Ba quốc gia NATO đồng loạt cắt đứt mối quan hệ lịch sử với Nga

Estonia, cùng với các quốc gia Baltic khác là Latvia và Lithuania, đang đếm ngược từng ngày để cuối cùng tách khỏi một trong những di sản cuối cùng từ thời Liên Xô: lưới điện do Nga kiểm soát.

Chuẩn bị cho người dân đối mặt với viễn cảnh mất điện mà hầu hết mọi người coi là không thể xảy ra là giai đoạn cuối cùng trong một dự án kéo dài nhiều năm. Bài đăng trên ban cứu hộ viết rằng "Mọi thứ sẽ diễn ra suôn sẻ", "nhưng những tình huống bất ngờ có thể xảy ra… cho dù đó là do hành động của người hàng xóm thù địch ở phía Đông, điều kiện thời tiết bất ngờ hay sự cố kỹ thuật".

"Những rủi ro đó thực sự khá thấp vào lúc này", Vootele Päi, cố vấn của Bộ Nội vụ Estonia nói với CNN, đồng thời cho biết thêm rằng họ vẫn đang chuẩn bị cho mọi khả năng.

Các nước Baltic đã chuẩn bị cho khoảnh khắc này trong gần hai thập kỷ kể từ khi họ gia nhập EU và NATO vào năm 2004. Họ đã cải tạo cơ sở hạ tầng hiện có và xây dựng các đường dây điện mới bao gồm một số cáp ngầm đến Phần Lan và Thụy Điển và một tuyến đường bộ quan trọng đến lưới điện lục địa Châu Âu, tuyến LitPol nối Lithuania và Ba Lan.

Điều đó có nghĩa là chỉ vài tháng sau khi cuộc chiến Ukraine bùng phát đầu năm 2022, cả ba quốc gia đều có thể ngừng mua điện từ Moscow.

Nhưng Nga vẫn hoàn toàn kiểm soát hoạt động của lưới điện, cân bằng cung cầu và duy trì tần suất, Susanne Nies, trưởng dự án tại viện nghiên cứu năng lượng Đức Helmholtz-Zentrum cho biết. Và, trong một di sản khác từ thời Liên Xô, họ vẫn cung cấp các dịch vụ này miễn phí.

"Rủi ro lớn là các nước vùng Baltic trong bối cảnh chiến tranh Ukraine sẽ thấy mình rơi vào tình huống mà Nga chỉ nói 'Dừng lại. Chúng tôi không giúp các người nữa'", Nies nói với CNN.

Sáu tháng trước, các nước vùng Baltic đã chính thức thông báo cho Nga về ý định "hủy đồng bộ" của họ và do đó, vào ngày 7 tháng 2, thỏa thuận được gọi là BRELL (Belarus, Nga, Estonia, Latvia, Litva) điều chỉnh lưới điện chung sẽ hết hạn.

Việc cắt đứt lưới điện với Nga là khoảnh khắc mang tính biểu tượng cao. Bên ngoài Bảo tàng Năng lượng và Công nghệ ở trung tâm thủ đô Vilnius của Litva, một chiếc đồng hồ đếm ngược đã đếm ngược 100 ngày qua để đạt được "sự độc lập về năng lượng". 

"Đây là sự chấm dứt cuối cùng khỏi sự chiếm đóng của Liên Xô" - Jason Moyer, một nhà phân tích chính sách đối ngoại tại Trung tâm Wilson, một nhóm nghiên cứu tại Washington, cho biết. "Về mặt tâm lý, đây là một bước tiến lớn".

Dự án này liên quan đến khoản đầu tư đáng kể, phần lớn là từ Liên minh châu Âu, nơi đã cung cấp các khoản tài trợ trị giá hơn 1,2 tỷ USD. Nhưng đối với các nước vùng Baltic, cái giá phải trả để cho phép Moscow duy trì đòn bẩy đó đối với lưới điện của họ là quá cao. "Chúng tôi hiểu khá rõ rằng năng lượng giá rẻ của Nga luôn phải trả giá mà không một quốc gia dân chủ nào ở châu Âu có thể chi trả được", Päi cho biết.

×