Theo đường tỉnh 436, từ Tân Lạc, chúng tôi xuôi về quê hương của dổi - xã Chí Đạo (Lạc Sơn). Theo đồng chí Quách Thanh Tuấn, Phó Chủ tịch UBND xã, dổi chín được bà con tập trung thu hoạch trong khoảng thời gian từ 20 - 25 ngày.

Nhờ cây dổi mà gia đình ông Bùi Văn Thực, xóm ót Dưới, xã Chí Đạo (Lạc Sơn) có nguồn thu nhập ổn định, xây được căn nhà khang trang.

Riêng vụ dổi năm nay, bà con bắt đầu thu từ ngày 10/9. Năm nay dổi sai hơn năm trước, sản lượng ước tính đạt khoảng 5,5 tấn hạt dổi khô, tăng 2,5 tấn so với năm vừa rồi. Ngoài những diện tích dổi đã cho thu hoạch từ nhiều năm qua, vụ năm nay, một số diện tích mới trồng bắt đầu đem lại nguồn thu nhập cho bà con.

Hiện nay, tổng diện tích dổi của Chí Đạo đã đạt 35 ha, trong đó, 28 ha đã và đang cho thu hoạch. Các xóm Be Trên, Be Ngoài, ót Dưới có diện tích dổi nhiều nhất xã. Tính đến thời điểm này, bà con xã Chí Đạo đã thu hoạch được khoảng 2/3 diện tích.

Chúng tôi đến xóm ót Dưới, xóm có 42 hộ, trong đó 15 hộ có dổi đã và đang cho thu hoạch. "Kể từ khi cây dổi đem lại giá trị kinh tế cao, giờ hộ nào trong xóm cũng trồng. Những hộ có vườn dổi vài chục năm tuổi thu nhập cao lắm nên đời sống bà con cũng có nhiều chuyển biến tích cực”, ông Quách Văn Chính, Trưởng xóm ót Dưới chia sẻ.

10kg quả dổi tươi có thể cho thu hoạch 4,5kg hạt dổi tươi. Ảnh: I.T

Nói đến cây dổi ở xóm ót Dưới, hộ ông Bùi Văn Thực và ông Bùi Văn Hét được nhắc đến đầu tiên. Đây là hai trong số những hộ có nguồn thu nhập ấn tượng từ cây dổi ở xã Chí Đạo. Vườn dổi của gia đình ông Bùi Văn Thực trồng xung quanh nhà. Vừa đặt chân vào vườn, chúng tôi đã phải thốt lên bởi những cành dổi nặng trĩu.

Vườn dổi nhà ông Thực có khoảng trên 30 cây, trong đó có những cây tuổi đời đã hơn nửa thế kỷ, dáng thẳng tắp vươn lên trời xanh đón ánh mặt trời. Trong những cây sai trĩu quả chưa thu hoạch, theo ông Thực ước tính có cây cho thu 200 kg quả tươi. Với tỷ lệ 10 kg quả tươi cho 4,5 kg hạt tươi, 1 kg hạt tươi sau khi phơi được 0,4 kg khô thì cây dổi này cho thu trên 30 kg hạt khô.

Hạt dổi ở xứ Mường từ lâu đã được coi là một loại gia vị quý. Ảnh: I.T

Với giá bán đầu vụ dao động từ 1,4 - 1,5 triệu đồng/kg thì 1 cây dổi đem lại vài chục triệu đồng. Vụ năm ngoái, gia đình ông Thực thu trên 2 tạ hạt dổi khô, giá bán dao động từ 1,5 - 2 triệu đồng/kg nên đã thu về được vài trăm triệu đồng.

"Khoảng 10 năm trở lại đây, cây dổi đã đem lại nguồn thu nhập ổn định cho gia đình, nhờ dổi mà gia đình làm được nhà mới. So với năm ngoái, vụ này sai quả hơn, có cây sai gẫy cành. Hiện nay, gia đình tôi đang thu hoạch, phải 2 - 3 tuần nữa mới thu hoạch hết”, ông Thực cho biết.

Còn ở xóm ót Dưới, hộ ông Bùi Văn Hét là "vua dổi”, bình quân mỗi năm thu được từ 2,5 - 3 tạ hạt dổi khô. Trên phạm vi toàn xã có không ít hộ thu được 1 - 2 tạ hạt dổi khô/năm và nhiều hộ thu được vài chục kg.

1kg hạt dổi khô có giá từ 1,4 - 2 triệu đồng. Một cây dổi lâu năm cho thu 10-15kg hạt dổi, thậm chí có cây dổi có năm cho thu 27kg hạt. Bà con dân tộc Mường coi cây dổi như cái máy "in" tiền mỗi khi mùa thu về. 

Ngoài những vườn dổi có tuổi đời ngót nửa thế kỷ, ở xã Chí Đạo đã xuất hiện những vườn dổi bắt đầu cho thu hoạch với cách trồng khoa học, quy mô lớn hơn. Vườn dổi trên 100 cây của gia đình anh Bùi Văn Huy, xóm ót Dưới là một trong số đó. Khác hẳn với những vườn mà "các cụ để lại cho con cháu” trồng không theo hàng lối, vườn của gia đình anh Huy được trồng theo hàng, cây cách cây từ 5 - 6 m. Sau hơn 10 năm tuổi, 2 năm trở lại đây, một số cây dổi đã cho thu hoạch, hứa hẹn từ 2 -3 năm nữa, vườn dổi sẽ đem lại nguồn thu nhập lớn cho gia đình anh Huy.

Theo lãnh đạo UBND xã Chí Đạo, giá dổi hiện nay thấp hơn so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, so với đầu vụ, đến nay, giá bán đang tăng lên từng ngày, từ 1,2 triệu đồng/kg hạt dổi khô lên 1,4 - 1,5 triệu đồng và dự kiến tiếp tục tăng trong thời gian tới.

×