Dự báo, xuất khẩu thịt và sản phẩm thịt của Việt Nam sẽ tiếp tục tăng, với các mặt hàng chủ lực như thịt lợn sữa đông lạnh, thịt lợn đông lạnh, chân gà đông lạnh, thịt ếch đông lạnh… Nhiều nền tảng đã và đang được xây dựng để ngành chăn nuôi có thể đạt kim ngạch xuất khẩu 1-1,5 tỷ USD vào năm 2025.

Kim ngạch xuất khẩu còn khiêm tốn

Theo Bộ NNPTNT, trong nửa đầu năm 2024, xuất khẩu các sản phẩm chăn nuôi của nước ta đạt 240 triệu USD, tăng 3,8% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong số đó, chiếm phần lớn là các sản phẩm thịt chế biến, tiếp đến là thịt lợn tươi, ướp lạnh hoặc đông lạnh…

Thực tế cho thấy, kim ngạch xuất khẩu sản phẩm chăn nuôi chưa tương xứng với khả năng sản xuất trong nước bởi sự đòi hỏi nghiêm ngặt từ các thị trường nhập khẩu. Theo quy định của Tổ chức Thú y Thế giới (WOAH), khi xuất khẩu các sản phẩm liên quan đến động vật bắt buộc phải tuân thủ quy định, tiêu chí về vùng an toàn dịch bệnh. Sản phẩm chăn nuôi Việt Nam muốn hướng tới xuất khẩu trước hết phải tuân thủ các quy định này.

Ngoài quy định chung của WOAH, mỗi nước nhập khẩu động vật, sản phẩm động vật cũng có quy định riêng. Chẳng hạn, EU yêu cầu nước xuất khẩu phải xây dựng chương trình giám sát các chỉ tiêu vi sinh vật, chất tồn dư độc hại theo tiêu chuẩn của EU; phải đạt yêu cầu của EU trong các chuyến thanh tra, kiểm tra thực tế đột xuất và định kỳ của chuyên gia EU… Nhiều thị trường thì đòi hỏi về phúc lợi động vật, đơn cử như các nước Hồi giáo yêu cầu thực phẩm xuất khẩu phải đạt chứng nhận Halal, nghĩa là tính toàn vẹn, an toàn và vệ sinh của sản phẩm được duy trì trong suốt chuỗi cung ứng chứ không đơn thuần chỉ là nguyên liệu đầu vào.

Trung Quốc là một thị trường rất nhiều tiềm năng, nhưng nhiều năm qua, hầu hết các sản phẩm thịt và vật nuôi của Việt Nam (thịt lợn, thịt gà, thịt trâu, thịt bò…) đều không xuất khẩu được chính ngạch sang Trung Quốc.

Trong lĩnh vực chăn nuôi, hiện Việt Nam và Trung Quốc mới chỉ ký Nghị định thư về tổ yến (vào ngày 9/11/2022) và về sữa (vào năm 2019) - đây là hai sản phẩm của ngành chăn nuôi nước ta đã được phép xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc. Nhờ có Nghị định thư, xuất khẩu sữa sang Trung Quốc đã tăng trưởng rất nhanh trong những năm vừa qua, hiện chiếm 93% trong tổng kim ngạch xuất khẩu các sản phẩm chăn nuôi của Việt Nam tới thị trường Trung Quốc.

Trong chuyến công tác đầu năm 2024, Thứ trưởng Bộ NNPTNT Trần Thanh Nam cho biết, Trung Quốc đã đồng ý xem xét hồ sơ cho Việt Nam xuất khẩu thịt gia cầm vào thị trường này. "Với thị trường 1,4 tỷ dân, nhu cầu tiêu dùng các sản phẩm thịt lên tới khoảng 400 tỷ USD/năm, dư địa để xuất khẩu thịt sang Trung Quốc cao gấp nhiều lần so với mặt hàng rau quả. Nếu Việt Nam ký được Nghị định thư về xuất khẩu thịt gia cầm và trong tương lai có thể tiếp tục đàm phán Nghị định thư về xuất khẩu thịt lợn, thì việc đưa kim ngạch xuất khẩu sản phẩm chăn nuôi lên hàng tỷ USD/năm là hoàn toàn có thể" – Thứ trưởng Nam nhận định.

