NSƯT Tiến Hợi - người thành công khi nhiều lần hóa thân Chủ tịch Hồ Chí Minh đã qua đời vào sáng ngày 10/2 ở tuổi 63.

Ông hơn 40 lần đóng Chủ tịch Hồ Chí Minh trong các phim điện ảnh, truyền hình và chương trình lễ hội, kỷ niệm. Nghệ sĩ Tiến Hợi lần đầu đóng Chủ tịch Hồ Chí Minh vào năm 1987, khi mới 28 tuổi, trong vở Đêm trắng của Đoàn Văn công Quân khu 2 (đạo diễn Doãn Hoàng Giang, tác giả Lưu Quang Hà). Tác phẩm được diễn ở nhiều vùng miền, với hơn 300 buổi. Sau này, ông là người thể hiện hình ảnh lãnh tụ qua các phim "Hẹn gặp lại Sài Gòn", "Hà Nội mùa đông năm 46"...

Mới đây, PV Dân Việt đã có cuộc trò chuyện với nhà văn Nguyễn Quang Vinh để nghe những chia sẻ của ông sau khi người bạn lâu năm qua đời.

Thưa nhà văn Nguyễn Quang Vinh, ông và NSƯT Tiến Hợi đã trở thành bạn bè từ khi nào?

- Cách đây hơn 10 năm, tôi mời NSƯT Tiến Hợi vào vai Chủ tịch Hồ Chí Minh trong một chương trình nghệ thuật rất lớn phát sóng trên VTV1 mang tên "Đại tướng Võ Nguyên Giáp và bản hùng ca Điện Biên". Từ đó, chúng tôi bắt đầu trò chuyện và trở nên thân thiết, luôn theo dõi cũng như động viên nhau trong sự nghiệp.

Ngay trước Tết Nhâm Dần khoảng một tháng, tôi vừa gọi điện cho vợ chồng nghệ sĩ Tiến Hợi và một lần nữa ngỏ lời mời anh ấy tham gia vai Hồ Chủ tịch trong dự án nghệ thuật "Đại tướng Võ Nguyên Giáp – Người con của làng". Đây là một chương trình sân khấu thực cảnh rất quy mô ngay tại quê hương của Đại tướng. Hai chúng tôi khi ấy vẫn vui trẻ trò chuyện, hẹn ra Tết sẽ gặp nhau, uống chén trà ngày xuân, cùng bàn bạc về kịch bản, lịch trình. Vậy mà 5h30 ngày 10/2, tôi nhận được thông tin anh ấy qua đời…

Chắc hẳn, cảm giác của ông lúc đó rất bàng hoàng?

- Tôi rất choáng váng, lúng túng và cứ cố gắng liên hệ để hỏi lại xem thông tin này có chính xác không. Sau đó, tôi mới biết nghệ sĩ Tiến Hợi đã đi cấp cứu từ hôm mùng 6 Tết. Anh ấy bị ung thư nhưng phát hiện quá muộn, khi khối u đã di căn ra khắp nơi trong cơ thể. Tuy là bạn bè, nhưng có lẽ anh ấy không muốn tôi lo lắng nên đã không bao giờ nhắc tới điều này.  

Trước đó, là một người nhạy cảm, tôi đã từng tự hỏi tại sao vài tháng nay Đàm Thủy (vợ nghệ sĩ Tiến Hợi) liên tục chia sẻ các hình ảnh của hai vợ chồng với những lời chú thích ngọt ngào, tình cảm. Tuy vậy, tôi cũng không nghĩ tới điều gì xấu, bởi trước giờ Tiến Hợi chẳng bao giờ đau ốm, bệnh tật gì. Sáng nay, lúc đọc chia sẻ của Thủy trên mạng xã hội: "Tình yêu của em dành cho anh là vĩnh cửu…", tôi thương vô cùng. Có lẽ Thủy đang đau lòng lắm, chính cô ấy cũng sốc.

Là người đạo diễn nhiều chương trình nghệ thuật lớn, trong đó có xây dựng hình tượng Bác Hồ, ông đánh giá thế nào về diễn xuất của NSƯT Tiến Hợi?

- Bác Hồ là người sống mãi trong lòng những người dân Việt Nam. Nếu muốn tìm một người để hóa trang thì dễ, nhưng để đóng vai Bác Hồ, cho người xem thấy được thần thái, linh hồn của nhân vật thì trước giờ chưa ai có thể thay thế được anh Tiến Hợi. Bản thân tôi bây giờ thực sự đang rất hoang mang khi nghĩ tới chương trình diễn ra trước mắt. Ai sẽ có thể thay thế anh ấy đảm nhiệm vị trí đó đây? Tôi chưa có câu trả lời.

Là bạn của NSƯT Tiến Hợi trong hơn chục năm, điều gì khiến ông yêu quý và trân trọng nhất?

- Tiến Hơi đảm nhiệm vai Hồ Chủ tịch quá thành công, trở thành ký ức sâu nặng trong nhiều thế hệ khán giả, điều này đã tạo nên nhiều thay đổi trong cuộc đời anh ấy. Đơn cử như việc anh phải cân nhắc trong từng câu nói, từng hành động, không thể làm ảnh hưởng tới hình ảnh vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc.

Dù nghệ sĩ Tiến Hợi rất giỏi, nhưng anh ấy không thể đóng một ông chủ tịch tham nhũng, hoặc một người kinh doanh phản diện. Điều này do nhân cách nghệ sĩ và tính khu biệt của vai diễn quy định, chứ cũng không phải điều luật nào ràng buộc. Anh ấy ý thức rất rõ và luôn tôn trọng điều đó.

Mặc dù nổi tiếng và là người thành công nhất khi vào vai Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhưng Tiến Hợi vô cùng khiêm tốn, dường như sự khiêm tốn ấy có từ trong máu thịt. Anh ấy có lẽ cũng đã đọc và học rất nhiều từ nhân cách của Bác Hồ, để tạo nên sự giản dị và kiên nhẫn. Sự kiên nhẫn làm vai diễn mình hay hơn mỗi năm, chứ không đơn thuần là chiếc máy lắp ghép câu từ. Để thể hiện nhiều lần một nhân vật nhưng nhân vật đó vẫn mềm dẻo, sinh động và chân thực, người nghệ sĩ phải bản lĩnh và có tình yêu, sự tôn trọng với nghề nghiệp lắm mới làm được như vậy.

Với bạn bè, tôi chưa từng thấy ai trách Tiến Hợi được câu nào. Điều này khó lắm, như chính tôi, đôi khi cũng có những điều chưa được toàn vẹn. Nhưng ai gặp anh ấy cũng yêu quý, vồn vã. Anh ấy dịu dàng và chân thành với tất cả mọi người.

Thứ 3, tôi cũng khâm phục tình cảm vợ chồng đặc biệt của nghệ sĩ Tiến  Hợi và Đàm Thủy. Bên nhau đã gần 40 năm, họ luôn nói về nhau những lời lẽ ngọt ngào, tình cảm. Hiếm có người vợ nào tần tảo làm hậu phương cho chồng, quyết định đi học trang điểm để theo anh khắp mọi nợi, tự tay hóa trang cho chồng mỗi lần đi diễn. Điều đó là điều quá đặc biệt và tôi nghĩ không thể lặp lại được sau này…

Cảm ơn những chia sẻ của ông!

×