Mặc dù được tuyên truyền khá nhiều, nhưng mỗi năm vẫn có hàng chục nghìn lao động trục lợi chính sách Thủ tục làm bảo hiểm thất nghiệp, người lao động cần lưu ý điều gì?. PV Báo Dân Việt đã có cuộc phỏng vấn (Đơn vị trực tiếp, tiếp nhận làm hồ sơ đăng ký hưởng Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) cho người lao động trên địa bàn Hà Nội, thuộc Sở Nội vụ) về thực trạng và giải pháp để hạn chế tình trạng trục lợi chính sách BHTN.

Bà đánh giá thế nào về việc đồng ý cho lao động nộp hồ sơ hưởng BHTN qua cổng Dịch vụ công quốc gia?

Có thể thấy việc chấp nhận cho người lao động nộp hồ sơ hưởng BHTN qua cổng dịch vụ công quốc gia tạo thuận lợi rất nhiều cho người lao động có nhu cầu hưởng trợ cấp thất nghiệp (TCTN). Lao động không cần phải đi lại nhiều, cũng không cần phải đến làm hồ sơ trực tiếp tại trung tâm, qua đó tiết kiệm thời gian và tiền bạc cho người lao động.

Tuy vậy, việc nộp hồ sơ online cũng phát sinh nhiều vấn đề, ví dụ người lao động có thể đã có việc làm rồi nhưng vẫn ngồi nhà hoặc công ty mới nộp hồ sơ trục lợi, đề nghị hưởng BHTN.

Con số lao động trục lợi BHTN, cố tình đăng ký hưởng TCTN sai tại trung tâm thời gian qua như thế nào thưa bà?

Qua tổng hợp, trong 3 tháng đầu năm 2025, trung tâm đã phát hiện nhiều trường hợp sai phạm liên quan tới hưởng BHTN và ra các quyết định thu hồi trợ cấp thất nghiệp. Số lượng người hưởng TCTN sai quy định tăng so với cùng kỳ năm 2024.

Cụ thể 3 tháng đầu năm 2024, trung tâm chỉ ra quyết định thu hồi TCTN của 30 trường hợp, nhưng 3 tháng đầu năm nay trung tâm đã ra quyết định thu hồi tới hơn 80 trường hợp.

Nhiều trường hợp người lao động vừa nộp hồ sơ hưởng TCTN được 1 tuần đã làm đơn đề nghị hủy hưởng TCTN do có việc làm. Điều này cũng gây nhiều phiền toái cho nhân viên thực hiện chế độ BHTN tại trung tâm.

“Giai đoạn 2020-2024 toàn hệ thống BHXH Việt Nam đã phát hiện và kịp thời dừng chi trả đối với 87.301 trường hợp vừa hưởng trợ cấp thất nghiệp vừa có việc làm và đóng BHXH bắt buộc giúp tránh phát sinh thu hồi số tiền 319 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, dừng chi trả với 5.207 trường hợp vừa hưởng TCTN vừa hưởng lương hưu tránh giúp tránh phát sinh thu hồi 24 tỷ đồng”.

Ông Chu Mạnh Sinh - Giám đốc BHXH Việt Nam

Vậy nếu lao động cố tình trục lợi để hưởng TCTN sẽ bị xử lý thế nào, thưa bà?

Lao động nếu đã có việc làm mà vẫn cố tình trục lợi để hưởng TCTN thì có thể gây ra việc trùng đóng, trùng hưởng. Nếu vậy, đầu tiên lao động sẽ bị thu hồi tiền TCTN; thứ hai là bị xử phạt hành chính; đặc biệt, thứ ba là lao động sẽ không được bảo lưu toàn bộ quá trình đã tham gia BHTN.

Có người đã tham gia BHTN 15-20 năm nhưng chỉ vì lý do khi mất việc, sau đó đã có việc làm rồi nhưng vẫn đăng ký hưởng TCTN nên toàn bộ quá trình đóng BHTN bị hủy, không được bảo lưu.

Bà có lưu ý việc lao động có việc làm thì phải khai báo để dừng hưởng TCTN. Vậy “việc làm” ở đây được hiểu như thế nào, thưa bà?

Thực ra các văn bản Luật hiện nay chưa có quy định nào nêu khái niệm “việc làm”. Nhưng “việc làm” được hiểu là việc người lao động đi làm và công việc đó tạo ra thu nhập. Tuy vậy, thực tế cũng chứng minh có rất nhiều người lao động có việc làm, nhưng làm việc tự do không có hợp đồng (lao động tự do , làm thời vụ - PV), không đóng bảo hiểm xã hội nên cơ quan bảo hiểm không quản lý được. Trường hợp này, chúng tôi cũng không quản lý được vì nhiều người lao động đến trung tâm nộp hồ sơ, thành phần hồ sơ đủ thì đương nhiên là cán bộ trung tâm phải tiếp nhận không thể nào từ chối được.

Riêng một số trường hợp khi đăng ký hưởng TCTN, lao động đã có việc làm mới được đóng BHXH (có hợp đồng lao động) thì mới phát hiện ra được các sai phạm. Sau khi đăng ký hưởng TCTN, hồ sơ sẽ được trung tâm chuyển sang cơ quan bảo hiểm, đề nghị bảo hiểm chi trả TCTN thì lúc đó bảo hiểm mới phát hiện ra. Khi đó, BHXH sẽ lập danh sách chuyển về cho trung tâm kiểm tra và ra quyết định thu hồi hoặc là tạm dừng chi trả TCTN.

Vậy bà có cảnh báo nào cho người lao động đang mong muốn làm hồ sơ hưởng BHTN, tránh tình trạng lao động vi phạm pháp luật và gặp phải trường hợp đáng tiếc?

Là đơn vị trực tiếp tiếp nhận hồ sơ của lao động đăng ký hưởng TCTN, chúng tôi khuyến cáo người lao động nên trung thực khi nộp hồ sơ và khai báo tình trạng việc làm khi hưởng TCTN. Nếu đang hưởng TCTN mà có việc làm, lao động chỉ cần nộp đơn đề nghị dừng hưởng TCTN, số tháng trợ cấp chưa hưởng sẽ được bảo lưu, cộng dồn cho lao động trong lần hưởng sau đó.

Người lao động lưu ý để không vi phạm, tránh thiệt đơn, thiệt kép.

Xin cảm ơn bà!

×