Thịt và các sản phẩm thịt của Việt Nam hiện đang được xuất khẩu sang 28 thị trường trên thế giới, trong đó chủ yếu được xuất khẩu sang các thị trường như: Hongkong, Trung Quốc, Bỉ, Papua New Guinea, Malaysia, Campuchia, Pháp, Mỹ… Đặc biệt, Hongkong vẫn là thị trường nhập khẩu thịt lớn nhất của Việt Nam, với các sản phẩm chính là thịt lợn sữa nguyên con đông lạnh, thịt lợn nguyên con đông lạnh... Năm 2023, thị trường này đã mua 9.630 tấn thịt các loại từ Việt Nam, trị giá 60,07 triệu USD, tăng 25,3% về lượng và tăng 41% về trị giá so với năm 2022.

Tăng cường đàm phán, mở cửa thị trường

Gần đây, ông Nguyễn Văn Long - Cục trưởng Cục Thú y cho biết: Đơn vị đang tiếp tục đàm phán với Bộ An toàn thực phẩm và dược phẩm Hàn Quốc về điều kiện an toàn thực phẩm đối với sản phẩm thịt gia cầm. Việt Nam và Hàn Quốc cũng đã thống nhất điều kiện về an toàn dịch bệnh đối với sản phẩm thịt gia cầm xuất khẩu từ Việt Nam sang Hàn Quốc. Năm 2024, Cục Thú y bắt đầu đàm phán với cơ quan thẩm quyền Nhật Bản về điều kiện, thủ tục để xuất khẩu sữa và sản phẩm sữa sang thị trường này.

"Cục Thú y đang tiếp tục đàm phán để xuất khẩu sản phẩm chăn nuôi sang Hàn Quốc, Trung Quốc, Singapore, EU, Anh, các nước Trung Đông. Đồng thời, tăng số lượng doanh nghiệp sản xuất được phép xuất khẩu sang các thị trường đã được mở cửa" - ông Nguyễn Văn Long chia sẻ.

Còn sản xuất trong nước, theo Cục Thú y, hiện nay, cả nước có 1.779 cơ sở chăn nuôi được công nhận đạt an toàn dịch bệnh và 152 vùng an toàn dịch bệnh tại 60 tỉnh, thành phố. Để từng bước đáp ứng yêu cầu thị trường nhập khẩu, mục tiêu của Bộ NNPTNT đến năm 2025 là xây dựng được 11 vùng an toàn dịch bệnh cấp huyện đối với các bệnh cúm gia cầm và New Castle tại các tỉnh Đông Nam Bộ.

Đối với gia súc, ngoài duy trì được 4 huyện của tỉnh Bình Dương an toàn dịch bệnh theo quy định của Việt Nam với các bệnh lở mồm long móng và dịch tả lợn cổ điển, sẽ xây dựng thêm 4 huyện khác của tỉnh Bình Phước và ít nhất 2 huyện ở Đăk Nông và Lâm Đồng. Đặc biệt, theo quy định của của WOAH, Việt Nam sẽ xây dựng thành công vùng an toàn dịch bệnh đối với gia súc tại 4 huyện của Bình Phước và Bình Dương.

Không chỉ các cơ quan chức năng nỗ lực đàm phán, mở cửa thị trường, nhiều doanh nghiệp cũng chung tay cùng địa phương xây dựng các vùng chăn nuôi an toàn dịch bệnh, chuỗi chăn nuôi gắn chế biến với công nghệ hiện đại như Masan, C.P. Việt Nam, Koyu&Unitek, Japfa, De Heus, GreenFeed…

Theo ông Vũ Mạnh Hùng - Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc Tập đoàn Hùng Nhơn, với mục tiêu chinh phục thị trường quốc tế đầy tiềm năng nhưng cũng đầy thử thách, De Heus và Hùng Nhơn đã đầu tư mạnh mẽ vào các nguồn lực như vốn, công nghệ, nhân sự. Riêng tại Tây Ninh, Tập đoàn đang đầu tư 7 dự án thuộc chuỗi tổ hợp khu nông nghiệp công nghệ cao DHN Tây Ninh.

"Các dự án này gồm hệ thống trang trại con giống, trang trại gà thịt xuất khẩu và nhà máy chế biến thực phẩm với tổng vốn đầu tư lên đến 2.500 tỷ đồng. Mới đây, Hùng Nhơn cùng với De Heus, Công ty Ngọc Bích và một số doanh nghiệp ký kết chương trình hợp tác, liên kết sản xuất, cung ứng sản phẩm chăn nuôi theo tiêu chuẩn Halal. Theo thỏa thuận, De Heus sẽ cung cấp thức ăn chăn nuôi theo tiêu chuẩn Halal; chuỗi chăn nuôi Hùng Nhơn - Ngọc Bích sẽ chăn nuôi theo quy trình công nghệ cao nhằm tạo ra các sản phẩm chăn nuôi đạt tiêu chuẩn Halal để xuất khẩu sang các nước Hồi giáo" – ông Hùng cho hay.

×