Tọa đàm: Sử dụng đất đai hiệu quả, nguồn lực để giảm nghèo bền vững

Người nghèo làm gì để tiếp cận và sử dụng vốn vay hiệu quả?

Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 là một trong ba chương trình lớn, thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với người nghèo.

Thực hiện chương trình, những năm qua, Trung ương Hội Nông dân Việt Nam, các cấp Hội Nông dân Việt Nam phối hợp với các cơ quan chức năng triển khai nhiều chương trình, dự án, giải pháp để nâng cao nhận thức của người dân về chương trình; giới thiệu những mô hình hay, cách làm hiệu quả để hội viên nông dân, người nghèo vươn lên thoát nghèo, có đời sống khấm khá.

Thực hiện Kế hoạch số 32B/KH-NTNN ngày 3/4/2025 của Báo Nông thôn Ngày nay về việc triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững năm 2025 trên Báo Nông thôn Ngày nay/điện tử Dân Việt, mới đây, Báo đã tổ chức tọa đàm trực tuyến với chủ đề: Hỗ trợ pháp lý để người nghèo tiếp cận thủ tục đất đai hiệu quả hơn

Tọa đàm làm rõ những khó khăn, vướng mắc pháp lý mà người nghèo gặp phải khi tiếp cận các thủ tục đất đai. Đồng thời, cung cấp kiến thức pháp luật cơ bản và hướng dẫn thực tiễn cho người nghèo về quyền và cách thức tiếp cận các dịch vụ pháp lý.

Bên cạnh đó, góp phần hỗ trợ pháp lý hiệu quả sẽ giúp người nghèo nắm vững quyền lợi, thực hiện các thủ tục cần thiết để phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập; Đảm bảo quyền tiếp cận pháp luật cho mọi đối tượng, đặc biệt là những người yếu thế trong xã hội. Và hơn hết, thể hiện trách nhiệm các cáp Hội Nông dân trong việc đồng hành cùng bà con nông dân, đặc biệt là người nghèo trong công tác trợ giúp pháp lý.

Tại tọa đàm, luật sư Trần Tuấn Anh và luật sư Phạm Hồng Sơn (Đoàn luật sư TP Hà Nội) đã nêu thực trạng và giải pháp để người dân tiếp cận thủ tục đất đai hiệu quả để phát triển kinh tế. Từ đó tiến tới giảm nghèo bền vững. Các chuyên gia luật cũng nêu vai trò của công tác tư vấn pháp lý cho nông dân, đặc biệt là nông dân nghèo.

Bên cạnh đó, tại tọa đàm, luật sư Phạm Hồng Sơn còn nêu quan điểm, người nghèo không nên thế chấp sổ đỏ vì có rủi ro, nếu không trả nợ đúng hạn, mất tư liệu sản xuất, dẫn tới việc đã nghèo này lại nghèo hơn, trở thành gánh nặng cho xã hội.

Vậy không thế chấp thì nông dân, đặc biệt là nông dân nghèo lấy vốn ở đâu để kinh doanh, sản xuất?

Theo luật sư Sơn, đó là vay vốn thông qua Ngân hàng Chính sách xã hội, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các ngân hàng này có nhiều chương trình cho vay và họ có chi nhánh tại tất cả các địa phương, kể cả những nơi khó khăn nhất. Đây là cách tiếp cận tốt hơn nhiều.

Nếu người dân không biết các chương trình này, cần chủ động tìm gặp Hội Nông dân các cấp, Mặt trận Tổ quốc các cấp và chính quyền địa phương cấp phường, xã để tìm hiểu. Thủ tục vay vốn tại hai ngân hàng trên không quá rườm rà như những nơi khác.

Cũng liên quan đến vấn đề vay vốn, luật sư Trần Tuấn Anh cũng cho rằng, việc hỗ trợ người nghèo được vay vốn không thế chấp, lãi xuất thấp để sản xuất đã có chính sách rất rõ ràng, nhưng vấn đề làm sao để người dân tiếp cận được và biết là mình có thuộc đối tượng để được vay vốn hay không.

Một vấn đề nữa là thủ tục cho người nghèo vay vốn phải đơn giản. Hiện nay có tình trạng nông dân biết được vay vốn, nhưng thủ tục họ cho rằng còn phức tạp nên không vay. Nếu vay được, lại phát sinh vấn đề là dùng vốn không đúng mục đích. Nhiều người không dùng để sản xuất, phát triển kinh tế mà chi tiêu cá nhân.

Bởi vậy, vấn đề ở đây là cho rồi thì chúng ta lại phải hướng dẫn cách quản lý, sử dụng đồng vốn thế nào cho hợp lý. Phải làm sao để người nghèo có cần câu chứ không thể cho con cá. Nếu không câu chuyện tái nghèo là chuyện sớm muộn, người dân sẽ mãi trong cái vòng luẩn quẩn như vậy.

“Đơn giản hóa thủ tục rồi thì phải tiếp tục hướng dẫn người nông dân làm sao làm giàu, sử dụng đồng vốn hiệu quả. Làm được việc này, vai trò, vị trí của Hội Nông dân các cấp rất quan trọng” – luật sư Tuấn Anh nhấn mạnh.

Giúp người nghèo tiếp cận đất đai hiệu quả

Đồng quan điểm, luật sư Phạm Hồng Sơn cho biết, hằng năm Nhà nước cho ra rất nhiều tiền để xóa đói giảm nghèo, công tác này có hiệu quả nhưng chưa được như kì vọng vì người nghèo vẫn chưa nắm rõ được các phương án sản xuất, tức là có vốn nhưng dùng sai mục đích hoặc dùng không hiệu quả. Bởi vậy, trách nhiệm của các cơ quan ban ngành là phải hướng dẫn, tìm lối đi cho người nghèo.

Ví dụ như một sản phẩn nông sản mà người nông dân muốn xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc chẳng hạn, đầu tiên hướng dẫn họ sản xuất làm sao đạt sản lượng, bảo quản thế nào, vận chuyển ra sao… Việc này hiện vẫn đang được thực hiện nhưng chưa thực sự hiệu quả.

“Bởi, nhiệm vụ đang còn chồng chéo giữa các cơ quan. Nên phân định rõ ràng, giao một đầu mối thôi. Ví dụ giao việc dạy làm giàu cho nông dân cho Hội Nông dân vì có các cấp hội về đến tận thôn, xóm, rất gần dân” – luật sư Sơn nêu quan điểm.

Tại tọa đàm, hai luật sư nêu quan điểm, Quốc hội đã phê chuẩn và thông qua khoảng 30 luật mới, sửa đổi hàng trăm nghị định và rất nhiều các nghị quyết nên để hướng dẫn nông dân một cách tốt nhất, đầu tiên Hội Nông dân các cấp phải chủ động cập nhật.

Nếu các cấp Hội Nông dân cập nhật được kiến thức pháp luật tốt sẽ có cơ hội chia sẻ hiểu biết đó cho từng người dân, từng hội viên của mình. Từ đấy hướng dẫn họ cách tiếp cận đất đai, tiếp cận nguồn vốn, cách thức, phương án để làm giàu.

“Có kiến thức tốt, chúng ta mới xây dựng tốt kế hoạch để giúp đỡ nông dân. Bởi không ai hiểu nông dân bằng chính Hội Nông dân” – luật sư Trần Tuấn Anh chia sẻ.

×