĩ chuyện đời", diễn viên Nam Thư đã nêu quan điểm về tâm lý trả thù trong tình yêu, đặc biệt là với người yêu cũ. Cô đưa ra góc nhìn cá nhân dựa trên quan sát thực tế và trải nghiệm của mình.
Chia sẻ
Trao đổi với PV Dân Việt, PGS.TS Bùi Hoài Sơn – Uỷ viên Thường trực Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục của Quốc hội nhấn mạnh, Báo điện tử Dân Việt trong suốt 15 năm qua kể từ khi thành lập đã không ngừng nỗ lực phát triển và khẳng định vị thế là tiếng nói tin cậy của hàng triệu độc giả, đặc biệt bà con nông dân.
Chia sẻ
Theo Kiev, Nga có kế hoạch kiểm soát một nửa lãnh thổ Ukraine vào cuối năm sau. Kiev đã công bố một bản đồ phác thảo các kế hoạch mở rộng lãnh thổ có thể khiến Moscow xung đột với lời kêu gọi nhiều lần của Tổng thống Donald Trump về các cuộc đàm phán hòa bình.
Chia sẻ
Xúc miệng bằng cồn để chữa... đau răng, người đàn ông không ngờ mình sử dụng phải cồn sát trùng giả, dẫn đến ngộ độc, biến chứng chảy máu não.
Chia sẻ
Nhân dịp tròn 15 năm Ngày ra mắt Báo điện tử Dân Việt (8/6/2010 -8/6/2025), 3 đồng chí lãnh đạo là Ủy viên Trung ương Đảng đã có những chia sẻ, gửi gắm tới tập thể những người làm báo điện tử Dân Việt.
Chia sẻ
Bắc Giang đang đẩy mạnh chương trình xây dựng nông thôn mới gắn với bảo vệ môi trường, tập trung quản lý rác thải, cải tạo cảnh quan và bảo vệ nguồn nước nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống và phát triển bền vững khu vực nông thôn.
Chia sẻ
Những suất cơm nóng hổi, đầy đủ dinh dưỡng của Chương trình “Bữa Cơm Yêu Thương” không chỉ giúp người bệnh vơi bớt nhọc nhằn, mà còn là món quà tinh thần đầy ấm áp trong những ngày điều trị mệt mỏi.
Chia sẻ
Dùng dao truy sát gia đình vợ cũ khiến 2 người chết, 1 người trọng thương; nhận hối lộ, nguyên Trưởng Công an huyện ở Thanh Hóa bị khởi tố; mâu thuẫn, con riêng đánh tử vong bố dượng sau cuộc nhậu... là những tin nóng 24 giờ qua.
Chia sẻ
Bộ Chính trị, Ban Bí thư thống nhất chủ trương tiến hành sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh đồng thời với thực hiện hợp nhất, sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã với những địa phương đã chuẩn bị kỹ lưỡng, chu đáo, đầy đủ các điều kiện cần thiết, đã hoàn thiện phương án nhân sự cấp tỉnh, cấp xã
Chia sẻ
Nhớ những “món ăn nghèo khó” mẹ thường nấu, từ ngọn rau khoai lang luộc đến chè khoai, canh củ…Có lẽ, món ăn để lại nhiều kỷ niệm nhất là bồng khoai ngứa nấu canh (ngó non của cây khoai ngứa mọc dại bờ ao).
Chia sẻ
Làng cổ Thiên Xuân là tiền thân của thôn Thiên Xuân, xã Hành Tín Đông (huyện Nghĩa Hành, tỉnh Quảng Ngãi) ngày nay. Di tích làng cổ Thiên Xuân thuộc loại hình kiến trúc làng cổ, vừa mang tính chất phòng thủ, vừa có tính mở rộng giao lưu bên ngoài hiếm có ở miền Trung Việt Nam.
Chia sẻ
Những ngày qua, nhiều hộ thả nuôi sớm tôm thẻ chân trắng trên địa bàn xã Lương Nghĩa, huyện Long Mỹ (tỉnh Hậu Giang), đã thu hoạch tôm đầu vụ. Điều bà con phấn khởi là giá bán tôm thẻ tại vuông nuôi tăng, đang duy trì ở mức cao...
Chia sẻ
Chiều 4/6 vừa qua, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Nam Định khóa XX, nhiệm kỳ 2020-2025 tổ chức hội nghị lần thứ 43 nhằm đánh giá kết quả công tác 6 tháng đầu năm 2025 và cho ý kiến nhiều nội dung quan trọng. Theo báo cáo, thu ngân sách Nhà nước trên địa tỉnh bàn ước đạt 7.111 tỷ đồng; Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định công nhận huyện Xuân Trường, huyện Trực Ninh đạt chuẩn nông thôn mới (NTM) nâng cao năm 2024...
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
PV 
