Theo Hiệp hội Rau quả Việt Nam (VINAFRUIT), kim ngạch xuất khẩu rau quả tháng 5 ước đạt 496 triệu USD, giảm 35,5% so với cùng kỳ 2024. Tính chung 5 tháng, tổng kim ngạch chỉ đạt khoảng 2,2 tỷ USD, giảm 17,8%.

Trung Quốc vẫn là thị trường nhập khẩu rau quả lớn nhất của Việt Nam, song cũng là nơi ghi nhận đà giảm sâu nhất. 4 tháng đầu năm, kim ngạch sang Trung Quốc đạt 777 triệu USD, giảm 33%; Hàn Quốc là 101 triệu USD (giảm 5%) và Thái Lan 57 triệu USD (giảm 3%). Ngược lại, Mỹ và Nhật Bản lại có tín hiệu tích cực khi lần lượt tăng trưởng 65% và 22%.

Ông Đặng Phúc Nguyên - Tổng thư ký VINAFRUIT cho rằng, xuất khẩu rau quả sụt giảm chủ yếu đến từ việc xuất khẩu sầu riêng chưa đạt được như kỳ vọng. Theo đó, từ cuối năm 2024 đến nay, thị trường Trung Quốc yêu cầu 100% lô hàng sầu riêng có xuất xứ từ Việt Nam phải có giấy kiểm nghiệm không tồn dư chất cadimi và vàng O (2 chất có thể gây ung thư) thì mới được thông quan.

"Trong khi xuất khẩu nhiều loại trái cây khác vẫn có xu hướng tăng mạnh thì xuất khẩu sầu riêng lại gặp khó tại thị trường Trung Quốc, điều này đã kéo kết quả xuất khẩu của toàn ngành rau quả đi xuống", ông Nguyên nói.

Số liệu từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, 4 tháng đầu năm 2025, Việt Nam đã xuất khẩu 35.000 tấn sầu riêng (đạt khoảng 20% kế hoạch đề ra) trị giá khoảng 130 triệu USD (giảm khoảng 370 triệu USD so với cùng kỳ năm 2024).

Trước những khó khăn của ngành hàng sầu riêng, ngày 23/5, Thủ tướng Chính phủ đã có Công điện gửi Bộ trưởng các Bộ: Nông nghiệp và Môi trường; Công Thương; Tài chính; Công an; Chủ tịch Ủy ban nhân dân 24 tỉnh, thành phố nhằm thúc thúc đẩy sản xuất và xuất khẩu sầu riêng bền vững.

Nhằm tìm giải pháp gỡ vướng trong tổ chức sản xuất, nâng cao năng lực chế biến và kiểm soát chất lượng sầu riêng xuất khẩu, hôm nay, ngày 24/5, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng sẽ tổ chức hội nghị để tìm giải pháp gỡ vướng cho ngành hàng tỷ USD này.

Thông tin mới đây nhất từ Cục Trồng trọt và BVTV, Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC) vừa phê duyệt thêm 829 mã số vùng trồng sầu riêng và 131 mã số cơ sở đóng gói, toàn bộ đều là mã mới. Như vậy, đến nay, Việt Nam có 1.396 mã vùng trồng và 188 cơ sở đóng gói được Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC) phê duyệt.

Trái ngược với tình hình ảm đạm của sầu riêng thì xuất khẩu trái cây chế biến vẫn tăng trưởng. Trong 4 tháng đầu năm, Việt Nam là nguồn cung hàng trái cây chế biến lớn thứ 11 cho Hoa Kỳ, tăng 57,7% so cùng kỳ năm 2024. Xuất khẩu chuối, mít, xoài, nhãn, vải thiều, thanh long cũng có tiềm năng lớn và đang được đẩy mạnh xuất khẩu tươi, chế biến đông lạnh, và sấy khô.

Ông Ngô Xuân Nam - Phó Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho hay, Trung Quốc, thị trường xuất khẩu lớn của nông sản Việt, thời gian qua liên tục thay đổi tần suất kiểm tra, nâng cao tiêu chuẩn dư lượng hóa chất và yêu cầu bổ sung về tem nhãn, mã số vùng trồng, vùng nuôi, mã số cơ sở đóng gói.

Indonesia cũng vừa thông báo tới WTO về mô hình kiểm dịch tích hợp, đặt ra chuẩn mực mới cho hàng nhập khẩu. Nhật Bản, EU hay các nước Ả Rập cũng thường xuyên thay đổi các quy định về mức dư lượng thuốc bảo vệ thực vật.

EU hiện là thị trường lớn thứ 3 của nông sản, thực phẩm Việt Nam. Hiện, mỗi năm thị trường này nhập khẩu rau, quả từ Việt Nam khoảng 350 triệu USD - tương đương với thị trường Mỹ. Và phía EU vừa có văn bản đề xuất cử đoàn thanh tra đến Việt Nam để kiểm tra, đánh giá các biện pháp kiểm soát thuốc bảo vệ thực vật trong thực phẩm có nguồn gốc thực vật xuất khẩu.

Dự kiến, đoàn thanh tra của EU sẽ bắt đầu làm việc tại Bình Thuận vào ngày 11/6, sau đó sẽ tiếp tục giám sát ở các tỉnh miền Tây với các mặt hàng thanh long, sầu riêng và ớt. Địa bàn kiểm tra là các địa phương Tiền Giang, Long An, Bình Thuận và TP. Hồ Chí Minh. Đoàn thanh tra sẽ đến trực tiếp các vùng trồng, cơ sở chế biến đóng gói để kiểm tra việc khắc phục triệt để các sai lỗi về điều kiện bảo đảm an toàn thực phẩm của cơ sở theo quy định của pháp luật và trong báo cáo truy xuất.

Theo ông Nam, xuất khẩu nông sản giờ đây không còn là "cuộc chơi" của giá rẻ hay thị trường “dễ tính”, bởi vậy, nông sản Việt buộc phải chuyển mình để thích ứng với các biện pháp kiểm dịch động thực vật từ các nước nhập khẩu.

Mỗi thị trường, sản phẩm, ngành hàng có biện pháp SPS riêng. Thậm chí, mỗi khách hàng, mỗi siêu thị lại có những tiêu chuẩn, quy định riêng. Doanh nghiệp muốn đi "đường dài" cần chủ động chuẩn hóa vùng sản xuất, chủ động số hóa để minh bạch quy trình sản xuất và chủ động xây dựng thương hiệu sản phẩm thông qua chất lượng.

×