Quyết tâm bám nghề

Làm cối đá vốn là cái nghề đã từng ăn vào máu thịt của người dân thị trấn Núi Sập, huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang. Có gia đình đã trải qua 3-4 đời “bám víu” với nghề. 20 năm trước, khi địa phương cho ngưng việc khai thác đá, nhiều gia đình buộc phải chuyển sang nghề khác. Từ đó, nghề làm cối đá cũng đứng trước nguy cơ bị mai một.

Ạnh Sĩ chọn khởi nghiệp từ nghề mà nhiều người vẫn gọi vui là “đục đá kiếm cơm”. Ảnh: M.A.

Từng phải rời quê để lập nghiệp, mưu sinh thế nhưng anh Nguyễn Ngọc Sĩ (1983, ngụ huyện Thoại Sơn) lại quyết tâm trở về quê hương để làm việc “không giống ai”. Đó là vực dây cái nghề của ông cha để lại - nghề làm cối đá vang danh một thời. Dù chỉ mới bén duyên với nghề 3 năm, nhưng những chiếc cối đá do anh làm ra vô cùng tinh xảo và bắt mắt. Anh là một trong số ít người vẫn bám trụ với nghề mà nhiều người vẫn gọi vui là “đục đá kiếm cơm”.

Anh Sĩ cho hay: “Nghề làm cối đá do ba tôi truyền dạy. Nghề này trước đây làm không có ăn do làm bằng tay, 1 ngày chừng 1-2 cái cối là nhiều. Còn bây giờ làm bằng máy nên số lượng và giá trị được nâng lên, nhờ đó thu nhập ổn định hơn. Nếu chịu khó thì ngày nào cũng có việc để làm”.

Anh Sĩ thổi hồn vào những phiến đá vô tri. Ảnh: M.A.

Trong khuôn viên nhỏ sau nhà chừng vài chục mét vuông, ngày ngày chàng trai này vẫn miệt mài với công việc của mình. Hết khoan, cắt, rồi lại đục đẽo,…. tất cả các công đoạn đều được anh làm rất tỉ mỉ.

Đòi hỏi sự công phu

Theo anh Sĩ, để làm nên 1 chiếc cối đá hoàn chỉnh phải trải qua gần chục công đoạn và tùy theo kích cỡ mà người thợ phải mất từ 2-4 tiếng đồng hồ mới hoàn thành. Ngày xưa tất cả các công đoạn chủ yếu làm bằng tay nên nhọc nhằn gấp trăm lần. Giờ đây khi có máy móc phụ giúp, nên công việc mài nhẵn lòng và bề mặt cối dễ dàng và hiệu quả hơn. Tuy nhiên, để làm ra được 1 chiếc cối đẹp thì cũng lắm công phu.

Theo anh Sĩ, khó nhất phải kể đến công đoạn tạ mặt cối, lòng cối, đây là công đoạn đòi hỏi người thợ phải cân chỉnh chính xác, chỉ một sơ suất nhỏ thì sẽ làm hỏng khối đá đó. Ảnh: M.A.

Trao đổi với chúng tôi, anh Sĩ cho hay: “Quan trọng nhất là khâu làm mặt, quan trọng phải làm láng. Làm cối cần sự tỉ mỉ, làm chậm từng bước để tạo độ láng mịn”.

Dù chẳng có khuôn mẫu, thế nhưng qua đôi bàn tay tài hoa của chàng trai này, chẳng mấy chốc những phiến đá thô sơ đã trở thành một chiếc cối vô cùng đẹp mắt. Yếu tố chính để làm cối đẹp là nhờ đôi bàn tay khéo léo, sự tỉ mỉ và tập trung cao độ của người thợ.

Về cơ bản cối đá có 2 loại: Loại lớn và loại nhỏ. Loại lớn có đường kính khoảng 35cm và loại nhỏ có đường kính khoảng 10cm. Giá mỗi chiếc cối dao động từ 100.000-600.000 đồng. Ảnh: M.A.

Theo anh Sĩ, để làm nên 1 chiếc cối đẹp, khâu chọn nguyên liệu cũng rất quan trọng. Loại đá được chọn phải là đá nguyên khối, không có thớ và không xuất hiện vết nứt… có như vậy khi chế tác mới không bị vỡ, sức bền chịu lực tốt. Chính vì vậy, anh chọn loại đá hoa cương, được mua ở hòn Sóc, tỉnh Kiên Giang. Đá ở đây có vân đẹp, độ bóng cao, hoa văn rõ ràng, nổi bật, nên được nhiều người ưa chuộng.

“Từ hồi làm cối đến bây giờ cuộc sống tương đối đầy đủ. Lúc mới khởi nghiệp thì hai vợ chồng không có tiền, phải mượn ông anh 3 triệu làm vốn, còn bây giờ tất cả chi phí cộng lên khoảng 60 triệu đồng. Ban đầu làm rất khó khăn, về sau khi bỏ mối cho đại lý thì kinh tế ổn định hơn nhiều” - anh Sĩ bộc bạch.

Dù chỉ gắn bó với nghề chỉ vài năm nhưng dưới bàn tay điệu nghệ, anh Sĩ đã “biến hóa” những khối đá “vô hồn” trở thành sản phẩm cối đá tinh xảo.

×